سقط جنین به معنای از دست دادن خودبخودی جنین قبل از هفته 20 بارداری است. حدود 10 تا 20 درصد از بارداری ها منجر به این موضوع می شود، اما کارشناسان بر این عقیده هستند که تعداد واقعی سقط احتمالا بیشتر از این آمارهاست، زیرا سقط ها در اوایل بارداری اتفاق می افتند و اگر زنان در کشورهای محروم زندگی کنند این آمارها ثبت نمی شوند.
همانطور که از نام سقط جنین مشخص است، این مشکل می تواند نشان دهنده چیزی نادرست در بارداری باشد، در اکثر مواقع سقط به این دلیل اتفاق می افتد که جنین به طور طبیعی رشد نمی کند. شاید بتوان گفت سقط یک تجربه نسبتاً معمول است؛ اما این امر بدین معنا نیست که باید آن را نادیده بگیریم!
علائم سقط جنین
بهتر است بدانید که بیشتر سقط ها قبل از هفته 12 بارداری اتفاق می افتد. علائم و نشانه های سقط به شرح زیرند:
- لکه بینی یا خونریزی واژن
- درد یا گرفتگی در شکم یا کمرتان
- مایعات یا بافتی که از واژن شما عبور می کند
اگر بافت جنین از واژن شما خارج شده است، آن را در یک ظرف تمیز قرار دهید و برای بررسی های بیشتر به بیمارستان و یا پزشک خود تحویل دهید. به این موضوع داشته باشید که بسیاری از زنان در سه ماهه اول بارداری خونریزی واژن را تجربه می کنند، اما می توانند بارداری موفقی داشته باشند. به همین دلیل کارشناسان سلامتی بر این امر تاکید می ورزند به محض مشاهده خونریزی به پزشک مراجعه کنید.
علل سقط جنین چیست؟
سقط می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که در ادامه به این دلایل می پردازیم
ژن ها یا کروموزوم های غیرطبیعی
بیشتر سقط ها به این دلیل اتفاق می افتند که جنین به طور طبیعی رشد نمی کند. حدود 50 درصد سقط ها مربوط به کروموزوم های اضافی یا عدم وجود کروموزوم است. بیشتر اوقات، مشکلات کروموزومی به دلیل خطاهای تصادفی در تقسیم و رشد جنین است و این مشکلات الزاما از والدین به ارث نرسیده است. ناهنجاری های کروموزومی سبب بروز مشکلات زیر می شوند:
- تخمک بد شکل ( ناهنجار): تخمک ناهنجار سبب می شود جنین تشکیل نشود.
- مرگ جنین در داخل رحم: در این شرایط، جنین تشکیل می شود اما رشد آن متوقف می شود و می میرد.
- بارداری مولار و بارداری مولار نسبی: در باردار مولار (پوچ)، هر دو مجموعه از کروموزوم ها از پدر به وجود می آیند، اما جفت به صورت غیر طبیعی رشد می کند و معمولا هیچ جنینی وجود ندارد. بارداری مولار نسبی زمانی اتفاق می افتد که کروموزوم های مادر باقی بمانند و دو مجموعه از کروموزوم های پدر نیز وجود داشته باشند. بارداری مولار جزئی معمولاً با ناهنجاریهای جفت و جنین همراه است. بارداری های مولار و مولار نسبی حاملگی های مناسبی نیستند. بارداری های مولار و مولار نسبی ممکن است گاهی اوقات با تغییرات سرطانی جفت همراه باشند.
سلامتی مادر
بررسی ها نشان می دهند که گاهی اوقات وضعیت سلامتی مادر ممکن است منجر به سقط شود. این شرایط به شرح زیر هستند:
- دیابت کنترل نشده
- عفونت ها
- مشکلات هورمونی
- مشکلات رحم یا دهانه رحم
- بیماری تیروئید
کدام فعالیت ها منجر به سقط جنین نمی شوند؟
باورهای غلطی وجود دارد که به اشتباه فکر می کنند برخی از فعالیت ها منجر به سقط جنین می شوند. اما باید بدانید که این موضوع واقعیت ندارد! فعالیت هایی که سبب سقط جنین نمی شوند به شرح زیرند:
- ورزش (از جمله فعالیت هایی مانند آهسته دویدن و دوچرخه سواری)
- مقاربت جنسی
- کار (به شرطی که در معرض مواد شیمیایی مضر یا تابش آنها نباشید)
چه عواملی سبب سقط جنین می شوند؟
برخی از امور خطر سقط را افزایش می دهند، این امور به شرح زیر هستند:
- سن: زنان بالای 35 سال در مقایسه با زنان جوان در خطر بیشتر سقط قرار دارند. در سن 35 سالگی، این خطر حدود 20 درصد است، در سن 40 سالگی، این خطر حدود 40 درصد است و در سن 45 سالگی این خطر حدود 80 درصد است.
- سقط های قبلی: زنانی که دو یا چند سقط متوالی داشته اند، در معرض خطر بیشتری از سقط جنین قرار دارند.
- شرایط مزمن: بررسی ها نشان می دهد زنانی که بیماری های مزمن، مانند دیابت کنترل نشده، دارند بیشتر در معرض سقط قرار دارند.
- مشکلات رحم یا دهانه رحم: برخی از ناهنجاری های رحم یا ضعف بافت های دهانه رحم خطر سقط را افزایش می دهند.
- سیگار کشیدن، الکل و استفاده از داروهای غیرقانونی: زنانی که در دوران بارداری سیگار می کشند بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض سقط قرار دارند. مصرف زیاد الکل و مصرف غیرقانونی مواد مخدر نیز خطر سقط را افزایش می دهد.
- وزن: کمبود وزن یا اضافه وزن با افزایش خطر سقط مرتبط است.
- آزمایشات تهاجمی قبل از تولد: برخی از آزمایشات ژنتیکی تهاجمی قبل از تولد، مانند نمونه برداری از پرزهای جفتی و آمنیوسنتز، اندکی خطر سقط جنین را به همراه دارند.
عوارض سقط کدامند؟
برخی از زنانی که سقط جنین می کنند دچار عفونت رحمی می شوند ( این مشکل سقط جنین سپتیک نامیده می شود). علائم و نشانه های این عفونت شامل موارد زیر هستند:
- تب و لرز
- حساسیت زیر شکم
- ترشحات واژن با بوی بد
چسبندگی داخل رحمی نام دیگری برای سندروم آشرمن است. یکی از علایم این سندروم قاعدگی نامنظم است. بنابراین اگر زنان بعد از سقط جنین و یا زایمان کودک مرده قاعدگی نامنظمی داشتند باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنند.
از مشکلات روحی سقط و یا زایمان کودک مرده می توان به افسردگی و افزایش استرس اشاره کرد. ممکن است افسردگی تا پایان عمر مادر ادامه دار شود و هرگز درمان نشود.
مشکلات روحی بعد از سقط جنین
سالانه 2.6 میلیون «زایمان کودک مرده» صورت می گیرد و نمی توان جلوی بسیاری از این زایمان ها را گرفت.آمار سقط جنین یا زایمان کودک کرده هنوز به طور نظام مند گزارش نشده است و آنطور که مشخص است این آمار در کشورهای در حال توسعه و حتی کشورهای توسعه یافته باید بالا باشد.
زنان در سراسر دنیا به سرویس های سلامت عمومی دسترسی ندارند و در بسیاری از بیمارستانها و کلینیک ها تعداد کارمندان به اندازه کافی نیست و منابع دارویی کافی وجود ندارد. استرس یکی از مواردی است که خطر سقط جنین و یا زایمان کودک مرده را افزایش می دهد. در کشورهای در حال توسعه به دلیل عدم وجود ساختاری واحد و مشکلات زیاد از جمله مشکلات مالی زنان در معرض استرس های فراوانی قرار می گیرند.
همچنین سوتغذیه مسئله بسیار مهم دیگری است. عدم تغذیه مناسب در دوران بارداری سبب می شود بدن زن توان کافی برای حفظ جنین را نداشته باشد و همین امر سبب بروز سقط جنین، زایمان کودک مرده و یا زایمان زودرس می شود.
سقط جنین و یا زایمان کودک مرده ( علاوه بر مشکلات جسمانی زیادی که برای زنان به وجود می آورد) سبب بروز مشکلات روحی زیادی برای آنها می شود. این آمارها در کشورهای در حال توسعه بالاتر است اما با توجه به اینکه هنوز این موارد به خوبی ضبط نمی شوند نمی توان آمار دقیقی از آن ارائه داد.
پس از سقط جنین زنان به کدام بیماریهای روحی دچار می شوند؟
به طور کلی شرم و جلوگیری از سرزنش یکی از عوامل رایج برای پنهان کردن سقط جنین است. آمارها نشان می دهد زنانی که سقط می کنند دچار بیماری روحی می شوند.
بیماری روحی می تواند تا ماهها و حتی سالیان و حتی تا پایان عمر بانوان باقی بماند و اگر مادر دوباره بچه دار شوند این مشکلات بر کودک بعدی تاثیر می گذارد. فرهنگ در این باره بسیار دخیل است.
در بسیاری از نواحی آفریقا این باور وجود دارد که سقط جنین به دلیل نفوذ روح خبیث به درون جسم مادر است و همین امر بر بروز بیماری روحی در زنان تاثیر بسزایی دارد.
در بسیاری از کشورهای خاور میانه زنان را به دلیل سقط و عدم زایمان به موقع سرزنش می کنند. گاهی این زنان به طور کامل از خانواده ها طرد می شوند و مردان به سراغ زنانی می روند که بتوانند برای آنها کودکانی به دنیا بیاروند.
چگونه از سقط جنین جلوگیری کنیم؟
بهتر است بدانید که برای جلوگیری از سقط جنین تقریبا هیچ کاری نمی توانید انجام دهید. اما نگران نباشید! قبل از اقدام به بارداری باید مواردی را در نظر داشته باشید:
- از عوامل شناخته شده سقط، مانند سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر غیر مجاز، اجتناب کنید.
- روزانه یک مولتی ویتامین مصرف کنید.
- مصرف کافئین خود را محدود کنید (مطالعه اخیر نشان داده است که به نظر می رسد نوشیدن بیش از دو بار نوشیدنی کافئین دار در روز با خطر سقط جنین بالاتر همراه است)
روشهای دیگر برای جلوگیری از سقط جنین و عوارض ناشی از آن
بهتر است برنامه آموزشی برای زوجین از طرف دولت در نظر گرفته شود. لزوم این برنامه ها در کشورهای در حال توسعه و یا کشورهایی که هنوز به فرهنگهای سنتی پایبند هستند بیشتر است.
مردان باید بدانند بعد از سقط جنین با همسران خود چگونه رفتار کنند. اصلاح رفتار مردان یکی از فاکتورهای اصلی برای کاهش علایم افسردگی و سرخوردگی در زنان است.
همچنین باید به زوجین آموزش داده شود از بارداری های ناخواسته جلوگیری به عمل آورند. زنان قبل از اقدام به بارداری باید به پزشک مراجعه کنند و وضعیت سلامتی خود را مورد بررسی قرار دهند.
استفاده از مکمل های ویتامین دار و مکملهای مورد نیاز دیگر قبل از بارداری سبب می شود بدن مادر در هنگام بارداری از هیچ گونه سوتغذیه ای رنج نبرد و همین امر خطر سقط جنین و یا زایمان کودک مرده را کاهش می دهد.
به طور کلی افزایش آگاهی و اطلاعات در این زمینه خطر صقط جنین در دوران بارداری را کاهش می دهد و سبب می شود مادران بتوانند کودکانی سالم به دنیا بیاورند.
با افزایش اطلاعات، در صورت سقط، مردان آموزش می بینند که چگونه با همسران خود رفتار کنند تا از ابتلا به بیماری های روحی در آنها جلوگیری به عمل بیاورند. در این صورت است که می توانیم جامعه ای سالم داشته باشیم.
امروزه با رشد رسانه های اجتماعی و فضای مجازی می توان با اشتراک گذاری این تجربه ها به حفظ سلامت مادرانی که فرزندان خود را از دست داده اند و به بیماری روحی دچار شده اند کمک کرد.
کیمبرلی وان در بیک و شوهرش، جیمز وان در بیک، بازیگر سرشناس سریال داوسونز سریک، مثال خوبی در این مورد هستند. آنها اخیرا در پست ایستاگرام خود تجارب تلخ سقط جنین را در افراد مختلف انتشار داده اند و از همه مادران خواستند به این کمپین بپیوندد!
تشخیص سقط جنین
وقتی زن بارداری با علائمی نظیر درد و خونریزی به پزشک مراجعه می کند، پزشک برای تشخیص سقط جنین کارهای زیر را انجام می دهد:
- معاینه لگن: پزشک بررسی می کند که آیا دهانه رحم بیمار شروع به گشاد شدن کرده است یا خیر.
- سونوگرافی: در طی سونوگرافی، پزشک ضربان قلب جنین را بررسی می کند و تعیین می کند که آیا جنین در حال رشد طبیعی است یا خیر. اگر تشخیص داده شود که جنین سیر طبیعی را طی نمی کند، ممکن است لازم باشد حدود یک هفته دیگر سونوگرافی انجام شود.
- آزمایش خون: ممکن است پزشک سطح هورمون بارداری ( گنادوتروپین جفتی انسانی) را در خون بیمار بررسی کند و آن را با اندازه گیری های قبلی مقایسه کند. اگر الگوی تغییر در سطح HCG بیمار غیرطبیعی باشد، می تواند نشان دهنده سقط باشد. ممکن است پزشک کم خونی را بررسی کند، که در صورت خونریزی قابل توجه ممکن است اتفاق بیفتد و همچنین ممکن است پزشک گروه خونی بیمار را بررسی کند.
- آزمایشات بافتی: اگر بافتی از بدن بیمار خارج شده باشد پزشک آن را به آزمایشگاه می فرستد.
- آزمایشات کروموزومی: اگر بیمار دو یا چند سقط قبلی داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش خون را برای بیمار و همسرش تعیین کند تا مشخص شود که آیا کروموزوم های بیمار یک عامل هستند یا خیر.
روشهای دیگر سقط جنین به شرح زیر هستند:
- اگر خونریزی دارید اما دهانه رحم شما شروع باز نشده است، خطر سقط وجود دارد. اما می توان آن را کنترل کرد.
- اگر خونریزی دارید و به گرفتگی عضلات دچار شده اید و دهانه رحم شما باز شده است، سقط اجتناب ناپذیر است.
اگر خونریزی دارید و هنوز لگن باز نشده است، در این صورت پزشک استراحت مطلق را برای بیمار تجویز می کند. در این شرایط بیمار باید از ورزش و رابطه جنسی خود داری کند. معمولا این استراحت برای سه ماهه اول بارداری است و پس از آن خطر سقط از بین می رود. اگر بیمار در مراحل سقط قرار دارد و دیگر نمی توان برای جنین کاری انجام داد، پزشک با دادن دارو به بیمار سقط را انجام می دهد و تمامی بافت باقی ماننده در رحم را خارج می کند (به این روش کورتاژ می گویند).
بهبودی جسمانی
در بیشتر موارد، بیمار بعد از چند ساعت یا چند روز پس از سقط بهبود می باید. ممکن است دو هفته پس از سقط، تخمک گذاری صورت گیرد و بیمار پس از 4 تا 6 هفته پریود شود. افراد می توانند بلافاصله پس از سقط جنین از وسایل پیشگیری از بارداری استفاده کنند. با این وجود، پزشکان توصیه می کنند به مدت دو هفته پس از سقط از رابطه جنسی و یا قرار دادن هر چیزی در واژن مانند تامپون خوداری شود.
بارداری های آینده پس از سقط جنین
باردار شدن در چرخه قاعدگی بلافاصله پس از سقط جنین امکان پذیر است. اما اگر شما و همسرتان تصمیم دارید که بچه دار شوید باید شرایط روحی و جسمانی خود را در نظر داشته باشید. پزشکان بر این باور هستند 6 ماه پس از اولین سقط بهترین زمان بارداری است. در این مدت مادر باید مشکلات جسمانی خود را برطرف کند و بدن خود را تقویت نماید.
سوالات پرتکرار در مورد سقط جنین
در این قسمت تلاش می کنیم تا به سوالات پرتکرار شما در این زمینه پاسخ دهیم.
در کدام ماههای بارداری خطر سقط وجود دارد؟
سه ماهه اول بارداری، قبل از هفته 12 خطر سقط وجود دارد و این خطر به بیشترین میزان خود می رسد. اما خطر سقط در سه ماهه دوم 1 تا 5 درصد است.
آیا پریدن سبب سقط می شود؟
خیر! فعالیت هایی نظیر پریدن و یا ورزش سبب سقط نمی شوند. اما توصیه می شود در دوران بارداری این حرکات کاهش یابند.
برای تهیه مکمل های تقویت سیستم ایمنی بدن به کجا مراجعه کنیم؟
برای خرید انواع مکمل دارویی مانند قرص تقویت سیستم ایمنی بدن و یا محصولات عفونت زنان می توانید به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید.
