ریه ها (Lungs) مرکز سیستم تنفسی بدن ما می باشند. ریه ها مهم ترین ارگان سیستم تنفسی هستند و وظیفه آنها وارد کردن اکسیژن به جریان خون و گرفتن دی اکسید کربن و دفع آن از بدن می باشد. ریه ها سالانه بیش از 6 میلیون نفس را برای بدن تامین می کنند و از این رو نقش مهمی در سلامت و زنده ماندن فرد دارند. در ادامه با ریه و عملکرد مهم آن در بدن بیشتر آشنا می شوید.
شما می توانید جهت خرید انواع شربت و قرص سیستم تنفسی از طریق وب سایت داروخانه آنلاین اقدام نمایید.
ساختار ریه در بدن
محل قرارگیری ریه ها یا شش ها در قفس سینه، پشت دنده ها و در دو طرف قلب است. ریه ها شکلی مخروطی دارند و پایه های مسطح آنها به دیافراگم متصل می شود. ریه ها جفت هستند اما شکل و اندازه آنها با یکدیگر متفاوت است. ریه چپ دارای دو لوب است و ریه راست سه لوب دارد. ریه چپ همچنین دارای یک فرورفتگی برای جا دادن قلب در خود است و ریه راست اندازه کوتاهتری دارد تا جا برای کبد در بدن فراهم باشد. به طور کلی ریه چپ وزن و ظرفیت کمتری نسبت به ریه راست دارد.
ریه ها با پلور ریوی که غشا می باشند احاطه شده اند. لایه داخلی این غشا سطح بیرونی ریه را می پوشاند و لایه بیرونی به دیواره داخلی قفسه سینه وصل شده است. میان این دو غشا نیز با مایع پلور پر شده است.
قسمت های دیگر ریه
درخت برونش
ریه ها از انتهای نای آغاز می شوند. نای وظیفه انتقال هوا را به درون و بیرون ریه ها دارد. در ریه لوله ای به نام نایژه یا برونش وجود دارد که به نای متصل می شود. یک ساختار Y وارونه در ادامه مجاری هوایی نای در ریه، به نام برونش وجود دارد که به آن درخت برونشی گفته می شود. برونش ها به لوله های کوچکتری به نام برونشیول منشعب می شوند و در تمام ریه گسترش می یابند. هر برونشیول در انتها به خوشه ای از کیسه های هوایی کوچک به نام “آلوئول” می رسد.
کیسه های هوایی
کیسه های هوایی در واقع بخشی هستند که اکسیژن در سفر خود به بدن به آنجا می رسد. این کیسه ها میکروسکوپی هستند و در یک توری از جنس مویرگ قرار دارند. در این کیسه های هوایی، اکسیژن تازه وارد با دی اکسید کربن بازگشته از سلول ها جا به جا می شوند و به این ترتیب عمل تنفس کامل می شود.
سورفکتانت در ریه ها
در کیسه های هوایی، سلول های ویژه، ترکیبی به نام سورفکتانت را ایجاد می کنند که شامل پروتئین ها، لیپیدها و کربوهیدرات ها می باشد. این سورفکتانت ها آب دوست و آبگریز هستند و بخش آبدوست آنها به سمت مولکول آب جذب و بخش آبگریز توسط مولکول های آب دفع می شود. سورفکتانت ها در ایجاد یک تنفس بهتر و جلوگیری از ایجاد چسبندگی در کیسه های هوایی بسیار موثرند. سورفکتانت ها اجازه نمی دهند دیواره داخلی کیسه های هوایی که مرطوب هستند به یکدیگر بچسبند و از این نظر نقش آنها بسیار مهم می باشد.
عملکرد ریه در بدن
همانطور که اشاره شد ریه ها نقش اصلی را در دریافت اکسیژن از بیرون بدن و انتقال آن به خون ایفا می کنند. ریه ها اکسیژن وارد شده به بدن را با دی اکسید کربن جا به جا می کنند و آن را به تمام سلول های بدن می رسانند. در این میان بخش های دیگری همچون دیافراگم، عضلات بین دنده ای در قفسه سینه، عضلات شکم و گاهی گردن به ریه ها در این روند کمک می نمایند.
سایر عملکردهای ریه
ریه علاوه بر تامین اکسیژن بدن وظایف مهم دیگری نیز برای بدن دارد:
متعادل کردن PH بدن
زمانیکه دی اکسید کربن در خون بالا رود بدن اسیدی می شود. ریه ها با تشخیص این شرایط سرعت تهویه را بالا می برند تا دی اکسید کربن را بیشتر از بدن خارج کنند.
محافظت از قلب
ریه ها می توانند همانند یک ضربه گیر برای قلب ما باشند.
محافظت از بدن در برابر عفونت ها
غشاهای خاصی در ریه با ترشح ایمونوگلوبولین A، از ریه در برابر عفونت ها محافظت می کند.
جلوگیری از ورود ذرات به بدن
مخاط مسیرهای تنفسی می تواند باکتری ها و ذرات گرد و غبار را به دام بیندازد و توسط مژه ها آنها را به سمت بالا منتقل کند تا از دهان یا سیستم گوارش خارج شوند.
چگونه از ریه های خود مراقبت کنیم؟
برای سالم نگه داشتن این اندام حیاتی بدن می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
- رطوبت را در محیط زندگی کنترل کنید سعی کنید رطوبت محیط را در حد مطلوب نگه دارید و مدام محیط را با هوای تازه بیرون تهویه کنید.
- از ابتلا به عفونت ها پیشگیری کنید. سعی کنید با شستن مداوم دست ها، پرهیز از حضور در مکان های پرجمعیت و تزریق واکسن هایی نظیر ذات الریه و آنفولانزا از عفونت های ممکن جلوگیری کنید.
- از آلاینده ها دوری کنید. سعی کنید هنگام استفاده از مواد شیمیایی در محل زندگی و کار حتما از ماسک استفاده کنید.
- ورزش کنید. ورزش های هوازی نقش مهمی در افزایش ظرفیت ریه ها و جلوگیری از ابتلا به بیماری های ریوی می شوند.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن یا در معرض دود آن بودن می تواند باعث بیماری های مختلف ریوی شود. بنابراین سعی کنید سیگار نکشید و یا در معرض دود آن نباشید.
- هر از گاهی چکاپ انجام دهید. سعی کنید با معاینه منظم ریه، مراقب این اندام حیاتی باشید تا در صورت بروز مشکل، روند درمان آن هر چه سریعتر آغاز شود.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- سم زدایی از ریه و راه های آن
- با انواع بیماری های ریوی و نوع اثرگذاری آنها آشنا شویم
- تمام آنچه که باید در مورد بیماری سرطان ریه بدانید!
