سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چگونه درمان می شود؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک مشکل هورمونی است که در سال های باروری اتفاق می افتد. اگر سندرم تخمدان پلی کیستیک دارید باید بدانید از ویژگی های برجسته این بیماری قاعدگی نامنظم است. 

در سندرم تخمدان پلی کیستیک، کیسه های کوچکی از مایع در امتداد لبه بیرونی تخمدان ایجاد می شود که به آن ها کیست می گویند. این کیست های کوچک پر از مایع حاوی تخمک های نابالغ هستند که فولیکول نامیده می شوند و نمی توانند به طور منظم تخمک ها را آزاد کنند.

 علی رغم این واقعیت که از هر ده زن یک زن به این سندروم دچار می شود، این بیماری در خیلی از موارد تشخیص داده نمی شود.

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان چیست؟

 سندروم تخمدان پلی کیستیک که با نام اختصار پی.سی.او.اس (PCOS) نیز شناخته می شود یک اختلال هورمونی در میان زنانی است که در دوره باروری (بعد از اولین قاعدگی) قرار دارند. در این بیماری هورمون تستوسترون که هورمونی مردانه است بیش از حد معمول تولید می شود و همین امر تعادل هورمونها را بهم می ریزد. وقتی سطح هورمن از تعادل خارج شود، کیسه های پراز مایع در درون تخمدان شروع به رشد می کنند همین امر سبب بروز مشکلات زیادی می شود.

علل ایجاد تنبلی تخمدان

اگر سوال شما این است که چگونه تعادل هورمونها بهم می ریزد، دکتر روز بدین صورت پاسخ می دهد: « دلیل سندروم تخمدان پلی کیستیک هنوز مشخص نیست! افزایش هورمونها در بدن، عمدتا تستسترون، علایمی مانند رشد ناخواسته موها را در کل بدن به وجود می آورد و یا باعث می شود پوست چرب شود و یا جوش بزنید. هورمون انسولین قند و سطوح گلوکز خون را کنترل می کند.

بنابراین سطوح بالای انسولین سبب بروز بیماری اضافه وزن می شود. در زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک، سطوح استروژن در وضعیت نرمالی است در حالی که میزان تستسترون بیشتر از حد معمول است»

چرا فردی به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا می‌شود؟

دلایل ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است، اما برخی از عوامل خطر ابتلا به بیماری تنبلی تخمدان را افزایش می‌دهند.  اولین مورد تولید انسولین اضافی در بدن است. هورمون انسولین که در لوزالمعده تولید می‌شود قند بدن را تنظیم می‌کند. اگر بدن به این هورمون مقاوم شود، قند خون افزایش پیدا می‌کند و در نتیجه ترشح این هورمون در بدن بالا می‌رود و زمینه را برای بروز بیماری تنبلی تخمدان آماده می‌کند. 

همچنین مطالعات نشان داده‌اند افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است بدنشان دارای التهابات جزیی باشد. این التهابات خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.  مورد آخر وراثت است. این بیماری از طریق ژن قابل انتقال است. 

علایم و نشانه ها ابتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان

علایم زیادی وجود دارند که می توانند هشداری برای ابتلا به این بیماری باشند. این علایم می توانند شامل قاعدگی نامنظم، رشد بی رویه موهای زاید، چاقی مفرط، پوست چرب، جوش زدن غیر طبیعی، نازایی، افسردگی،اضطراب و ریزش مو باشند. هر کدام از این علایم می توانند فرد مبتلا را از نظر روحی و فیزیکی تحت فشار قرار دهند. در صورتی که این علایم را خود مشاهده کردید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و آزمایش هورمونی بدهید.

عوارض سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان

اگر این بیماری درمان نشود، زمینه برای بروز بیماریهای دیگر آماده می‌شود. این بیماریها به شرح زیرند:

• نازایی 
• سقط جنین 
• خونریزی غیرطبیعی رحم 
• ابتلا به کبد چرب 
• آپنه در خواب 
• نوسانات شدید خلقی و بیماری افسردگی 
• سرطان مخاط رحم
• مقاومت بدن به انسولین

تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان 

بهتر است بدانید که آزمایش مشخصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد، همچنین با توجه به این موضوع که علائم این بیماری مشابه به بسیاری از بیماریهای دیگر است،  تشخیص این بیماری کمی دشوار است. با این حال پزشک متخصص با استفاده از برخی آزمایشات و معاینات می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. این معاینات به شرح زیرند:

• سونوگرافی 
• آزمایش خون 
• معاینه لگن
• غربالگری برای افسردگی و اضطراب
• غربالگری برای آپنه خواب انسدادی

این بیماری چگونه درمان می شود؟

برای درمان این بیماری معمولا قرصهای مختلفی تجویز می شوند که به کنترل عادت ماهیانه و تنظیم ترشح غیر عادی هورمونها کمک می کنند. شایع ترین قرصهایی که برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک مورد استفاده قرار می گیرند قرصهای ضد بارداری هستند. اینقرص اسپیرونولاکتون، پروژستین و مت فورد از قرصهایی هستند که برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار م گیرند.

بیماران مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک معمولا اضافه وزن دارند. کاهش وزن یکی از روشهای موثر دیگر برای کنترل این بیماری است. افراد مبتلا به این بیماری می توانند مانند افراد عادی به زندگی خود ادامه دهند و خطر خاصی زندگی آنها را تهدید نمی کند. اما این افراد باید دایما با پزشک در تماس باشند تا سطوح هورمونی آنها سنجیده شود.

نقش رژیم غذایی در درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک و یا تنبلی تخمدان

رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در سلامتی افراد دارد. در واقع، با پیروی از رژیم غذایی سالم می‌توانیم به جلوگیری و یا درمان بیماریها کمک کنیم. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که بیماری سندروم تخمدان تخمدان پلی کیستیک با پیروی از رژیم غذایی سالم قابل درمان است.

رژیم غذایی کم گلوکز

یکی از علام ابتلا به این بیماری مقاومت بدن در برابر انسولین است. یعنی سلولهای بدن قادر نیستند که از انسولین موجود در خون استفاده کنند و همین امر سبب افزایش قند خون می‌شود. مصرف غذاهایی مانند میوه‌ها و سبزیجات، غلات و پروتئین و غذاهای بدون چربی به پایین نگه داشتن قند خون کمک می‌کند.

مطالعات نشان داده‌اند که بسیاری از زنانی که به این بیماریم مبتلا هستند و از رژیم غذایی کم گلوکز  پیروی می‌کنند، به زودی شاهد بهبودی در بیماری خود هستند. همچنین پیروی از این رژیم غذایی سبب کاهش وزن می‌شود. کاهش وزن در بهبودی این بیماری بسیار موثر است.

مصرف صبحانه

صبحانه یکی از وعده‌های اصلی غذایی است که تحت هیچ شرایطی نباید ترک شود. این موضوع برای بانوانی که به این بیماری مبتلا هستند، اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده‌اند برای بهبود این بیماری بهتر است میزان کالری ورودی به بدن در وعده صبحانه افزایش پیدا کند، از طرفی دیگر در وعده شام کاهش داشته باشد.

مصرف امگا 3

امگا 3 اسید چرب محبوبی است که همگی ما با اثرات آن بر بدن آشنایی داریم. امگا 3 که معمولا در روغن ماهی به وفور پیدا می‌شود. این اسید چرب به کاهش سطح هورمون تستوسترون در بدن کمک می‌کند و این امر برای زنانی که مبتلا به این سندروم هستند اهمیت بسیار زیادی دارد. شما می توانید این اسید چرب را به صورت قرص امگا مصرف کنید.

عدم مصرف کربوهیدارت‌ها

زنانی که به این سندروم مبتلا هستند باید از مصرف کربوهیدارت به شدت بپرهیزند. کاهش مصرف کربوهیدارت در گذر زمان به کاهش سطوح انسولین کمک می‌کند و مقاومت بدن در برابر انسولین را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، کاهش کربوهیدارت به کاهش وزن نیز کمک می‌کند. این موضوع برای زنان مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک بسیار مهم است.

مصرف پروتئین کم چرب

اگر بگوییم بدن انسان بدون پروتئین نمی‌تواند دوام بیاورد، بیراه نگفته‌ایم. پروتئین خواص بسیار زیادی بر سلامتی دارد. سطوح هورمون مردانه مبتلا به این سندروم معمولا بالاست و همین امر سبب می‌شود که موهای زائد در صورت آنها رشد کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروتئین نقش بسیار زیادی در کاهش هورمون اندوژن دارد. همچنین پروتئین سبب می‌شود طولانی مدت احساس سیری داشته باشیم و همین امر باعث کاهش وزن می‌شود.

نکات پایانی

در مجموع اگر نگران پریودهایتان هستید، اگر برای باردار شدن مشکل دارید یا علائم آندروژن اضافی دارید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم شامل رشد موهای جدید در صورت و بدن، آکنه و طاسی با الگوی مردانه هستند که در صورت بروز نیاز به پیگیری پزشکی دارند.

منابع:

Polycystic ovary syndrome (PCOS)