آشنایی با انواع عفونت های مقاربتی

عفونت های مقاربتی (STIs)، عفونت هایی هستند که از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگر منتقل می شوند. برخی از بیماری های مقاربتی نیز می توانند از یک فرد باردار به جنین منتقل شوند. همچنین راه های دیگری برای انتقال این عفونت ها وجود دارد مانند انتقال خون یا استفاده از سوزن های مشترک. بنابراین در این مقاله به انواع عفونت های مقاربتی، علائم،  راه های تشخیص و درمان آن ها می پردازیم.

عفونت های مقاربتی چیست؟

عفونت های مقاربتی (STIs) یا بیماری های مقاربتی (STDs)، معمولاً در طول رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتقل می شوند. اما گاهی اوقات آنها می توانند از طریق سایر تماس های جنسی انتقال یابند. این به این دلیل است که برخی از بیماری های مقاربتی مانند تبخال و HPV از طریق تماس پوست به پوست منتقل می شوند.

اکثر بیماری های مقاربتی، هم آقایان و هم خانم ها را تحت تأثیر قرار می دهند، اما در بسیاری از موارد مشکلات سلامتی که ایجاد می کنند می تواند برای خانم ها شدیدتر باشد. همچنین اگر یک بیماری مقاربتی به نوزاد منتقل شود، می تواند باعث مشکلات سلامتی جدی شود. بیماری های مقاربتی می توانند توسط باکتری ها، ویروس ها و انگل ها ایجاد شوند و بیش از 20 نوع بیماری مقاربتی وجود دارد.

علائم عفونت های مقاربتی (STIs) چیست؟

بیماری های مقاربتی همیشه علائمی ایجاد نمی کنند یا شاید علائم خفیف ایجاد کنند. بنابراین احتمال دارد که عفونت داشته باشید و آن را ندانید.  بیماری های مقاربتی حتی بدون علائم، همچنان می توانند مضر باشند و احتمال دارد در طول رابطه جنسی منتقل شوند. اگر علائم وجود داشته باشد، می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ترشح غیرمعمول از آلت تناسلی یا واژن
• زخم یا زگیل در ناحیه تناسلی
• تکرر ادرار یا ادرار دردناک
• خارش و قرمزی در ناحیه تناسلی
• تاول یا زخم در داخل یا اطراف دهان
• بوی غیر طبیعی واژن
• خارش مقعد، درد یا خونریزی
• درد شکم
• تب

شایع ترین عفونت های مقاربتی

7 بیماری مقاربتی شایع شامل 5 عفونت قابل درمان (کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و تریکوموناس) و سه بیماری غیرقابل درمان (ویروس هرپس سیمپلکس، اچ آی وی و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می باشد.

کلامیدیا

این بیماری توسط باکتری درون سلولی اجباری و غیر متحرک گرم منفی معروف به کلامیدیا تراکوماتیس (C trachomatis) ایجاد می شود که طبق گفته مراکز کنترل بیماری (CDC) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) شایع ترین عفونت مقاربتی قابل درمان می باشد. دو شکل عفونی این بیماری وجود دارد. فرم EB(ابتدایی) به سلول حمله می کند و فرم RB(مشبک) باعث ایجاد EB عفونی دیگری می شود که سایر اشکال غیر عفونی را آلوده می کند.

سوزاک

این بیماری توسط باکتری گرم منفی نایسریا گونوره دیپلوکوک ایجاد می شود (N gonorrhoeae) و دومین عفونت مقاربتی شایع است. سوزاک از گلوکز برای حمله به سلول های اپیتلیال مخاطی استفاده می کند. سوزاک پروتئین های سلولی را تغییر می دهد که اجازه نفوذ بیشتر به سایر ارگانیسم ها را می دهد. تکثیر سوزاک منجر به یک واکنش التهابی موضعی می‌شود که منجر به علائم و نشانه‌های STI می‌شود.

سیفلیس

این بیماری توسط یک باکتری اسپیروکت به نام ترپونما پالیدوم (T pallidum) ایجاد می شود. این باکتری بسیار کند رشد می کند و نمی توان آن را کشت و در میکروسکوپ نوری استاندارد مشاهده کرد. طبق گزارش CDC، عفونت های این نوع در مقایسه با گزارش های قبلی در حال افزایش است. سیفلیس در کشورهای در حال توسعه بسیار شایع تر است، به ویژه در میان فقیرترین جمعیت ها با محدودترین دسترسی به مراقبت های بهداشتی. این بیماری با یک زخم بدون درد و یک ضایعه کاملاً مشخص ظاهر می شود و بسته به مدت آن به عنوان اولیه، ثانویه یا سوم طبقه بندی می شود.

تریکوموناس

این بیماری توسط تک یاخته های تک سلولی بی هوازی به نام Trichomonas vaginalis ایجاد می شود. تریکومونیازیس باعث آسیب مستقیم به اپیتلیوم می شود. صدمات آن، عمدتاً منجر به ریز زخم ها در واژن، دهانه رحم، مجرای ادرار و غدد پیشابراه می شود.

تبخال تناسلی

تبخال تناسلی توسط ویروس هرپس سیمپلکس 1 (HSV-1) یا ویروس هرپس سیمپلکس 2 (HSV-2) ایجاد می شود. هرپس سیمپلکس یک ویروس DNA دو رشته‌ای است که توسط یک لیپوگلیکوپروتئین با میل ترکیبی برای آلوده کردن سلول‌های هدف پوشش داده شده است. این بیماری ضایعه هایی همراه با درد، خارش و سوزش ایجاد می کند.

ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)

علائم و نشانه های اولیه HIV شبیه آنفولانزا توصیف می شود و اغلب به عنوان یک سندرم حاد ویروسی تشخیص داده می شود. مدت زمان شروع علائم از 4 تا 10 هفته متغیر است. سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) به عنوان مرحله آخر بیماری HIV توصیف می شود. میانگین زمان پیشرفت از HIV به ایدز حدود 11 سال است اما بسیار متغیر است. خطر سیفلیس در بیماران آلوده به HIV بیشتر است.

ویروس پاپیلوم انسانی HPV

HPV یک ویروس اسید دئوکسی ریبونوکلئیک دو رشته ای است که در لایه سلول های پایه سلول های اپیتلیال سنگفرشی طبقه بندی شده تکثیر می شود. این چرخه تکثیر باعث ایجاد هیپرپلازی و کارسینوم تبدیلی احتمالی می شود. انواع HPV 16 و 18، سویه های انکوژنی هستند که باعث ایجاد دگرگونی بدخیم می شوند. انواع HPV 6 و 11، سویه های رایجی هستند که زگیل های آنوژنیتال را ایجاد می کنند که به عنوان کندیلوم آکومیناتا شناخته می شود. تا کنون، HPV شایع ترین ارگانیسم عفونی مقاربتی در سراسر جهان است.

شیوع عفونت های مقاربتی چقدر است؟

شیوع بیماری های مقاربتی در جهان در حال افزایش است. بین سال‌های 2015 و 2019، نزدیک به 30 درصد افزایش عفونت های مقاربتی قابل گزارش وجود داشت. به گفته سازمان بهداشت جهانی، روزانه بیش از 1 میلیون بیماری مقاربتی جدید به وجود می آید که اکثر آنها بدون علامت هستند.

شایع ترین STI در جهان، ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است. تخمین زده می شود که سالانه حدود 14 میلیون مورد جدید از این بیماری گزارش شود. CDC تخمین می زند که تقریباً همه افراد فعال جنسی که واکسینه نشده اند، در مقطعی از زندگی خود به این بیماری مبتلا می شوند. در سراسر جهان، حداقل 291 میلیون زن به HPV آلوده شده اند.

تخمین زده می شود که سالانه 376 میلیون عفونت جدید، از چهار بیماری آمیزشی قابل درمان (کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و تریکومونیازیس) رخ می دهد. از این میان، تریکوموناس با 156 میلیون مورد جدید در سال، شایع ترین بیماری در جهان است، پس از آن کلامیدیا با 127 میلیون، سوزاک با 87 میلیون و سیفلیس با 6.3 میلیون مورد.

تخمین زده می شود که در حال حاضر حدود 12 درصد از جمعیت بین 14 تا 49 سال به تبخال تناسلی مبتلا هستند. ویروس هرپس سیمپلکس نوع 2 نیز شیوع جهانی دارد که بیش از 500 میلیون نفر تخمین زده می شود. HIV/AIDS نیز حدود 37 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده است. حدود 15 درصد از افراد آلوده به HIV از ابتلای خود به این عفونت بی خبرند و مسئول 40 درصد از کل عفونت های HIV جدید هستند.

حدود یک میلیون زن باردار در سال 2016 به بیماری مقاربتی مبتلا بودند که باعث بیش از 350000 عارضه در نوزاد شد. عفونت های HPV با بیش از 310000 مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم در سال مرتبط است. سیفلیس نیز دومین علت مرده زایی در سراسر جهان است.

نحوه تشخیص عفونت های مقاربتی

اگر از نظر جنسی فعال هستید، باید با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی یا عفونت های مقاربتی و اینکه آیا نیاز به آزمایش دارید صحبت کنید. این امر مهم است، زیرا معمولاً بسیاری از عفونت های مقاربتی، علائمی ایجاد نمی کنند. برخی ازاین  بیماری ها، می توانند در طی یک معاینه فیزیکی یا از طریق آزمایش STI تشخیص داده شوند. برخی از آزمایشات شامل معاینه میکروسکوپی زخم یا مایع برداشته شده از واژن، آلت تناسلی یا مقعد است. آزمایش خون نیز می تواند انواع دیگر عفونت های مقاربتی را تشخیص دهد.

راه های درمان عفونت های مقاربتی

آنتی بیوتیک ها می توانند بیماری های مقاربتی را که توسط باکتری ها یا انگل ها ایجاد می شوند، درمان کنند. هیچ درمانی برای بیماری های مقاربتی ناشی از ویروس ها وجود ندارد، اما اغلب داروهای ضد ویروس می توانند علائم را کاهش داده و خطر گسترش عفونت را کاهش دهند. در صورت ابتلا به بیماری مقاربتی مهم است که تحت درمان قرار بگیرید. برخی از انواع بیماری های مقاربتی در صورت عدم درمان، می توانند مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد کنند.

آیا می توان از عفونت های مقاربتی پیشگیری کرد؟

مطمئن ترین راه برای محافظت در برابر بیماری های مقاربتی این است که رابطه جنسی نداشته باشید. اگر تصمیم به داشتن رابطه جنسی دارید، می توانید خطر ابتلا به بیماری مقاربتی را با موارد زیر کاهش دهید:

1. قبل از برقراری رابطه جنسی، هم شما و هم شریک زندگیتان برای وجود عفونت های مقاربتی آزمایش دهید.
2. در هر بار رابطه جنسی از کاندوم استفاده نمایید مانند کاندوم ضد قارچ کدکس. استفاده صحیح از کاندوم، خطر ابتلا یا انتشار بیماری های مقاربتی را تا حد زیادی کاهش می دهد اما به طور کامل از بین نمی برد.
3. هر دو نفر، رابطه جنسی را فقط با یک شریک در نظر بگیرید. اما ابتدا باید هر دو مورد آزمایش قرار بگیرید تا مطمئن شوید که از قبل بیماری نداشته باشید.

نکات پایانی

عفونت های مقاربتی (STIs) که قبلاً به عنوان بیماری‌های مقاربتی شناخته می‌شد، شامل انتقال عفونت بین شرکای جنسی از طریق راه‌های مختلف تماس جنسی دهانی، مقعدی یا واژینال است. بیماری های مقاربتی تبدیل به یک نگرانی برای سیستم های مراقبت های بهداشتی شده است، زیرا بسیاری از عفونت ها درمان نمی شوند و منجر به عوارض جدی می شوند. بیماری‌های مقاربتی اغلب کمتر شناخته شده‌اند و در جمعیت‌هایی که از نظر پزشکی ضعیف هستند، شیوع بیشتری دارند. در صورت داشتن علائم عفونت های مقاربتی، هر چه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه نمایید.