پانکراس و یا لوزالمعده عضوی از دستگاه گوارش است و نقش بسیار مهمی در هضم غذا دارد. این عضو از بدن 15 سانتی‌متر طول و 5 سانتی‌متر عرض دارد. جایگاه این ارگان در پشت معده و در نزدیکی مثانه است. اگر این عضو بدن آسیب ببیند مشکلات گوارشی بسیار زیادی برای افراد به وجود می‌آید. به همین دلیل توجه به سلامت این ارگان در بدن، همانند سایر ارگان‌ها، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله قصد داریم به معرفی بیماری سرطان پانکراس بپردازیم. در پایان این مقاله شناخت کاملی به این بیماری خواهید داشت و همین موضوع به شما کمک می‌کند سبک زندگی سالم را برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری برگزینید.
سرطان پانکراس چیست؟
وظیفه پانکراس تولید آنزیم‌های گوارشی است که به هضم چربی، پروتئین و کربوهیدرات کمک می‌کنند. این ارگان هورمونهای انسولین را در خون آزاد می‌سازد و همین امر به کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. بیماری دیابت در اثر عملکرد نادرست پانکراس در ترشح این هورمون‌ها ایجاد می‌شود.
در بیماری سرطان پانکراس جهشی در دی ان ای سلولهای پانکراس به وجود می‌آید و همین امر سبب رشد بی رویه سلولهای این ارگان از بدن می‌شود. این سرطان معمولا ارگانهای دیگر بدن و رگهای خونی اطراف پانکراس را درگیر می‌کند.
پانکراس دارای غدد درون ریز و برون ریز است. در سرطان پانکراس ممکن است سلولهای مجاری لوزالمعده، سلولهای تولید کننده آنزیم و سلولهای سنگفرشی لوزالمعده که جز غدد برون ریز هستند، درگیر شوند.
همچنین ممکن است سلولهای تولید کننده انسولین، سلولهای تولید کننده گلوکاگون، سوماتوستاتین، گاسترین و بازکننده عروق که جز غدد درون ریز هستند، درگیر سرطان شوند. مطالعات نشان داده‌اند که زنان بیشتر از مردان به بیماری سرطان پانکراس دچار می‌شوند و این سرطان معمولا بعد از سن 45 سالگی رخ می‌دهد.
علایم بیمارس سرطان پانکراس
به طور کلی نام دیگر سرطان بیماری خاموش است. زیرا معمولا این بیماری در مراحل اولیه نشانه ویژه‌ای ندارد، اما بعد از اینکه بیماری به مراحل حاد رسید، به بدترین شکل خود را نشان می‌دهد. همین امر لزوم چک آپ سالیانه را بعد از سن 40 سالگی نشان می‌دهد. علائم بیماری سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده به صورت زیر هستند:
- درد
- زردی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراع
- کاهش وزن
- سرگیجه
- ضعف عمومی بدن
- مدفوع چرب و خاکستری رنگ
- لرزش بدن
- اسپاسم شدید عضلانی
- اسهال
- افزایش قند خون
اگر غددی که مسئول تولید انسولین در بدن هستند به بیماری سرطان مبتلا بشوند علایم ویژه این بیماری به صورت تعرق زیاد، اضطراب، سرگیجه و کاهش قند خون مشخص می شود. اگر غددی که مسئول تولید گلوکاگون هستند دچار سرطان بشوند، علائم این بیماری به صورت اسهال، تشنگی، ادرار زیاد و کاهش وزن مشخص می‌شود.
چه عواملی خطر ابتلا به بیماری سرطان پانکراس را افزایش می‌دهند؟
به طور کلی مطالعات نشان می‌دهند که سبک زندگی ناسالم خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. به همین دلیل پیروی از سبک زندگی سالم تا حد زیادی خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد. از عوامل خطرزا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استعمال دخانیات
- استفاده از الکل
- اضافه وزن
- تماس بیش از حد با مواد شیمیایی ( حتی مواد شیمیایی که در نظافت و یا باغبانی مورد استفاده قرار می‌گیرند، سرطان زا هستند)
مواردی هستند که جز عوامل خطر زا به شمار نمی‌روند، اما این موارد در ابتلا به سرطان پانکراس نقش دارند که به شرح زیرند:
- سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری
- ابتلا به سرطان سینه و تخمدان که به صورت ارثی در خانواده‌ای وجود دارد.
- ابتلا به انواع سندروم‌های ژنتیکی
- دیابت
- نژاد ( مطالعات نشان داده‌اند سفید پوستان بیشتر از رنگین پوستان به این بیماری دچار می‌شوند)
آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص سرطان پانکراس
برای تشخیص این بیماری آزمایشات متنوعی از جمله آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش مدفوع و آزمایش بررسی عملکرد کبد انجام می‌شوند. همچنین ممکن است پزشک در صورت لزوم سونگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و آنژیوگرام را توصیه کند. گاهی برای مشخص کردن نتیجه قطعی از بافت لوزالمعده نمونه برداری می‌شود. این بافت طی عمل جراحی و یا آندوسکوپی بدست می‌آید.
درمان سرطان پانکراس
درمان این بیماری به عوامل متعددی از جمله سن بیمار، شرایط بدنی بیمار، وضعیت جسمانی و سابقه ابتلا به بیماریهای دیگر و شدت سرطان بستگی دارد. به طور کلی برای درمان این بیماری روشهای زیر پیشنهاد می‌شوند:
- جراحی ( جراحی ویپل، جراحی دیستال پانکراتکتومی، جراحی تسکینی، جراحی پانکراتکتومی کامل)
- شیمی درمانی
- پرتو درمانی
پزشکان بر این عقیده هستند که راهکار خاصی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود ندارد اما با کاهش مصرف دخانیات، کاهش وزن، ورزش، مصرف میوه و سبزیجات و مصرف کمتر گوشت قرمز می‌توان خطر ابتلا به این بیماری را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. در پایان این مقاله به شما متذکر می‌شویم که پیروی از سبک زندگی سالم، ورزش و چک آپ سالیانه می‌تواند خطر بروز انواع بیماری را در شما کاهش دهد.
