داروی آسیکلوویر متعلق به خانواده داروهای ضد ویروس است و برای درمان عفونت های ناشی از ویروس ها استفاده می شود. آسیکلوویر، رشد و انتشار ویروس تبخال در بدن را کند می کند. در این مقاله به نحوه عملکرد این دارو، موارد استفاده و عوارض احتمالی آن می پردازیم.
آسیکلوویر چیست؟
آسیکلوویر برای درمان عفونت های ناشی از انواع خاصی از ویروس ها استفاده می شود. این دارو زخم های سرد اطراف دهان (ناشی از هرپس سیمپلکس)، زونا (ناشی از هرپس زوستر) و آبله مرغان را درمان می کند. این دارو همچنین برای درمان زگیل تناسلی استفاده می شود. در افراد مبتلا به ویروس، آسیکلوویر برای کمک به کاهش تعداد حملات بعدی استفاده می شود.
در حالیکه آسیکلوویر یک داروی ضد ویروس است، درمان این عفونت ها نیست. ویروس‌هایی که باعث این عفونت‌ها می‌شوند، حتی در فاصله زمانی بین شیوع در بدن به حیات خود ادامه می‌دهند. آسیکلوویر شدت و طول این حملات را کاهش می دهد و به بهبود سریعتر زخم ها کمک می کند. همچنین این دارو از ایجاد زخم های جدید جلوگیری کرده و درد یا خارش زخم را کاهش می دهد.
قرص و شربت آسیکلوویر با نسخه پزشک در دسترس است. گاهی اوقات درمان در بیمارستان ها از طریق تزریق آسیکلوویرانجام می شود. شما می توانید کرم تبخال آسیکلوویر را در اکثر داروخانه ها و مغازه ها بدون نسخه خریداری نمایید.
عفونت ویروسی چیست؟
عفونت های ویروسی از طریق یک ویروس یا میکروب کوچک که از سلول های بدن برای تولید مثل استفاده می کند، ایجاد می شود. بیماری های ویروسی رایج شامل سرماخوردگی، آنفولانزا، کووید-19، HPV (زگیل تناسلی) و ویروس هرپس سیمپلکس می باشد.
ویروس هرپس سیمپلکس(HSV) که به عنوان تبخال شناخته می شود، یک عفونت شایع است که می تواند باعث ایجاد تاول یا زخم دردناک شود. علائم مکرر تبخال دهان و زگیل تناسلی معمولا ناراحت کننده است. با این حال اکثر افراد مبتلا به ویروس هرپس، با این عفونت زندگی می کنند.
موارد استفاده از قرص آسیکلوویر
داروی ضد ویروس آسیکلوویر برای درمان علائم آبله مرغان، زونا، زگیل اندام تناسلی، عفونت های چشمی، عفونت پوست، مغز و غشاهای مخاطی (لب‌ها و دهان) و عفونت‌های گسترده ویروس هرپس در نوزادان استفاده می‌شود. آسیکلوویر همچنین برای جلوگیری از عفونت های مکرر زگیل تناسلی استفاده می شود. اگرچه آسیکلوویر تبخال را درمان نمی کند، اما به تسکین درد، ناراحتی و بهبود سریعتر زخم ها کمک می کند.
آسیکلوویر می تواند در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خطر انتشار ویروس به سایر قسمت های بدن و ایجاد عفونت های جدی را کاهش دهد. همچنین این دارو ممکن است برای سایر عفونت های ویروسی که توسط پزشک تعیین شده است استفاده شود. با این حال، در درمان برخی عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی مؤثر نیست.
نحوه استفاده
دوز این دارو بر اساس وضعیت پزشکی شما و پاسخ به درمان است. در کودکان و نوجوانان نیز دوز بر اساس وزن است و توسط پزشک تعیین می شود. معمولاً یک قرص 200 میلی گرم آسیکلوویر، 2 تا 5 بار در روز تجویز می شود. در افرادی که جذب خوبی ندارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند معمولا دوز 400 میلی گرم تجویز می شود. برای درمان عفونت ویروسی، معمولاً 5 تا 10 روز و برای پیشگیری، ممکن است لازم باشد آن را برای مدت طولانی تر مصرف نمایید.
اگر از شکل شربت این دارو استفاده می کنید، قبل از هر نوبت بطری را به خوبی تکان دهید. دوز را با استفاده از یک دستگاه اندازه گیری مخصوص اندازه گیری کنید. مصرف آسیکلوویر را در اسرع وقت پس از بروز اولین علائم مانند گزگز، سوزش و تاول طبق دستور پزشک شروع نمایید. اگر درمان را به تعویق بیندازید، ممکن است کارساز نباشد. در حین مصرف این دارو باید مایعات زیادی بنوشید تا کلیه ها به درستی کار کنند.
این دارو زمانی بهترین اثر را دارد که مقدار دارو در بدن شما در یک سطح ثابت نگه داشته شود. برای کمک به یادآوری، آن را هر روز در زمان های معینی مصرف کنید. مصرف این دارو را تا پایان کامل مقدار تجویز شده ادامه دهید. دوز مصرفی خود را تغییر ندهید، هیچ دوزی را نادیده نگیرید و این دارو را زودتر و بدون تایید پزشک قطع نکنید. اگر وضعیت شما ادامه یافت یا بدتر شد به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی
این دارو به این دلیل تجویز شده است که پزشک شما تشخیص داده است که مزایای آن برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می کنند عوارض جانبی جدی ندارند. با این حال در صورت ایجاد حالت تهوع، اسهال، سردرد یا استفراغ به پزشک خود یا داروساز اطلاع دهید.
در صورت داشتن هر گونه عارضه جانبی جدی از جمله سرگیجه، خواب آلودگی، تورم در پاها یا مچ پا، مشکلات کلیوی (تغییر در مقدار ادرار یا درد غیرمعمول پشت یا پهلو)، تغییرات روانی (بیقراری، گیجی، توهم)، لرزش بدن، خستگی غیرمعمول، ضربان قلب سریع، کبودی یا خونریزی آسان، تب، ادرار خونی یا تیره، درد شدید معده، زردی پوست یا چشم، خیلی سریع این موضوع را با پزشک مطرح نمایید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به این دارو نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم آلرژیک جدی مانند بثورات پوستی، خارش، تورم (مخصوصاً در صورت، زبان و گلو) یا مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.
موارد احتیاطی
- در صورت حساسیت به آسیکلوویر به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
- در صورت ابتلا به مشکلات کلیوی یا مشکلات سیستم ایمنی، پزشک خود را مطلع نمایید.
- در صورت مصرف آسیکلوویر، قبل از انجام عمل جراحی به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید.
- قبل از انجام هر گونه واکسیناسیون به پزشک بگویید که از آسیکلوویر استفاده می کنید.
- افراد مسن بالای 65 سال ممکن است نسبت به عوارض جانبی دارو حساس تر باشند.
- آسیکلوویر در برابر گسترش زگیل تناسلی محافظت نمی کند. برای کاهش احتمال ابتلا به زگیل تناسلی، در هنگام شیوع بیماری یا در صورت داشتن علائم، تماس جنسی نداشته باشید.
- در دوران بارداری و یا شیردهی، این دارو باید فقط در صورت نیاز و با تجویز پزشک مصرف شود.
- آسیکلوویر نباید به کودک کمتر از 2 سال داده شود.
تداخل دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می کنید از جمله داروهای نسخه ای، غیر نسخه ای و محصولات گیاهی را در اختیار پزشک خود قرار دهید. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، داروهایی هستند که ممکن است با آسیکلوویر تداخل داشته باشند.
آسیکلوویر می تواند به کلیه های شما آسیب برساند، به خصوص اگر از داروهای خاصی برای عفونت، سرطان، پوکی استخوان، رد پیوند اعضا، اختلالات روده، فشار خون بالا، درد یا آرتریت (از جمله Advil، Motrin و Aleve) استفاده می کنید. اگر از داروی سایمتیدین برای زخم معده، مایکوفنولات موفتیل پس از پیوند اعضا، پروبنسید برای نقرس و یا آمینوفیلین یا تئوفیلین برای آسم استفاده می کنید حتما پزشک خود را مطلع نمایید.
هنگام مصرف آسیکلوویر از چه چیزهایی باید اجتناب کرد؟
عفونت های تبخال مسری هستند. شما می توانید افراد دیگر را حتی در زمانی که تحت درمان با آسیکلوویر هستید، آلوده کنید. از تماس مناطق آلوده با افراد دیگر خودداری نمایید. از دست زدن به یک ناحیه آلوده و سپس لمس چشمان خود خودداری کنید. دست های خود را مرتب بشویید تا از انتقال عفونت به دیگران جلوگیری کنید.
مصرف آسیکلوویر از انتقال زگیل تناسلی به شریک جنسی جلوگیری نمی کند. تا زمانی که ضایعات فعال یا اولین علائم شیوع بیماری را دارید از رابطه جنسی خودداری کنید. حتی اگر هیچ علامتی نداشته باشید، ممکن است ویروس زگیل تناسلی از پوست شما سرایت کند. بنابراین بهتر است که از یک روش ایمن مانند کاندوم استفاده نمایید.
آسیکلوویر و شیردهی
اگر پزشک تایید کرد که کودک شما سالم است، مصرف قرص یا شربت آسیکلوویر در دوران شیردهی اشکالی ندارد. آسیکلوویر به مقدار بسیار کم وارد شیر مادر می شود و بعید است که عوارض جانبی در کودک شما ایجاد کند. اما اگر متوجه شدید که کودکتان مثل همیشه خوب تغذیه نمی‌کند، بیمار شده است، اسهال دارد یا هر نگرانی دیگری در مورد کودکتان دارید، در اسرع وقت با داروساز یا پزشک خود مشورت نمایید.
سوالات متداول
مصرف آسیکلوویر تاثیری در باروری دارد؟
هیچ مدرکی مبنی بر کاهش باروری در مردان یا زنان با مصرف آسیکلوویر وجود ندارد.
آیا تغییر شیوه زندگی می تواند از تبخال جلوگیری کند؟
سعی کنید از چیزهایی که باعث تحریک ویروس تبخال می شوند مانند استرس، خستگی بیش ار حد، نور شدید خورشید و اشعه ماوراء بنفش اجتناب کنید یا آن ها را مدیریت کنید. برای جلوگیری از انتقال عفونت، زمانی که تبخال دارید کسی را نبوسید. اگر زگیل تناسلی دارید، تا زمانی که زخم از بین نرود رابطه جنسی نداشته باشید.
آیا می توان در حین مصرف آسیکلوویر الکل مصرف کرد؟
الکل در عملکرد داروهای ضد ویروسی تداخلی ایجاد نمی کند و آسیکلوویر همچنان موثر خواهد بود. با این حال، توصیه کلی این است که اگر از هر نوع عفونتی رنج می برید، از مصرف الکل اجتناب نمایید تا به بدن خود بهترین فرصت را برای مقابله با عفونت و کاهش خطر عوارض جانبی مانند سرگیجه را بدهید.
نکات پایانی
آسیکلوویر رشد و گسترش ویروس تبخال را متوقف می کند. این دارو عفونت را کنترل می کند و به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند تا با آن مقابله کند. ضایعات ناشی از ویروس های هرپس باید تا حد امکان تمیز و خشک نگه داشته شوند. پوشیدن لباس های گشاد می تواند به جلوگیری از تحریک ضایعات کمک کند.
ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، توجه داشته باشید که بیشتر بزرگسالان و کودکان در صورت لزوم می توانند با تجویز پزشک، از قرص، شربت یا پماد آسیکلوویر استفاده نمایند.
