حالت تهوع یک احساس ناخوشایند در معده است که منجر به استفراغ می شود. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله بارداری، شیمی‌درمانی، بیماری حرکت (Motion Sickness)، مشکلات گوارشی و استرس ایجاد شود. درمان‌های مختلفی برای تسکین حالت تهوع وجود دارد که یکی از آن‌ها استفاده از گیاهان دارویی مانند نعناع فلفلی است.
نعناع فلفلی چیست؟
نعناع فلفلی (Peppermint) یک گیاه از خانواده نعناع است که ترکیبی از نعناع معمولی (Mentha spicata) و نعناع آبی (Mentha aquatica) دارد. این گیاه به طور معمول در مناطق معتدل رشد می‌کند و برگ‌های آن بویی تند و تازه دارد. این گیاه به دلیل خواص دارویی و طعم خاص خود در صنایع مختلف مانند آشپزی، صنایع بهداشتی-دارویی و عطرسازی کاربرد دارد.
نعناع فلفلی به عنوان یک گیاه دارویی برای درمان مشکلات گوارشی، تسکین دردهای عضلانی، کاهش سردرد، درمان تهوع و بهبود عملکرد دستگاه تنفسی استفاده می‌شود. همچنین، روغن این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است و در محصولات مراقبت از پوست و مو نیز کاربرد دارد.
ترکیبات فعال نعناع فلفلی
نعناع فلفلی حاوی ترکیبات متعددی از جمله فلاونوئیدها، ترپنوئیدها و فنول‌ها است، اما مهم‌ترین ماده مؤثر آن منتول می‌باشد. منتول خاصیت ضداسپاسم، آرام‌بخش عضلات صاف دستگاه گوارش و اثر خنک‌کننده دارد که در کاهش تهوع مؤثر می باشد.
علاوه بر منتول، دیگر ترکیبات موجود در این گیاه مانند منتون و ترپنوئیدها نیز خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی‌اکسیدانی دارند. این ترکیبات به تقویت سیستم ایمنی بدن، محافظت در برابر رادیکال‌های آزاد و بهبود فرآیندهای گوارشی کمک می‌کنند.
مصرف نعناع فلفلی می‌تواند به تسکین علائم گوارشی مانند نفخ، سوزش معده و اختلالات هضمی کمک کند و همچنین اثرات آرام‌بخش و کاهش استرس را به همراه داشته باشد.
مکانیسم تأثیر نعناع فلفلی بر حالت تهوع
مکانیسم‌نعناع فلفلی برای کاهش حالت تهوع ، به شرح زیر است:
- آرام‌بخش عضلات دستگاه گوارش: منتول به عنوان یک ضد اسپاسم عمل کرده و عضلات گوارشی را آرام می‌کند. این امر می‌تواند به کاهش تحریکات و انقباضات نامطلوب در معده و روده‌ها کمک کرده و از بروز تهوع جلوگیری کند.
- اثر خنک‌کننده و تحریک سیستم عصبی: منتول با ایجاد احساس خنکی در نواحی مختلف بدن، به ویژه در ناحیه دهان و گلو، می‌تواند پاسخ‌های عصبی را تحریک کرده و احساس راحتی و تسکین ایجاد کند. این اثر خنک‌کننده در اکثر موارد به کاهش حالت تهوع مرتبط با استرس یا تحریکات گوارشی کمک می کند.
- تحریک گیرنده‌های عصبی و مهار استفراغ: مطالعات نشان داده‌اند که منتول می‌تواند بر گیرنده‌های عصبی خاصی در دستگاه گوارش تأثیر گذاشته و سیگنال‌های مغزی مرتبط با استفراغ و تهوع را مهار کند. این مکانیسم به کاهش احساس تهوع و جلوگیری از وقوع استفراغ کمک می‌کند.
- اثر ضد التهابی: ترکیبات دیگری مانند ترپنوئیدها و فلاونوئیدها در این گیاه دارای خواص ضد التهابی هستند. التهاب در دستگاه گوارش می‌تواند منجر به تهوع شود، و کاهش این التهاب می‌تواند به تسکین علائم تهوع کمک کند.
این مکانیسم‌ها به طور کلی به تسکین حالت تهوع ناشی از عوامل مختلف مانند بیماری‌های گوارشی، استرس، یا مسمومیت غذایی کمک می‌کنند.
نحوه استفاده از نعناع فلفلی برای کاهش تهوع
برای کاهش تهوع با استفاده از نعناع فلفلی، روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید بسته به وضعیت و راحتی خود از آن‌ها استفاده کنید:
- چای نعناع فلفلی: یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای استفاده از این گیاه برای کاهش تهوع، نوشیدن چای نعناع فلفلی است. برای تهیه این چای ، برگ‌های تازه نعناع فلفلی (یا چای کیسه‌ای نعناع فلفلی) را در آب جوش ریخته و به مدت 5-10 دقیقه بگذارید دم بکشد و سپس می توانید آنرا همراه کمی عسل یا لیمو بنوشید.
- استفاده از روغن نعناع فلفلی (آروما درمانی): چند قطره از روغن اسانس گیاه را در یک دستمال یا حوله تمیز بریزید و به آرامی بوی آن را استنشاق کنید. همچنین می‌توانید چند قطره از روغن را در یک ظرف آب گرم بریزید و بخار آن را استنشاق کنید.
- مکمل‌های نعناع فلفلی: در صورتی که دسترسی به نعناع فلفلی تازه یا روغن آن ندارید، می‌توانید از مکمل‌های آن که به صورت کپسول یا قرص در داروخانه‌ها موجود است، استفاده کنید. این مکمل‌ها معمولاً حاوی عصاره این گیاه بوده و به کاهش تهوع و مشکلات گوارشی کمک می‌کنند.
- مخلوط نعناع فلفلی و زنجبیل: ترکیب نعناع فلفلی و زنجبیل می‌تواند به طور مؤثری تهوع را کاهش دهد.
مهم است که در صورتی که تهوع ادامه‌دار باشد یا علائم دیگری مانند درد شکمی شدید یا استفراغ مداوم وجود داشته باشد، به پزشک مراجعه کنید.
مقایسه نعناع فلفلی با سایر گیاهان دارویی برای تهوع
نعناع فلفلی یکی از مؤثرترین گیاهان برای کاهش تهوع است که عمدتاً به دلیل وجود منتول خاصیت ضد اسپاسم و آرام‌بخش دارد. با این حال، گیاهان دیگری نیز برای تسکین تهوع استفاده می‌شوند که هر کدام مکانیسم خاص خود را دارند:
- زنجبیل: برای تهوع ناشی از بارداری و بیماری حرکت مفید است و ترکیباتی مانند جینجرول دارد که عملکرد معده را بهبود می‌بخشد.
- بابونه: دارای خاصیت ضدالتهابی است و به آرام‌سازی معده کمک می‌کند، درحالی‌که بیشتر برای کاهش استرس و تسکین معده استفاده می‌شود.
- رازیانه: به بهبود هضم و کاهش نفخ کمک کرده و برای مشکلات گوارشی مانند سوءهاضمه مفید است.
- لیمو: با تنظیم اسید معده و تحریک بزاق، تهوع را کاهش می‌دهد.
- هل: خاصیت ضد تهوع دارد و به هضم کمک می‌کند، اما تأثیر آن ملایم است.
31,000 تومان
موارد احتیاط و عوارض جانبی نعناع فلفلی
این گیاه به طور کلی برای اکثر افراد بی‌خطر است، اما در برخی موارد عوارض جانبی ایجاد می کند. از جمله موارد احتیاط و عوارض جانبی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استفاده بیش از حد نعناع فلفلی یا روغن آن باعث سوزش معده، رفلاکس اسید یا ایجاد مشکلات گوارشی مانند تهوع و درد معده می شود.
- برخی افراد ممکن است به این گیاه حساسیت داشته باشند که می‌تواند منجر به واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، تورم یا مشکل در تنفس شود.
- نعناع فلفلی با برخی داروها تداخل دارد، به ویژه داروهای ضد اسید یا داروهای فشار خون. بنابراین، قبل از مصرف آن به طور منظم یا در مقادیر زیاد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
- مصرف مقادیر زیاد آن در دوران بارداری یا شیردهی توصیه نمی‌شود، زیرا اثرات منفی بر رحم یا تولید شیر دارد.
- استفاده از روغن این گیاه در نوزادان و کودکان خردسال باعث مشکلات تنفسی می شود و باید از مصرف آن خودداری کرد.
تداخلات دارویی نعناع فلفلی
این گیله با برخی از دارو ها تداخل دارد:
- داروهای ضد اسید معده مانند امپرازول و رانیتیدین .
- داروهای فشار خون مانند آملودیپین یا لوزارتان .
- داروهای کبدی مانند سیمواستاتین و استامینوفن .
- داروهای دیابت مانند متفورمین .
- داروهای رقیق‌کننده خون مانند وارفارین .
در صورت مصرف هرگونه دارو، بهتر است قبل از استفاده منظم از این گیاه با پزشک مشورت کنید.
نکات پایانی
شواهد علمی نشان می‌دهند که نعناع فلفلی، به‌ویژه از طریق استنشاق یا مصرف چای، می‌تواند به کاهش حالت تهوع کمک کند. این اثر عمدتاً به دلیل ترکیب فعال منتول و خاصیت آرام‌بخشی عضلات دستگاه گوارش است. بااین‌حال، برای برخی افراد، مانند کسانی که مشکلات معده دارند یا زنان باردار، مصرف آن باید با احتیاط همراه باشد.
منبع:
Does peppermint help with nausea
