اختلال استرس پس از سانحه یک وضعیت بهداشت روانی است که در اثر یک رویداد وحشتناک ایجاد می شود. منابع خارجی به این موضوع اشاره می کنند که علائم این اختلال بازگشت به گذشته (لحظه وقوع حادثه)، کابوس، اضطراب شدید و افکار غیر قابل کنترل هستند. این بیماری می تواند ماهها و حتی سالها ادامه داشته باشد و می تواند عملکرد روزانه افراد را مختل کند.
علائم
علائم اختلال استرس پس از سانحه ممکن است ظرف مدت یک ماه پس از یک حادثه آسیب زا شروع شوند، اما گاهی اوقات علائم این اختلال تا سالها مشخص نمی شوند. این علائم مشکلات قابل توجهی را در موقعیت های اجتماعی یا کاری ایجاد می کنند. همچنین، این علائم می توانند عملکرد کلی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. این علائم به صورت واکنش های جسمی و احساسی مشخص می شوند و از شخصی به شخص دیگر متفاوت هستند.
خاطرات ناگهانی
علائم خاطرات ناگهانی به شرح زیرند:
- خاطرات ناراحت کننده مکرر و ناخواسته از حادثه آسیب زا
- زنده نگه داشتن حادثه آسیب زا به گونه ای که گویی دوباره اتفاق می افتد (فلاش بک)
- رویاها یا کابوس های شبانه در مورد حادثه آسیب زا
- ناراحتی شدید احساسی یا واکنش های فیزیکی به چیزی که شما را به یاد حادثه آسیب زا می اندازد
اجتناب
علائم اجتناب که پس از اختلال استرس پس از سانحه رخ می دهند به شرح زیرند:
- فرد از صحبت کردن در مورد حادثه اجتناب می کند
- فرد از حضور در مکان هایی که یادآور حادثه است اجتناب می کند
تغییرات منفی در تفکر و خلق و خو
علائم تغییرات منفی در تفکر و خلق و خو به شرح زیرند:
- افکار منفی در مورد خود، دیگران یا جهان
- ناامیدی نسبت به آینده
- مشکلات حافظه از جمله به خاطر سپردن جنبه های مهم رویداد آسیب زا
- مشکل در حفظ روابط نزدیک
- احساس جدایی از خانواده و دوستان
- عدم علاقه به فعالیتهایی که زمانی از آنها لذت می بردید
- مشکل در احساسات مثبت
- تغییر در واکنشهای جسمی و احساسی
علائم تغییرات در واکنشهای جسمی و احساسی (که علائم برانگیختگی نیز نامیده می شوند) و پس از اختلال استرس پس از سانحه رخ می دهند به شرح زیرند:
- فرد دائما می ترسد
- رفتارهای خود تخریبی مانند نوشیدن الکل زیاد و رانندگی سریع
- مشکلات خواب
- مشکل در تمرکز
- تحریک پذیری
- طغیان های عاطفی
- احساس گناه یا شرمندگی
سبب شناسی اختلال استرس پس از سانحه
این اختلال زمانی رخ می دهد که فرد سانحه ای را می بیند که در آن سانحه مرگ یا آسیب جدی به عضو رخ می دهد. عوامل مختلفی که سبب بروز این اختلال می شوند به شرح زیرند:
- تجربیات استرس زا از جمله میزان و شدت ضربه ای که فرد در زندگی اش احساس کرده است
- خطرات وراثتی سلامت روان مانند سابقه خانوادگی اضطراب و افسردگی
عوامل خطر
افراد در هر سنی می توانند دچار اختلال استرس پس از سانحه شوند. با این حال، برخی از عوامل افراد را بیشتر در معرض ابتلا به PTSD قرار می دهند. این موارد به شرح زیرند:
- تجربه ضربه شدید یا طولانی مدت
- تجربه سایر آسیب ها در اوایل زندگی مانند سوء استفاده در دوران کودکی
- داشتن شغلی که خطر قرار گرفتن در معرض رویدادهای آسیب زا را افزایش دهد مانند حضور در نیروهای ارتشی و نظامی
- داشتن سایر مشکلات روانی مانند اضطراب یا افسردگی
- مشکلات مربوط به سوء مصرف مواد مانند نوشیدن زیاد یا مصرف مواد مخدر
- نداشتن سیستم حمایتی خوب از خانواده و دوستان
کدام رخدادها باعث بروز این اختلال می شوند؟
شایع ترین رخدادهایی که باعث بروز اختلال استرس پس از سانحه می شوند به شرح زیرند:
- قرار گرفتن در معرض سوء استفاده جسمی در دوران کودکی
- خشونت جنسی
- حمله فیزیکی
- تهدید به سلاح
- تصادف
- آتش سوزی
- بلایای طبیعی
- سرقت
- سقوط هواپیما
- شکنجه
- آدم ربایی
عوارض اختلال استرس پس از سانحه
اختلال استرس پس از سانحه می تواند کل زندگی را مختل کند. عوارضی که در اثر ابتلا به این اختلال رخ می دهند به شرح زیرند:
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات مربوط به مصرف مواد مخدر یا الکل
- اختلالات اشتها
- افکار و اقدامات خودکشی
تشخیص
برای تشخیص اختلال استرس پس از سانحه پزشک احتمالاً موارد زیر را انجام می دهد:
- برای بررسی مشکلات پزشکی که ممکن است باعث علائم بیمار شده باشند، معاینه فیزیکی انجام می دهد.
- بیمار را برای ارزیابی روانشناختی نزد روانشناس می فرستد.
درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان اختلال استرس پس از سانحه می تواند به فرد کمک کند تا احساس کنترل بر زندگی خود را بازیابی کند. درمان اولیه روان درمانی است، اما می تواند شامل دارو نیز باشد. ترکیب این درمان ها می توانند به بهبود علائم بیمار کمک کند:
- آموزش مهارت ها برای کنترل افکار ناخوشایند
- کمک گرفتن از دیگران
- حضور در جمع های مفید مانند جمع دوستان
- استفاده از جلسات روان درمانی
- کنار گذاشتن باورهای غلط در مورد حادثه ای که رخ داده است
- مواجهه با حادثه با حضور مشاوره و روش کنترل آسیب های آن
- حساسیت زدایی و پردازش مجدد حرکات چشم
- مدیریت استرس
دارو برای درمان این اختلال
چندین نوع دارو می توانند به بهبود علائم PTSD کمک کنند:
مکمل های ضد افسردگی و ضد اضطراب
- کپسول ففول اینترافارم | 30 عدد | تامین آهن و اسید فولیک و بهبود افسردگی
- کپسول هیدروکسی تریپتوفان ۵ اچ تی پی 100 میل نوفورما نچرالز | 60عدد | رفع اضطراب و افسردگی
- کپسول هیدروکسی تریپتوفان ۵ اچ تی پی 100 میل نوفورما نچرالز | 60عدد | رفع اضطراب و افسردگی
- شربت نوراگل گل دارو | 120 میل | آرامبخش، خواب آور و ضد اضطراب
- قرص روکشدار گیاهی نوراگل گل دارو | 30 عدد | بهبود اضطراب و اختلالات خواب با منشا عصبی
