سرخجه یک بیماری ویروسی بسیار مسری است که باعث بروز بثورات پوستی، تب و سایر علائم می شود. افراد باردار مبتلا به سرخجه می توانند آن را به جنین خود منتقل کنند و باعث از دست دادن شنوایی، بینایی، نقص قلبی و سایر بیماری های جدی در نوزاد می شود. در این مقاله به علائم این بیماری، روش های درمان و پیشگیری از آن می پردازیم.
سرخجه (سرخک آلمانی) چیست؟
سرخجه که به سرخک آلمانی یا سرخک سه روزه نیز شناخته می شود، یک بیماری مسری است که توسط ویروس RuV منتقل می شود. این بیماری باعث ایجاد بثوراتی می شود که معمولاً از صورت شروع می شود و در سایر نقاط بدن گسترش می یابد. سرخجه راش هایی مانند سرخک دارد، اما به دلیل ویروسی متفاوت از سرخک رخ می دهد.
هر کسی ممکن است به سرخجه مبتلا شود، اما این ویروس می تواند باعث بیماری جدی در نوزادانی شود که مادر آنها در دوران بارداری سرخجه داشته اند. سندرم سرخجه مادرزادی (CRS) جدی ترین شکل سرخجه است. این می تواند باعث مشکلات پوستی، شنوایی، بینایی، قلب و مغز در نوزادان شود.
سرخجه چقدر شایع است؟
سالانه حدود 26000 مورد از این بیماری در سراسر جهان تشخیص داده می شود که بیشتر در آسیا، آفریقا و خاورمیانه رایج است.
علائم سرخجه چیست؟
علامت بارز این بیماری، بثورات پوستی است که معمولاً از صورت شروع می شود و در بقیه بدن گسترش می یابد. اغلب در کودکان خردسال، راش پوستی اولین علامت است. در کودکان بزرگتر و بزرگسالان، بثورات می تواند چند روز پس از شروع سایر علائم ظاهر شود. تا 50 درصد از افراد اصلاً علائمی ندارند اما همچنان می توانند این بیماری را به افراد دیگر منتقل کنند. علائم آن عبارتند از:
- کهیر
- تب کم
- سرفه
- گلو درد
- آبریزش بینی
- سردرد
- چشم صورتی
- درد مفاصل
- احساس ناخوشی کلی
- تورم غدد لنفاوی
آیا سرخجه مسری است؟
این بیماری بسیار مسری است. سرخجه از طریق سرفه یا عطسه فرد مبتلا، یا لمس سطوحی که ویروس روی آنها وجود دارد، از فردی به فرد دیگر سرایت میکند. همچنین می تواند از یک فرد باردار به جنین سرایت کند. شما می توانید بدون علائم، مسری باشید. حدود یک هفته قبل و یک هفته بعد از ظاهر شدن بثورات، این بیماری مسری می باشد.
سرخجه در بارداری چیست؟
سرخجه در بارداری جدی ترین نوع این بیماری است. اگر باردار هستید و به این بیماری مبتلا شده اید، به خصوص در سه ماهه اول بارداری، کودک شما در معرض خطر بالای ابتلا به سندرم سرخجه مادرزادی می باشد. اگر قبل از بارداری واکسینه شده باشید،CRS قابل پیشگیری است.
چه چیزی باعث مثبت شدن تست سرخجه در بارداری می شود؟
اگر بیمار نیستید و پزشک شما قبل از بارداری یا در حین بارداری آزمایش خون برای سرخجه انجام میدهد، او به دنبال آنتیبادی برای این بیماری می باشد. بدن شما زمانی که یک مهاجم مضر در بدن پیدا می کند، آنتی بادی می سازد. اگر تست آنتی بادی شما مثبت شد، به این معنی است که یا قبلا این بیماری مبتلا شده اید یا برای آن واکسن دریافت کرده اید. در هر صورت، شما نسبت به این بیماری مصون هستید و بعید است در دوران بارداری به آن مبتلا شوید.
علائم سندرم سرخجه مادرزادی (CRS) چیست؟
علائم سندرم سرخجه مادرزادی در بدو تولد وجود دارد. اگر در دوران بارداری به این بیماری مبتلا شوید، احتمال دارد کودک شما با یک یا چند علامت CRS به دنیا بیاید، از جمله:
- از دست دادن بینایی ناشی از بیماری های چشمی، از جمله آب مروارید و گلوکوم
- از دست دادن شنوایی
- نقایص قلبی
- تفاوت های عصبی (مغز)، از جمله مغز رشد نکرده (میکروسفالی)، التهاب مغز، تفاوت های یادگیری و رفتاری
- بیماری استخوان
- شمارش خون پایین (ترومبوسیتوپنی، کم خونی همولیتیک)
- بیماری تیرویید
- بزرگ شدن کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)
- دیابت نوع 1 (دیابت قندی وابسته به انسولین)
سرخجه چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص این بیماری، پزشک شما را معاینه فیزیکی می کند و در صورت وجود راش های پوستی، آن ها را بررسی می کند. احتمال دارد پزشک شما خون، ادرار، مخاط بینی یا گلوی شما را برای علائم آن آزمایش کند. آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص عبارتند از:
- آزمایشات خون: پزشکان توسط این آزمایش به دنبال آنتیبادیهایی برای این بیماری میگردند که نشان میدهد شما یا در حال حاضر بیمار هستید، قبلا سرخجه داشتهاید یا علیه این بیماری واکسینه شدهاید.
- سواب بینی یا گلو: پزشک شما از یک چوب با نوک نرم (سواب) برای گرفتن نمونه از بینی یا گلوی شما استفاده می کند. سپس نمونه توسط آزمایشگاه برای بررسی علائم آزمایش می شود.
- آزمایشات ادرار: آزمایشگاه نمونه ادرار شما را برای علائم این بیماری آزمایش می کند.
اگر آزمایش سرخجه من مثبت باشد به چه معناست؟
اگر بینی، گلو یا ادرار شما آزمایش شد و نتیجه آن مثبت شد، به این معنی است که شما در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستید. اگر آزمایش خون شما مثبت باشد، به این معنی است که آنتی بادی برای سرخجه دارید. آنتی بادی ها پروتئین های خاصی هستند که می دانند چگونه مهاجمان خاصی مانند ویروس ها و باکتری ها را شناسایی کنند.
اگر زمانی که بیمار نیستید نتیجه آزمایش شما مثبت شد، به این معنی است که قبلاً به این بیماری مبتلا بوده اید یا برای آن واکسن دریافت کرده اید. اگر آنتیبادیهایی علیه سرخجه داشته باشید، احتمالاً نسبت به آن مصون خواهید بود. به عبارت دیگر، سیستم ایمنی بدن شما میداند که چگونه قبل از اینکه بیمار شوید، آن را از بین ببرد.
سرخجه چگونه درمان می شود؟
هیچ داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد و معمولا به خودی خود بهتر می شود. شما می توانید علائم را در خانه با داروهای بدون نسخه درمان کنید. پزشک شما احتمالاً مدتی قرنطینه را برای کاهش شیوع پیشنهاد می کند.
اغلب اوقات، میتوانید علائم را در خانه با داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا داروهای سرفه و سرماخوردگی کنترل نمایید. از پزشک خود در مورد بهترین راه برای درمان علائم خود بپرسید. قبل از دادن دارو برای کاهش علائم کودک خود، با پزشک اطفال مشورت نمایید.
سندرم سرخجه مادرزادی چگونه درمان می شود؟
راه های درمان سندرم CRS به شدت آن بستگی دارد. برخی از بیماری ها با دارو یا جراحی قابل درمان هستند. سایر آسیب ها دائمی هستند و فقط می توان شرایط را برای بهبود کیفیت زندگی مدیریت کرد.
چگونه می توان از سرخجه پیشگیری کرد؟
بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری، واکسیناسیون با واکسن MMR است که حدود 97 درصد در پیشگیری از ابتلا موثر است. این بدان معناست که از 100 نفری که به طور کامل واکسینه شده اند، حدود سه نفر به این بیماری مبتلا می شوند. هم کودکان و هم بزرگسالان می توانند این واکسن دریافت کنند.
اگر قصد بارداری دارید، باید حداقل یک ماه قبل از اقدام برای باردار شدن، واکسن یا آزمایش آنتی بادی را انجام دهید. راه های دیگر برای محافظت از خود در برابر این بیماری این هست که دست های خود را مرتب بشویید و از وسایل شخصی دیگران مانند فنجان یا ظروف استفاده نکنید.
چه واکسن هایی برای سرخجه موجود است؟
واکسیناسیون این بیماری می تواند شامل واکسن MMR یا MMRV باشد. واکسن MMR فرد را در برابر سرخک، اوریون و سرخجه محافظت می کند. همه افراد بالای 12 ماه می توانند واکسن MMR را دریافت کنند. واکسن MMRV نیز افراد را در برابر سرخک، اوریون، سرخجه و آبله مرغان (واریسلا) محافظت می کند. فقط کودکان 12 ماهه تا 12 ساله می توانند واکسن MMRV را دریافت کنند.
چه کسانی می توانند واکسن سرخجه را دریافت کنند؟
اکثر کودکان و بزرگسالان بالای 12 سال می توانند علیه سرخجه واکسینه شوند. برخی از افراد نیازی به دریافت واکسن ندارند و برخی دیگر نباید آن را دریافت کنند. اگر شما قبلاً واکسینه شده اید یا توسط آزمایش مشخص شود که علیه این بیماری آنتی بادی دارید، نیازی به واکسن آن ندارید. همچنین متخصصان توصیه میکنند در موارد زیر از تزریق این واکسن اجتناب نمایید:
- به هر چیزی در واکسن حساسیت دارید.
- حامله هستید.
- به دلیل HIV/AIDS، سرطان یا داروهایی که مصرف می کنید، سیستم ایمنی ضعیفی دارید.
- اگر اخیراً تزریق خون داشته اید، از پزشک خود بپرسید که آیا باید واکسیناسیون را به تعویق بیندازید.
- مبتلا به سل هستید.
- در چهار هفته گذشته واکسن های دیگری دریافت کرده اید.
- اگر به راحتی کبود می شوید یا خونریزی می کنید یا یکی از بستگان نزدیک شما مشکل سیستم ایمنی دارد، از پزشک خود بپرسید که آیا باید واکسن سرخجه را دریافت کنید یا خیر.
عوارض سرخجه چیست؟
شایع ترین و جدی ترین عوارض این بیماری، سقط جنین و سندرم سرخجه مادرزادی (CRS) است. CRS در نوزادان متولد شده از فردی که در دوران بارداری به این بیماری مبتلا باشد اتفاق می افتد و می تواند باعث بیماری هایی مانند آب مروارید، بیماری قلبی و کاهش شنوایی در کودک شما از بدو تولد شود. عوارض کمتر رایج عبارتند از آرتروز، پلاکت کم (ترومبوسیتوپنی)، تورم مغز (آنسفالیت).
نکات پایانی
سرخجه اغلب یک بیماری خفیف است، اما در افراد باردار می تواند خطرناک باشد. اگر باردار باشید و به این بیماری مبتلا شوید، کودک شما در معرض خطر آسیب اعضای بدن و سایر شرایط تهدید کننده زندگی می باشد. واکسیناسیون، خطر ابتلا به این بیماری و سرایت آن به دیگران را تا حد زیادی کاهش می دهد. سرخجه، سرخک و آبله مرغان ممکن است شبیه به هم به نظر برسند زیرا همگی با بثورات پوستی همراه هستند. اما همه آنها بیماری های مختلفی هستند و به دلیل ویروس های مختلف رخ می دهند.
ارسال نقد و بررسی