اختلال جنسی(sexual-dysfunction) می تواند هر مشکلی باشد که مانع رضایت فرد یا زوج از فعالیت جنسی شود. 43 درصد از زنان و 31 درصد از مردان، درجاتی از اختلال عملکرد جنسی را گزارش می دهند. از این رو در این مقاله به انواع این اختلال می پردازیم و علائم، عوارض و روش درمان آن را بررسی می کنیم.
اختلال جنسی چیست؟
اختلال جنسی هر چیزی است که شما را از احساس لذت در حین فعالیت جنسی باز می دارد. ناتوانی در لذت بردن یا عدم تمایل به انجام فعالیت های جنسی، می تواند نشانه ای از اختلال عملکرد جنسی باشد که بسیار رایج و قابل درمان است. مواردی مانند استرس، شرایط سلامتی، داروها یا آسیب های جنسی گذشته می توانند باعث آن شوند.
اختلال عملکرد جنسی می تواند در هر نقطه از چرخه پاسخ جنسی رخ دهد. چرخه پاسخ جنسی یک مدل چهار مرحله ای از پاسخ فرد به تحریک جنسی است و شامل موارد زیر است:
- هیجان: این مرحله شامل تمایل به رابطه جنسی و برانگیختگی است. این شامل بسیاری از فعالیت های جنسی قبل از انجام رابطه جنسی می باشد.
- فلات: این مرحله درست قبل از ارگاسم است که ضربان قلب، تنش عضلانی و تنفس تشدید می شود. در این مرحله احتمال دارد که آلت تناسلی قبل از انزال ترشح کند.
- ارگاسم: آزاد شدن ناگهانی تنش و لذت جنسی در اندام تناسلی می باشد و انزال در هنگام ارگاسم اتفاق می افتد.
- رزولوشن: دوره آرام شدن درست بعد از ارگاسم، که بدن شل می شود و اندام تناسلی به حالت عادی خود باز می گردد.
در حالی که تحقیقات نشان می دهد که اختلال عملکرد جنسی شایع است، بسیاری از مردم دوست ندارند در مورد آن صحبت کنند. با این حال، از آنجایی که گزینه های درمانی در دسترس هستند، باید نگرانی های خود را با شریک جنسی و پزشک خود در میان بگذارید.
نمونه هایی از اختلال جنسی
پزشکان اختلال جنسی را به چهار دسته یا نوع طبقه بندی می کنند:
- اختلالات میل جنسی: فقدان میل جنسی به این معنی است که شما علاقه ای به هیچ نوع فعالیت جنسی ندارید.
- اختلالات برانگیختگی: در این حالت احتمال دارد که به رابطه جنسی تمایل داشته باشید، اما بدن شما پاسخ ندهد. در آقایان، این می تواند به این معنی باشد که نمی توانید نعوظ داشته باشید.
- اختلالات ارگاسم: احتمال دارد احساس میل و برانگیختگی داشته باشید اما نتوانید به ارگاسم برسید یا خیلی با تاخیر برسید.
- اختلالات درد: درد هنگام مقاربت باعث می شود که تمایلی به رابطه جنسی نداشته باشید.
علائم اختلال جنسی
برخی از انواع اختلالات جنسی در آقایان بیشتر از خانم ها تأثیر می‌گذارد. برعکس، برخی از انواع اختلالات جنسی زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می دهد. علائم معمول در آقایان عبارتند از ناتوانی در دستیابی یا حفظ نعوظ، عدم انزال یا تاخیر در انزال و ناتوانی در کنترل زمان انزال (انزال زودرس).
علائم معمول در خانم ها عبارتند از ناتوانی در رسیدن به ارگاسم، خشکی واژن قبل و حین مقاربت (این می تواند به دلیل آتروفی واژن باشد) و ناتوانی در شل کردن عضلات واژن به اندازه ای که امکان مقاربت را فراهم کند (واژینیسموس). همچنین اختلالات عملکرد جنسی که می توانند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهند عبارتند از فقدان میل به رابطه جنسی، ناتوانی در برانگیختگی، درد هنگام مقاربت (دیسپارونی)، برخی شرایط سلامت، درمان یا داروها، تغییرات در هورمون هایی مانند استروژن کم یا تستوسترون پایین.
شایع ترین علل ناتوانی جنسی چیست؟
دلایل جسمی و روانی مختلفی می تواند برای اختلال عملکرد جنسی وجود داشته باشد.
علل فیزیکی اختلال جنسی
علل فیزیکی اختلال جنسی می تواند شامل مواردی از جمله نارسایی کلیه یا کبد، دیابت، بیماری های قلبی و عروقی، اختلالات عصبی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) یا آسیب عصبی، عدم تعادل هورمونی، سرطان، اختلال مصرف الکل و اختلال مصرف مواد، بارداری، شیردهی و یائسگی باشد. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی از داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، می تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
علل روانی اختلال جنسی
عواطف و احساسات شما می توانند در اختلال عملکرد جنسی نقش داشته باشند. این موارد می تواند شامل استرس یا اضطراب، مشکلات زناشویی یا روابط، افسردگی، تصویر ضعیف از بدن، سابقه سوء استفاده جنسی، افسردگی یا احساس گناه باشد.
چه داروهایی می توانند باعث اختلال جنسی شوند؟
هم داروهای بدون نسخه (OTC) و هم داروهای تجویزی می توانند عوارض جانبی جنسی داشته باشند. برخی از داروها می توانند بر میل جنسی شما بگذارند و برخی دیگر می توانند بر توانایی شما برای برانگیختگی یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند.
برخی از آنتی هیستامین ها و ضد احتقان های بدون نسخه که در درمان سرماخوردگی یا آلرژی رایج هستند، می توانند باعث اختلال نعوظ یا مشکلات انزال شوند. اینها شامل داروهایی مانند ستیریزین، لوراتادین و دیفن هیدرامین می باشند. همچنین داروهای درمان فشار خون بالا نیز می توانند باعث اختلال نعوظ شوند از جمله دیورتیک ها، آلفا بلوکرها و مسدود کننده های بتا.
داروهای ضد افسردگی احتمال دارد که باعث کاهش میل جنسی، ناتوانی در برانگیختگی و مشکل در رسیدن به ارگاسم شوند مانند آمی تریپتیلین، دوکسپین، ایمی پرامین، نورتریپتیلین، فنلزین و ترانیل سیپرومین. داروهای ضد روان پریشی از جمله تیوریدازین، تیوتیکسن و هالوپریدول. داروهای ضد شیدایی مانند کربنات لیتیوم. مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین مانند فلوکستین، سرترالین و پاروکستین.
عوارض اختلال جنسی چیست؟
سلامت جنسی شما بخش مهمی از کیفیت کلی زندگی شما است. ناراضی بودن از زندگی جنسی باعث می شود احساس تنهایی و ناامیدی کنید. این می تواند منجر به مشکلات صمیمیت با شریک جنسی شما شود. مهم است که اختلال عملکرد جنسی را مانند هر بیماری دیگر درمان کنید و اگر شروع به ایجاد مشکلات در زندگی روزمره شما کرد، به دنبال درمان باشید.
اختلال جنسی چگونه تشخیص داده می شود؟
در بیشتر موارد، متوجه می شوید که چیزی با لذت شما یا شریک زندگیتان در رابطه جنسی تداخل دارد. معمولاً پزشک برای تشخیص، از سابقه کامل علائم فیزیکی شروع می کند. همچنین احتمال دارد آزمایش‌های تشخیصی را برای رد کردن مشکلات پزشکی که می‌توانند منجر به اختلال عملکرد شوند، درخواست کند. به طور معمول، آزمایش ها نقش بسیار محدودی در تشخیص اختلال عملکرد جنسی ایفا می کنند.
همچنین ارزیابی نگرش در مورد رابطه جنسی و سایر عوامل احتمالی کمک کننده، نگرانی های مربوط به رابطه، اضطراب، سابقه جنسی، داروها، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر و موارد دیگر به پزشک شما کمک می کند تا علت اصلی مشکل را درک کند و درمان مناسب را توصیه نماید.
اختلال جنسی چگونه درمان می شود؟
پزشکان اکثر انواع اختلال جنسی را با رسیدگی به مشکلات جسمی یا روانی درمان می کنند. هنگامی که یک دارو دلیل اختلال عملکرد باشد، تغییر در دارو می تواند کمک کند. افراد مبتلا به کمبود هورمون می توانند از تزریق هورمونی یا مصرف قرص بهره مند شوند. همچنین احتمال دارد که پزشکان برای ایجاد نعوظ و بهبود عملکرد جنسی آقایان، دارو یا مکمل هایی مانند قرص ارکتومکس کاروسوس نچرال هلث تجویز نماید.
در خانم ها، داروها و مکمل هایی که توسط پزشکان تجویز می شوند مانند قرص لیبیدو بوستر گرین نیچر می توانند به افزایش میل جنسی و بهبود عملکرد جنسی آن ها کمک کنند. هورمون درمانی نیز می تواند به خانم های یائسه که میل جنسی پایینی دارند کمک کند.
تراپیست ها می توانند به افرادی که مشکلات جنسی را تجربه می کنند و پزشک آنها نمی تواند آن را برطرف کند، کمک کنند. درمان با یک روانشناس آموزش دیده نیز می تواند به شما کمک کند که آسیب های جنسی گذشته، احساس اضطراب، ترس، گناه و تصویر ضعیف بدن خود را برطرف کنید.
همه این عوامل می توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد. آموزش در مورد رابطه جنسی، رفتارها و پاسخ های جنسی می تواند به شما کمک کند که بر اضطراب های مربوط به عملکرد جنسی غلبه نمایید. گفتگو با شریک زندگی در مورد نیازها و نگرانی های خود نیز به غلبه بر بسیاری از موانع زندگی جنسی سالم کمک می کند.
برای اختلال جنسی چه زمانی باید به پزشک مراجعه نماییم؟
اگر اختلال عملکرد جنسی را برای سه ماه یا بیشتر تجربه کردید، به پزشک مراجعه نمایید. اگر شروع به تداخل در روابط شما کرد یا باعث ناراحتی شما و یا شریک زندگیتان شد، وقت آن رسیده است که به دنبال کمک باشید. پزشک شما تاریخچه پزشکی و لیست کاملی از داروها و مکمل هایی را که مصرف می کنید برای رسیدن به علت اصلی می خواهد.
نکات پایانی
اختلال عملکرد جنسی یک وضعیت چالش برانگیز است. اغلب این اختلال با مشاوره، آموزش و بهبود ارتباط بین شرکا قابل درمان است. با پزشک خود در مورد سلامت جنسی و مشکلاتی که تجربه می کنید صحبت نمایید. درمان اختلال عملکرد جنسی به علت اصلی مشکل بستگی دارد و اکثر افراد پس از درمان به زندگی جنسی سالم و دلپذیر باز می گردند.
