در مورد دوران بارداری حقایق حیرت انگیزی وجود دارد. یکی از حقایق جالب در مورد بارداری این است که بدن مادر نه تنها یک انسان جدید را درون خود پرورش می دهد بلکه عضو جدیدی به نام جفت را نیز می آفریند تا بتواند جنین را در طی دوره بارداری تغذیه کند. در ادامه این مطلب به جفت و نقش آن در بارداری خواهیم پرداخت.
جفت چیست؟
جفت عضوی است که در دوران بارداری در رحم رشد می کند. جفت به شکل پنکیک است و به دیواره رحم می چسبد و از طریق بند ناف به جنین متصل می شود. قطر جفت در اواخر بارداری حدود 8/22 و ضخامت آن در مرکز به حدود 5/2 سانتیمتر می رسد.
جفت چه کاری انجام می دهد؟
نقش جفت این است که اکسیژن و مواد غذایی لازم مانند ویتامین ها، گلوکز و آب را از بدن مادر به جنین در حال رشد برساند و مواد زائد را از خون جنین خارج سازد. جفت همچنین هورمون هایی تولید می کند که به رشد و تکامل جنین کمک کنند.
جفت کمک می کند آنتی بادی ها از جریان خون به جنین منتقل شوند. این آنتی بادی ها از کودک پس از تولد تا زمانیکه به سن دریافت واکسن برسد در مقابل عفونت های باکتریایی و بیماری های ویروسی مانند سرخک و دیفتری محافظت می کنند.
زمان تشکیل جفت در بدن مادر
زمان تشکیل جفت شش روز پس از انجام لقاح است. در این زمان جنین به شکل یک توپ توخالی تشکیل شده از چند صد سلول است و بلاستوسیست نامیده می شود. بلاستوسیست به پوشش داخلی دیواره رحم و در نزدیکی قسمت فوقانی آن وصل می شود. به این فرآیند لانه گزینی می گویند و تا روز نهم یا دهم بارداری کامل می گردد.
ضخامت دیواره بلاستوسیست به ضخامت یک سلول است و تنها در یک ناحیه ضخامت آن به اندازه سه تا چهار سلول می رسد. در ناحیه ضخیم شده سلول های داخلی به رویان تبدیل می شوند و سلول های بیرونی در غشای رحم نقب می زنند و به جفت تبدیل می شوند.
جفت همانطورکه گفته شد در تولید برخی هورمون ها نیز نقش دارد. هورمون هایی که جفت تولید می کند به حفظ بارداری کمک می کنند. یکی از این هورمون ها گنادوتروپین جفتی انسانی یا hCG است که از آزاد شدن تخمک توسط تخمدان ها جلوگیری می کند و آنها را به تحریک مداوم استروژن و پروژسترون وا می دارد. تست بارداری بیبی چک در واقع برای تعیین بارداری میزان hCG را اندازه گیری می کند.
جفت طی هفته های 18 تا 20 بارداری کاملا شکل می گیرد و در طول بارداری به رشد ادامه می دهد. جفت در هنگام زایمان وزنی حدود 450 گرم دارد.
آیا احتمال عبور مواد مضر از جفت وجود دارد؟
جفت علاوه بر رساندن تمام مواد مغذی به بدن جنین، می تواند مواد مضری مانند الکل، نیکوتین مواد مخدر و برخی داروها را نیز به جنین برساند. به همین دلیل توصیه می شود از مصرف الکل، و مواد مخدر و سیگار کشیدن در این دوران خودداری شود. در مورد داروها نیز حتما مصرف مکمل و دارو باید زیر نظر پزشک باشد.
جفت از ورود بیشتر باکتری ها و ویروس ها به جنین جلوگیری می کند هر چند برخی ویروس ها و باکتری ها می توانند از آن عبور کنند. بیشتر آنها اثری روی جنین ندارند اما برخی از آنها می توانند برای جنین مضر باشند.
چه اتفاقی برای جفت هنگام زایمان می افتد؟
اگر زایمان طبیعی باشد چند دقیقه پس از تولد کودک، جفت از دیواره رحم جدا شده و از راه واژن دفع می شود. مادر برای دفع جفت چند انقباض خواهد داشت. این مرحله از زایمان حدود 5 تا 10 دقیقه زمان می برد و درد آن مشابه درد قاعدگی است. در صورت انجام سزارین پزشک جفت را به صورت دستی از رحم خارج می کند.
در طول بارداری برای محافظت از جفت چه باید کرد؟
برای محافظت و مراقبت بیشتر از جفت می توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- تحت نظر پزشک باشید: تمام معاینات بارداری را زیر نظر پزشک انجام دهید تا از سلامت خود و جنین اطمینان یابید.
- بدون نظر پزشک هیچ دارویی مصرف نکنید: به دلیل اینکه بسیاری از داروها می توانند از جفت عبورکنند باید هنگام مصرف داروهای تجویزی و بدون نسخه بسیار احتیاط کرد. برخی از داروها باعث نقص مادرزادی در نوزاد می شوند، همچنین در مورد برخی داروها هنوز تحقیقات کافی صورت نگرفته و از عوارض آنها اطلاعی در دست نیست. بنابراین لازم است دارو با احتیاط استفاده شود.
- واکسیناسیون لازم را انجام دهید: واکسن هایی مانند آنفولانزا، واکسن توأم کزاز، دیفتری را طبق تجویز پزشک بزنید.
- از سیگار کشیدن و استعمال مواد مخدر خودداری کنید: این رفتارها برای جنین پرخطر هستند و باعث مشکلات جفتی مانند جدا شدن زودرس جفت می شوند.
- در صورت لزوم سزارین را انتخاب کنید: بهتر است در مورد ریسک ها و خطرات سزارین با پزشک خود حتما صحبت کنید. سزارین می تواند عوارض ثانویه جدی مانند جفت سرراهی و چسبندگی جفت را در بارداری های بعدی به همراه داشته باشد.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- دکولمان جفت، بیماری خطرناک برای مادر و جنین
- جفت چگونه به رشد جنین کمک می کند؟
- عوارض سکته جنین بر سلامتی کودکان چیست؟
