برای پاکسازی کبد چرب چی بخوریم؟ باید ها و نباید ها

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) به دلیل تجمع چربی در کبد ایجاد می شود. علاوه بر استفاده از داروها، درمان های خانگی و سنتی مانند تغییر در رژیم غذایی، تغییر در سبک زندگی و استفاده از گیاهان دارویی و مکمل ها، از موثرترین راهبردهای مدیریتی هستند که در این مقاله به آن ها می پردازیم.

بیماری کبد چرب چیست؟

دو نوع بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی وجود دارد. بیماری کبد چرب الکلی ناشی از مصرف نادرست الکل است، در حالیکه کبد چرب غیر الکلی ارتباطی با نوشیدن الکل ندارد. اگرچه محققان هنوز مطمئن نیستند که دقیقاً چه چیزی باعث تجمع چربی در کبد افراد می شود، اما در افرادی که با بیماری هایی مانند چاقی، دیابت نوع 2، کلسترول و فشار خون بالا زندگی می کنند شایع تر است.

کاهش وزن اضافی

انجمن آمریکایی مطالعه در مورد بیماری های کبد (AASLD) ، کاهش وزن را به عنوان بخش مهمی در بهبود پیشرفت و علائم کبد چرب شناسایی می کند. این انجمن توصیه می کند که افراد مبتلا به چاقی و کبد چرب ، بهتر است بین 3 تا 5 درصد از وزن بدن خود را از دست بدهند تا تجمع چربی در کبد کاهش یابد. همچنین بیان می کند که کاهش بین 7 تا 10 درصد وزن بدن می تواند سایر علائم NAFLD  مانند التهاب، فیبروز و جای زخم را بهبود بخشد.

بهترین راه برای کاهش وزن و حفظ آن، برداشتن گام های کوچک به سمت هدف در طول زمان است. رژیم های روزه داری و شدید اغلب ناپایدار هستند و می توانند برای کبد سخت باشند. قبل از شروع هر برنامه کاهش وزن، مهم است که با پزشک خود صحبت نمایید تا ببینید برنامه مناسب برای شما چیست. یک متخصص تغذیه می تواند یک برنامه غذایی برای کمک به شما جهت رسیدن به اهداف کاهش وزن و انتخاب مواد غذایی مغذی ایجاد کند.

استفاده از رژیم غذایی مدیترانه ای

تحقیقات نشان می دهد که رژیم مدیترانه ای می تواند به کاهش چربی کبد حتی بدون کاهش وزن کمک کند. رژیم غذایی مدیترانه ای همچنین به شرایطی که معمولاً با NAFLD مرتبط است از جمله کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 کمک می کند.

این برنامه غذایی بر روی مصرف انواع غذاهای گیاهی و چربی های سالم تمرکز دارد مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل(مانند نان گندم کامل، برنج قهوه ای، پاستا سبوس دار)، حبوبات، چربی های سالم مانند روغن زیتون فرابکر، آجیل، آووکادو، ماهی و گوشت بدون چربی.

قهوه بنوشید

طبق تحقیقات، قهوه مزایای محافظتی برای کبد دارد به ویژه تولید آنزیم های کبدی را تحریک می کند که باعث مبارزه با التهاب کبد می شود. در میان افراد مبتلا به کبد چرب ، مصرف منظم قهوه آسیب کلی کبد را کاهش می دهد.

دو تا سه فنجان قهوه در روز، مقداری است که به بهترین وجه خطر ابتلا به بیماری های کبدی را کاهش می دهد. قهوه سیاه بهترین گزینه است، زیرا حاوی هیچ چربی یا شکر اضافه ای نیست. از آنجایی که قهوه حاوی کافئین است، بهتر است همیشه مراقب مصرف خود باشید. اگر دو یا سه فنجان قهوه به شما احساس عصبانیت یا اضطراب می دهد، مصرف آن را کم کنید.

فعالیت بدنی داشته باشید

طبق تحقیقات، کبد چرب اغلب با سبک زندگی بی تحرک مرتبط است. علاوه بر این، عدم تحرک به سایر شرایط مرتبط با NAFLD از جمله بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و چاقی کمک می کند. زمانی که NAFLD دارید فعال ماندن بسیار مهم است.

طبق دستورالعمل‌های فعالیت بدنی، حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته مناسب است. این حدود 30 دقیقه، 5 روز در هفته است که حتی می توانید پیاده روی سریع داشته باشید. یا اگر زمان زیادی ندارید، می توانید آن را به دویدن یا پیاده روی سریع ۱۵ دقیقه ای، ۵ روز در هفته تقسیم نمایید.

از قندهای افزوده پرهیز نمایید

قندهای رژیمی مانند فروکتوز و ساکارز با ایجاد کبد چرب مرتبط هستند. طبق تحقیقات قندها می توانند با گذشت زمان باعث تجمع چربی در کبد شوند. بنابراین از مصرف غذاهای فرآوری شده مانند کیک، کلوچه، دونات، شیرینی، آب نبات، بستنی، غلات قندی، نوشیدنی ها(آبمیوه،نوشیدنی های ورزشی یا انرژی زا)، محصولات لبنی شیرین شده مانند ماست های طعم دار اجتناب نمایید.

کلسترول بالا را هدف قرار دهید

طبق تحقیقات، کبد چرب می تواند مدیریت کلسترول را برای بدن دشوارتر کند. این می تواند کبد چرب را بدتر کرده و خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. سعی کنید برای کمک به مدیریت کلسترول و درمان کبد چرب، مصرف انواع خاصی از چربی ها را محدود نمایید. چربی هایی که باید محدود شوند عبارتند از:

• چربی های اشباع شده که در گوشت قرمز و محصولات لبنی پرچرب یافت می شوند.
• چربی های ترانس که اغلب در محصولات پخته شده فرآوری شده، کراکرها و غذاهای سرخ شده یافت می شوند.

مکمل امگا 3 مصرف نمایید

در حالی که برای سلامتی باید مصرف برخی چربی ها محدود شوند، انواع دیگر چربی ها می توانند مفید باشند. اسیدهای چرب امگا 3، چربی های غیراشباع چندگانه ای هستند که در غذاهایی مانند ماهی های چرب و برخی مغزها و دانه ها یافت می شوند. آنها فواید زیادی برای سلامت قلب دارند و اغلب برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می شود. تحقیقات نشان می دهند که مصرف مکمل امگا 3 می تواند باعث کاهش چربی کبد و بهبود سطح کلسترول شود.

از تحریک کننده های کبد خودداری نمایید

برخی از مواد می توانند استرس زیادی بر کبد وارد کنند. برخی از این مواد عبارتند از الکل، داروهای بدون نسخه (OTC) و برخی ویتامین ها و مکمل ها. بر اساس تحقیقات حتی مصرف متوسط الکل می تواند منجر به پیشرفت بیماری در افراد مبتلا به کبد چرب شود. اگر در حال حاضر با NAFLD زندگی می کنید، قبل از مصرف هر گونه دارو، ویتامین یا مکمل OTC با پزشک یا داروساز خود مشورت نمایید.

ویتامین E مصرف نمایید

ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که می تواند التهاب ناشی از کبد چرب را کاهش دهد. انجمن مطالعات بر کبد چرب، دوز روزانه 800 واحد بین‌المللی ویتامین E در روز را برای افراد مبتلا به کبد چرب که دیابت ندارند و استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH)، توصیه می‌کند. مانند بسیاری از مکمل‌ها، برخی از خطرات مرتبط با مصرف دوز بالای ویتامین E وجود دارد. بنابراین قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید.

گیاهان دارویی

مطالعات، گیاهان و ادویه‌های خاصی را شناسایی کرده اند که به عنوان درمان جایگزین برای کبد چرب مناسب هستند. ترکیباتی که اثرات مثبتی بر سلامت کبد دارند شامل زردچوبه، خار مریم، چای سبز، زنجبیل و سیر می باشند. به خاطر داشته باشید که اینها درمان های پزشکی تایید شده برای کبد چرب نیستند و ممکن است عوارض جانبی داشته باشند. قبل از مصرف هر گونه گیاه و مکمل برای NAFLD مهم است که با پزشک خود مشورت نمایید.

درمان های پزشکی

در حال حاضر هیچ درمان پزشکی تایید شده ای برای کبد چرب وجود ندارد. یکی از درمان هایی که برای این عارضه استفاده می شود پیوگلیتازون است، دارویی که معمولا برای دیابت نوع 2 تجویز می شود و به بهبود سلامت کبد کمک می کند. برای درک ایمنی و اثربخشی طولانی مدت این درمان باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

سوالات متداول

چه مدت طول می کشد تا کبد چرب درمان شود؟

درمان کبد چرب به علت اصلی آن بستگی دارد. اگر این عارضه به سوء مصرف الکل مربوط باشد، ترک الکل می تواند در چند هفته منجر به بهبودی شود. همچنین درمان کبد چرب به سرعت کاهش وزن شما بستگی دارد. معمولاً توصیه می شود حدود 7 تا 10 درصد از وزن بدن خود را به تدریج کاهش دهید.

آیا سرکه سیب به کبد چرب کمک می کند؟

بر اساس یک بررسی در سال 2021، سرکه سیب می تواند به کاهش کلسترول و قند ناشتا کمک کند. بر این اساس، سرکه سیب می تواند به طور غیر مستقیم به بیماری کبد چرب کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد رابطه بین سرکه سیب و بیماری کبد چرب مورد نیاز است.

چگونه کبد چرب را پاکسازی نماییم؟

پزشکان پاکسازی یا سم زدایی کبد را توصیه نمی کنند زیرا خود کبد یک اندام سم زدایی است و به آن نیاز ندارد. در مورد هر گونه بیماری کبدی از جمله کبد چرب، نگرانی های ایمنی وجود دارد و هیچ شواهدی از فایده پاکسازی آن وجود ندارد.

در رژیم غذایی کبد چرب چه غذاهایی مجاز هستند؟

یکی از راه های درمان کبد چرب داشتن یک رژیم مناسب است. در این رژیم شما می توانید انواع مختلفی از غذاها را میل کنید. برای شروع خوردن فیبر زیاد، غذاهای طبیعی و کاهش کالری پیشنهاد می شود. در ادامه به مواد غذایی مجاز در رژیم غذایی کبد چرب اشاره خواهیم کرد:

چای سبز

مصرف چای سبز می تواند در کاهش میزان چربی بدن و چربی خون مفید و موثر باشد. چای سبز حاوی میزان بالایی آنتی اکسیدان است و می تواند به کاهش التهاب بدن و کبد یاری رساند.

سیر

سیر از مهم ترین مواد غذایی در رژیم غذایی کبد چرب می باشد. مطالعات نشان داده اند مکمل های پودر سیر می توانند در کاهش وزن و چربی به بدن کمک کنند.

گردو

گردو سرشار از امگا 3 است و می تواند برای درمان کبد چرب مفید باشد. تحقیقات نشان داده اند مصرف گردو می تواند پیشرفت های عملکرد کبدی را در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی بهبود بخشد.

بادام زمینی

در بادام زمینی مقادیر بالایی چربی های غیر اشباع و مفید وجود دارد که برای ارگان های داخلی بدن، برای جذب و دریافت املاح و ویتامین ها، بسیار لازم می باشند. مصرف بادام زمینی آسیبی به کبد و ارگان های حیاتی بدن نمی زند و در کاهش وزن نیز موثر است. بنابراین مصرف این ماده در یک رژیم لاغری و همچنین کاهش دادن میزان چربی مضر بدن، می توانند فشار وارده به کبد را کاهش دهند و باعث شوند روند درمان بهتر طی گردد.

کلم بروکلی

سبزیجات در رژیم غذایی کبد چرب توصیه می شوند. بروکلی در این میان نقش برجسته ای دارد زیرا می تواند از افزایش چربی در کبد جلوگیری کند.

آووکادو

این میوه نیز سرشار از چربی های سالم و مواد مغذی ضد التهابی و فیبر محلول است. ترکیبات خاص آووکادو می توانند باعث کاهش قند خون و استرس اکسیداتیو در فرد شوند.

اسیدهای چرب امگا 3

مطالعات نشان داده اند اسیدهای چرب امگا 3 می تواند به کاهش چربی کبد و میزان کلسترول در بدن کمک کند. خوردن مواد غذایی مانند ساردین، ماهی قزل آلا، تخم کتان و گردو برای دریافت اسیدهای چرب امگا 3 در رژیم غذایی کبد چرب توصیه می شوند.

قهوه

قهوه حاوی اسید کلروژنیک است که خواص آنتی اکسیدان و ضد التهاب دارد. همچنین قهوه می تواند بر کاهش کلسترول و فشارخون موثر باشد.

پروتئین سویا یا پروتئین وی (آب پنیر)

پروتئین سویا و آب پنیر می توانند به توازن اثرات مصرف کربوهیدرات ساده و کاهش میزان قند خون کمک کند. این پروتئین ها می توانند به بدن برای مقابله با بیماری کبد چرب کمک کنند تا بدن توده عضلانی خود را حفظ کند اما وزن کلی را کاهش دهد.

در رژیم غذایی کبد چرب چه غذاهایی مجاز نیستند؟

در رژیم غذایی کبد چرب مصرف برخی غذاها به هیچ عنوان توصیه نمی شوند و لازم است این مواد غذایی از رژیم حذف شوند:

الکل

الکل برای افراد مبتلا به کبد چرب بسیار خطرناک است زیرا می تواند باعث بیماری کبد چرب الکی و بسیاری مشکلات دیگر مانند سیروزکبدی شود.

غذاهای سرخ شده و شور

این غذاها کالری بدن را افزایش می دهند و باعث افزایش وزن می شوند.

شکر و قند

شکر و قند باعث می شوند قند خون بالا رود و منجر به افزایش چربی در کبد گردد. در رژیم غذایی کبد چرب باید از مصرف قند و شکر در غذاها و مصرف غذاهای فرآوری شده خودداری کرد. شکر و قند در بسیاری محصولات وجود دارند و باید به این مسئله توجه داشت.

دانه های تصفیه شده

دانه های تصفیه شده در ماکارونی، نان سفید و برنج سفید وجود دارند. این دانه ها در پردازش فیبر خود را از دست داده اند و می توانند باعث افزایش قند خون شوند.

گوشت

گوشت قرمز چربی اشباع بسیار بالایی دارد و مناسب افراد مبتلا به کبد چرب نیست. به جای آن می توان از گوشت سفید، ماهی و مرغ استفاده نمود.

ورزش در کنار رژیم برای کنترل بهتر کبد چرب

یکی از راهکارهایی که در کنار رژیم غذایی کبد چرب توصیه می شود ورزش منظم است. کاهش وزن می تواند کمک بزرگی به درمان کبد چرب کند. توصیه می شود 30 دقیقه تمرین متوسط 3 تا 5 بار در هفته انجام شود تا در کنترل علائم این بیماری به بدن یاری رساند. بنابراین سعی کنید در کنار یک رژیم مناسب از ورزش غافل نشوید.

نکات پایانی

تغییرات سبک زندگی و رژیم غذایی در حال حاضر موثرترین گزینه برای مدیریت کبد چرب هستند. کاهش وزن، فعالیت بدنی، کاهش مصرف قند، مصرف یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و نوشیدن قهوه (اگر می توانید آن را تحمل کنید) برخی از روش هایی هستند که می تواند به بهبود علائم مرتبط با NAFLD کمک کنند. اگر مبتلا به کبد چرب هستید، به خاطر داشته باشید که همه رژیم ها و مکمل ها برای کبد شما مفید نیستند. مهم است که قبل از امتحان هر گونه درمان جایگزین با پزشک خود صحبت نمایید.