تفاوت ام اس با پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس (MS) بیماری‌های تخریب‌کننده عصبی هستند که بر مغز و نخاع تأثیر می‌گذارند. ام اس زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به سلول هایی که اعصاب را می پوشانند حمله می کند. در حالیکه بیماری پارکینسون به دلیل از دست دادن سلول های تولید کننده دوپامین در بخشی از مغز به نام ماده سیاه ایجاد می شود.

تفاوت ام اس با پارکینسون

ام اس زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به سلول های میلین در مغز و نخاع حمله می کند. این سلول ها یک لایه محافظ در اطراف اعصاب ایجاد می کنند و سرعت حرکت اطلاعات الکتریکی را افزایش می دهند. هنگامی که سیستم ایمنی بدن شما به میلین حمله می کند، باعث التهاب عصبی می شود. با گذشت زمان، حملات مکرر می تواند منجر به آسیب دائمی به اعصاب شما شود.

بیماری پارکینسون در اثر از دست دادن سلول‌هایی که دوپامین تولید می‌کنند، در بخشی از مغز شما به نام ماده سیاه ایجاد می‌شود. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که نقش های زیادی در بدن شما ایفا می کند، مانند هماهنگی حرکت.

علل ایجاد ام اس در مقابل پارکینسون

علت دقیق ام اس و پارکینسون مشخص نیست و دانشمندان هنوز در تلاشند تا دریابند که آیا این دو با هم مرتبط هستند یا خیر. اما برخی از عوامل خطر ابتلا به ام اس شناسایی شده اند:

• ژنتیک: افرادی که خواهر، برادر یا والدینشان مبتلا به ام اس هستند حدود 2 تا 3 درصد احتمال ابتلا به آن را دارند.
• چاقی نوجوانان: افرادی که در دوران نوجوانی چاقی دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ام اس در مراحل بعدی زندگی قرار دارند.
• جنسیت بیولوژیکی: زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام اس هستند.
• عفونت ویروس اپشتین بار: تصور می‌شود که عفونت ناشی از ویروس اپشتین بار که باعث مونونوکلئوز می‌شود، احتمال دارد باعث فعالیت ایمنی شود که در برخی افراد منجر به ام اس می‌شود.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر ابتلا به ام اس را افزایش می دهد.
• کمبود ویتامین D: در کشورهایی که افراد نور خورشید کمتری دریافت می کنند، احتمال ابتلا به ام اس بیشتر است.

همچنین تصور می شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی، مسئول ایجاد پارکینسون هستند:

• ژنتیک: تصور می‌شود که ژنتیک عامل 10 تا 15 درصد موارد پارکینسون است.
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: تصور می‌شود که قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها به ایجاد پارکینسون کمک می‌کند.
• سن: ابتلا به پارکینسون با افزایش سن شایع تر است.
• شغل: افراد در برخی مشاغل، مانند جوشکاران و کارگران کشاورزی، احتمال دارد که در معرض خطر ابتلا به بیماری پارکینسون باشند، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

آیا ارتباطی بین پارکینسون و ام اس وجود دارد؟

احتمال ابتلای همزمان به بیماری ام اس و پارکینسون کمتر از 1 در 12.5 میلیون نفر است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا ارتباطی بین این دو بیماری وجود دارد یا اینکه این فقط یک تصادف است که برخی افراد هر دو شرایط را ایجاد می کنند.

برخی از محققان فکر می کنند که ام اس می تواند باعث آسیب مغزی شود که خطر پارکینسون را افزایش می دهد. به عنوان مثال، محققان در یک مطالعه در سال 2016 که تمام شهروندان دانمارکی را که از سال 1980 تا 2005 به ام اس مبتلا شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند، شواهدی از یک رابطه بالقوه یافتند. همچنین گزارشی در سال 2022 نشان می دهد که خطر ابتلا به بیماری پارکینسون در گروه بیماران ام اس، در مقایسه با گروه افراد بدون ام اس بیشتر بود.

علائم پارکینسون در مقابل ام اس

پارکینسون و ام اس احتمال دارد که برخی از علائم مشابهی را داشته باشند مانند از دست دادن کنترل مثانه، تعادل ضعیف، مشکل در راه رفتن، مشکلات حرکتی، مشکلات گفتاری، تکان دادن دست یا اندام، افسردگی یا اضطراب.

علائم ام اس

علائم ام اس بین افراد بسیار متفاوت است اما احتمال دارد شامل احساس فشرده شدن در اطراف بدن، خستگی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، اسپاسم عضلانی، ضعف، مشکلات بینایی، سرگیجه، مشکلات جنسی، مشکلات روده، درد و خارش، تغییرات شناختی و افسردگی باشد.

علائم پارکینسون

پارکینسون معمولاً علائمی مانند لرزش، حرکت آهسته، سفتی عضلات و مشکلات تعادل دارد. علائم دیگر آن عبارتند از یبوست، بوی بد، دست خط کوچک، تغییر گفتار و حالت خمیده.

تشخیص پارکینسون در مقابل ام اس

برای تشخیص پارکینسون یا ام اس، پزشکان سابقه پزشکی شما را بررسی می کنند و آزمایشات مختلفی را انجام می دهند، از جمله معاینه عصبی، معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری. بیماری ام اس و پارکینسون معمولاً با یکدیگر اشتباه نمی شوند، زیرا به طور بسیار متفاوت و معمولاً در گروه های سنی و جنسی متفاوت ظاهر می شوند.

نحوه تشخیص ام اس

پزشکان نمی توانند از هیچ آزمایشی برای تشخیص ام اس استفاده کنند. طبق گفته انجمن ملی مولتیپل اسکلروزیس، برای تشخیص پزشکی باید شواهدی از آسیب در دو بخش مجزا از سیستم عصبی مرکزی در میان مغز، اعصاب بینایی و نخاع پیدا کنید. همچنین شواهدی پیدا کنید که آسیب در زمان‌های مختلف رخ داده است. همینطور تمام شرایط ممکن دیگر را رد کنید.

آزمایشات خاصی که احتمال دارد پزشک شما انجام دهد عبارتند از بررسی سابقه پزشکی شما، انجام معاینه فیزیکی و عصبی، اسکن ام‌آرآی، تجزیه و تحلیل مایع نخاعی و آزمایش خون.

نحوه تشخیص پارکینسون

بیماری پارکینسون یکی از معدود بیماری‌های پزشکی است که در آن می‌توان تشخیص رسمی را براساس علائم و نشانه‌های شما در طول معاینه فیزیکی و عصبی انجام داد. برای اینکه پزشک شما تشخیص دهد، باید دو مورد از این موارد را داشته باشید: لرزش، کندی حرکت یا سفتی عضلات.

یکی از واضح ترین نشانه های پارکینسون پاسخ مثبت به داروی لوودوپا است. تکنیک های تصویربرداری مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری با انتشار تک فوتون و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی می توانند به رد سایر شرایط کمک کنند.

اسکن ناقل دوپامین (DaTscan) نیز احتمال دارد برای شناسایی از دست دادن جذب دوپامینرژیک در بخشی از مغز به نام گانگلیون پایه استفاده شود. با این حال، تفسیر نتایج می تواند دشوار باشد و به طور معمول استفاده نمی شود.

درمان پارکینسون در مقابل ام اس

متاسفانه پارکینسون و ام اس در حال حاضر درمانی ندارند. هدف درمان این بیماری ها، کاهش پیشرفت و به حداقل رساندن علائم آن هاست.

درمان ام اس

گزینه های درمانی ام اس عبارتند از:

1. کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدها احتمال دارد برای درمان التهاب تجویز شوند، اما پیشرفت بیماری را کاهش نمی دهند.
2. تعویض پلاسما: اگر علائم شما شدید است و به استروئیدها پاسخ نمی دهد، احتمالاً پزشک تعویض پلاسما را توصیه کند. این شامل جداسازی سلول های پلاسما از خون، مخلوط کردن آنها با محلول و تزریق مجدد آنها به بدن است.
3. داروها برای تغییر دوره بیماری: تعدادی از داروها توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای جلوگیری از عود یا پیشرفت ام اس تایید شده اند.
4. سایر داروها: داروهای دیگری نیز احتمال دارد برای هدف قرار دادن علائم خاصی مانند خستگی، سفتی عضلات یا درد تجویز شوند.
5. فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست می تواند به شما کمک کند تا عضلات خود را کشش دهید و تقویت کنید تا قدرت، تعادل و تحرک شما را بهبود بخشد.

درمان پارکینسون

داروها اغلب به کنترل علائم پارکینسون کمک می کنند. داروهای اولیه مورد استفاده برای درمان پارکینسون عبارتند از لوودوپا، آگونیست های دوپامین و مهارکننده های مونوآمین اکسیداز B.

نوعی روش جراحی به نام تحریک عمقی مغز، گاهی برای درمان پارکینسون پیشرفته استفاده می شود. درمان‌های حمایتی مانند فیزیوتراپی و کاردرمانی، می‌توانند به بهبود حرکت و حفظ استقلال کمک کنند. گفتار درمانی نیز می تواند به شما کمک کند تا مشکلات گفتار را هدف قرار دهید.

نکات پایانی

پارکینسون و ام اس هر دو بیماری عصبی هستند که در درجه اول مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهند. اگرچه آنها می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، اما نیاز به درمان های متفاوتی دارند و تشخیص مناسب ضروری است. تشخیص هر دو بیماری اغلب با مراجعه به پزشک عمومی شروع می شود که احتمال دارد شما را به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهد.

منبع:

What Is the Difference Between Parkinson’s Disease and Multiple Sclerosis?