اختلال استرس پس از سانحه حاد (CPTSD) یک وضعیت سلامت روانی است که در صورت تجربه آسیب های مزمن مانند کودک آزاری یا خشونت خانگی ایجاد می شود. این اختلال علائمی را در فرد بروز می دهد و ارتباطی نزدیک با اختلال استرس پس ار سانحه (PTSD) دارد. در این مقاله به علل ایجاد این عارضه و روش های درمان آن می پردازیم.
CPTSD چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه حاد (CPTSD، C-PTSD یا cPTSD) یک وضعیت سلامت روانی است که در صورت تجربه ترومای مزمن(رویداد های طولانی مدت) می تواند ایجاد شود. رویدادها معمولا طولانی یا تکراری هستند و فرار کردن از آن موقعیت غیرممکن یا خطرناک است. نمونه هایی از این نوع موقعیت های آسیب زا شامل خشونت خانگی طولانی مدت، سوء استفاده جنسی یا فیزیکی در دوران کودکی، شکنجه، قتل عام و برده داری می باشد.
استرس پس از سانحه می تواند شیمی و ساختار مغز را تغییر دهد. مطالعات نشان می دهد که تروما با تغییرات دائمی در نواحی کلیدی مغز از جمله موارد زیر مرتبط است:
- آمیگدال: بخشی از مغز که ترس و سایر احساسات را پردازش می کند.
- هیپوکامپ: بخشی از مغز که تا حد زیادی مسئول یادگیری و حافظه است.
- قشر جلوی مغز: بخشی از مغز که در عملکردهای اجرایی مانند برنامه ریزی، تصمیم گیری، بیان شخصیت و کنترل رفتار اجتماعی نقش دارد.
برخی از مطالعات تصویربرداری عصبی نشان می دهد که تغییرات مغزی در افراد مبتلا به CPTSD در مقایسه با افراد مبتلا به PTSD شدیدتر است.
تفاوت بین CPTSD و PTSD چیست؟
تفاوت اصلی بین PTSD و CPTSD طول تروما و علائم آن است. در گذشته کارشناسان فکر می کردند که PTSD عموماً از آسیب های کوتاه مدت مانند تصادف وسیله نقلیه یا یک بلای طبیعی ایجاد می شود. با تحقیقات، آنها متوجه شدند افرادی که ترومای طولانی مدت و مکرر را تجربه می کنند، علاوه بر علائم PTSD علائم دیگری نیز دارند.
هر دو بیماری CPTSD و PTSD شامل علائم پاسخ های استرس روانی و رفتاری مانند بازگشت به گذشته، هوشیاری بیش از حد و تلاش برای جلوگیری از یادآوری رویدادهای تروماتیک هستند. افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه حاد، معمولاً دارای علائم اضافی مانند مشکلات مزمن و گسترده با تنظیم احساسات، هویت و احساس خود و مشکل در روابط هستند.
تفاوت بین CPTSD و BPD چیست؟
اختلال استرس پس از سانحه حاد (CPTSD) و اختلال شخصیت مرزی (BPD) چندین علامت مشابه مانند رفتار تکانشی، احساس بی ارزشی و مشکل در ایجاد روابط پایدار دارند. تفاوت اصلی این است که علت CPTSD باید ترومای مزمن باشد، در حالی که تروما نباید علت BPD باشد. با این حال، BPD به شدت با آسیب های دوران کودکی مانند سوء استفاده یا بی توجهی مرتبط است. تفاوت دیگر این است که یک فرد معمولاً در بزرگسالی، به BPD مبتلا می شود. اما یک فرد می تواند در هر سنی به CPTSD مبتلا شود.
علائم CPTSD چیست؟
طبق ICD-11 اختلال استرس پس از سانحه حاد شامل اکثر علائم اصلی PTSD است، مانند:
- فلاش بک (تجربه مجدد رویداد آسیب زا)
- اجتناب و دوری از افراد، رویدادها و محرک های محیطی تروما
- توجه بیش از حد به احتمال خطر (بیش از حد هوشیاری)
- افکار و احساسات منفی مکرر
- واکنش بیش از حد به محرک های هیجانی منفی همراه با خشم و رفتار پرخاشگرانه (اختلال در تنظیم عاطفی)
- احساس منفی از خود که شامل احساس مداوم شرم، گناه، شکست و بی ارزشی است.
- دشواری شدید در ایجاد و حفظ روابط معنادار
چگونه CPTSD تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایشی برای تشخیص اختلال استرس پس از سانحه حاد وجود ندارد. در عوض، یک روانپزشک یا روانشناس پس از سؤال در مورد علائم، تاریخچه پزشکی، سابقه سلامت روان و قرار گرفتن در معرض تروما، تشخیص را انجام می‌دهد.
پزشکان از معیارهای توضیح داده شده در ICD-11 WHO برای تشخیص CPTSD استفاده می کنند. با این حال، از آنجایی که اختلال استرس پس از سانحه حاد یک وضعیت جدید شناخته شده است، برخی از پزشکان ممکن است از آن آگاه نباشند و این می تواند تشخیص را دشوار کند. ممکن است یک پزشک به جای CPTSD، شما را مبتلا به PTSD تشخیص دهد.
CPTSD چگونه درمان می شود؟
روان درمانی از طریق صحبت، درمان اصلی برای اختلال استرس پس از سانحه حاد است. به طور خاص، این نوع روان درمانی نوعی درمان شناختی رفتاری به نام CBT متمرکز بر تروما است. این درمان با یک متخصص روانی آموزش دیده مانند روانشناس یا روانپزشک انجام می شود. CBT متمرکز بر تروما شامل موارد زیر است:
- یاد بگیرید که چگونه بدن شما به ضربه و استرس پاسخ می دهد.
- آموزش نحوه مدیریت علائم.
- شناسایی و قالب بندی مجدد الگوهای تفکر مشکل ساز.
درمان از طریق مواجهه
افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه حاد، اغلب از چیزها یا موقعیت هایی که با ترومای خود مرتبط است اجتناب می کنند. به همین دلیل، آنها نمی توانند یاد بگیرند که وقتی با این محرک ها مواجه می شوند، می توانند ترس خود را مدیریت نمایند.
درمانگران از مواجهه درمانی برای افرادی که PTSD و CPTSD دارند استفاده می کنند. مواجهه درمانی به آرامی آنها را تشویق می کند تا وارد موقعیت هایی شوند که باعث اضطراب آنها می شود و سعی کنند در آن موقعیت بمانند تا بتوانند کنار آمدن را یاد بگیرند.
نوع دیگری از درمان متمرکز بر تروما، حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکت چشم (EMDR) است. در طول این درمان، هنگام فکر کردن به رویدادهای آسیب زا، روی صداها یا حرکات خاصی که درمانگر معرفی می کند تمرکز می کنید. هدف این است که آن رویدادها در طول زمان، کمتر باعث ناراحتی شما شوند.
درمان پردازش شناختی (CPT) نوع دیگری از درمان متمرکز بر تروما است. این درمان روی پرداختن به افکار و احساسات ناراحت‌کننده و مشکل‌ساز، که پس از رویدادهای آسیب‌زا ایجاد شده‌اند تمرکز دارد.
درمان دارویی
در حال حاضر، هیچ دارویی برای درمان اختلال استرس پس از سانحه حاد، تایید نشده است. با این حال، پزشکان ممکن است داروهای خاصی را برای کمک به برخی علائم CPTSD تجویز کنند که شامل داروهای ضد افسردگی مانند مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) یا مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs)، داروهای ضد اضطراب و داروهای خواب می باشند.
مراقبت از خود در صورت ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه حاد
گذشته از جستجوی درمان برای اختلال استرس پس از سانحه حاد، کارهایی که می توانید برای کمک به خود انجام دهید عبارتند از:
- انجام ورزش های ملایم برای کمک به کاهش استرس و تقویت خلق و خو.
- تعیین اهداف واقع بینانه برای خود.
- گذراندن وقت با افرادی که به آنها اعتماد دارید و آموزش آنها در مورد چیزهایی که ممکن است باعث ایجاد علائم شوند.
- شناسایی و جستجوی موقعیت ها و مکان های آرامش بخش.
- حضور در یک گروه حمایتی از افرادی که تروما را تجربه کرده اند.
- صبور بودن و مهربان بودن با خود تا علائم شما به تدریج بهبود یابند.
نکات پایانی
درمان اختلال استرس پس از سانحه حاد، بسیار مهم است و با گذشت زمان می تواند به بهبودی شما کمک کند. با پزشک خود در مورد گزینه های درمانی صحبت نمایید. آنها همیشه برای کمک و حمایت از شما در دسترس هستند. برای بسیاری از افراد، CPTSD یک بیماری مادام العمر است. اما خبر خوب این است که روان درمانی و دارو می تواند به مدیریت علائم شما کمک کند.
