داروی اسپرایسل در درمان کدام سرطان موثر است؟

داروی اسپرایسل یک داروی ضد سرطان است. این دارو برای درمان بزرگسالان مبتلا به انواع زیر از لوسمی (سرطان گلبول‌های سفید خون) استفاده می‌شود.

مکانیسم اثر داروی اسپرایسل

لوسمی میلوئیدی مزمن (CML) در فاز «مزمن» در بیماران تازه تشخیص داده شده که «کروموزوم فیلادلفیا مثبت» (Ph+) هستند. در CML، گرانولوسیت‌ها (نوعی گلبول سفید خون) شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند. Ph+ به این معنی است که برخی از ژن‌های بیمار خود را برای تشکیل یک کروموزوم خاص به نام کروموزوم فیلادلفیا بازآرایی کرده‌اند که آنزیمی به نام Bcr-Abl کیناز تولید می‌کند که منجر به ایجاد لوسمی می‌شود.

CML در فازهای «مزمن»، «تسریع‌شده» و «بلاست». اسپریسل زمانی استفاده می‌شود که سایر درمان‌ها از جمله ایماتینیب (یکی دیگر از داروهای سرطان) مؤثر نباشند یا عوارض جانبی مشکل‌ساز ایجاد کنند.

لوسمی لنفوبلاستیک حاد (ALL) Ph+، که در آن لنفوسیت‌ها (نوع دیگری از گلبول‌های سفید خون) خیلی سریع تکثیر می‌شوند، یا در CML «بلاست لنفوئیدی». اسپریسل زمانی استفاده می‌شود که سایر درمان‌ها مؤثر نباشند یا عوارض جانبی مشکل‌سازی ایجاد کنند.

موارد کاربرد داروی اسپرایسل

اسپرایسل همچنین در کودکان برای درمان موارد زیر استفاده می‌شود:

CML Ph+ تازه تشخیص داده شده در فاز «مزمن»، یا CML Ph+ زمانی که سایر درمان‌ها از جمله ایماتینیب قابل تجویز نیستند یا مؤثر نبوده‌اند؛

ALL Ph+ تازه تشخیص داده شده در ترکیب با شیمی‌درمانی (داروهای سرطان).

اسپرایسل حاوی ماده فعال داساتینیب است.

نحوه مصرف داروی اسپرایسل

اسپریسل را فقط می‌توان با نسخه پزشک تهیه کرد و درمان باید توسط پزشکی که در تشخیص و درمان سرطان خون تجربه دارد، آغاز شود.

اسپرایسل به صورت قرص (۲۰، ۵۰، ۷۰، ۸۰، ۱۰۰ و ۱۴۰ میلی‌گرم) و پودر برای تهیه سوسپانسیون (۱۰ میلی‌گرم در میلی‌لیتر) موجود است که به صورت خوراکی مصرف می‌شود. این دارو یک بار در روز، به طور مداوم، صبح یا عصر مصرف می‌شود. دوزهای قرص و سوسپانسیون اسپریسل یکسان نیستند.

دوز مصرفی داروی اسپرایسل

دوز اولیه به بیماری تحت درمان و برای کودکان، وزن بدن آنها بستگی دارد. سپس دوز به تدریج افزایش می‌یابد تا بیماری به اندازه کافی کنترل شود. در کودکان مبتلا به ALL که داروهای سرطانی دیگری نیز دریافت می‌کنند، یک دوز ثابت اسپریسل در طول درمان آنها استفاده می‌شود.

اگر تعداد سلول‌های خونی خیلی کم باشد یا عوارض جانبی خاصی رخ دهد، پزشک ممکن است دوز را کاهش دهد یا درمان را قطع کند. اگر دارو دیگر بیماری را کنترل نکند یا اگر بیمار به دلیل عوارض جانبی نتواند دارو را مصرف کند، درمان متوقف می‌شود.

اثربخشی داروی اسپرایسل

ماده‌ی فعال موجود در اسپریسل، داساتینیب، به گروهی از داروها تعلق دارد که آنزیم‌هایی به نام پروتئین کینازها را مسدود می‌کنند. داساتینیب عمدتاً با مسدود کردن پروتئین کیناز عمل می‌کند. این آنزیم توسط سلول‌های لوسمی تولید می‌شود و باعث تکثیر غیرقابل کنترل آنها می‌شود. اسپریسل با مسدود کردن کیناز و همچنین سایر کینازها، به کاهش تعداد سلول‌های لوسمی کمک می‌کند.

ریسک مصرف داروی اسپرایسل

شایع‌ترین عوارض جانبی اسپریسل (که در بیش از ۱ بیمار از هر ۱۰ بیمار مشاهده می‌شود) عبارتند از عفونت، سرکوب مغز استخوان (کاهش تعداد سلول‌های خونی)، سردرد، خونریزی، تجمع مایع در اطراف ریه‌ها (پلورال افیوژن)، تنگی نفس (مشکل در تنفس)، اسهال، استفراغ، حالت تهوع، درد شکم، بثورات پوستی، درد اسکلتی-عضلانی، خستگی، تورم در پاها و بازوها و صورت و تب.

قبل از شروع مصرف SPRYCEL چه مواردی را باید با پزشک معالج خود در میان بگذارم؟

در مورد تمام شرایط پزشکی خود با پزشک معالج خود صحبت کنید، از جمله اگر هر یک از این شرایط پزشکی را دارید:

• مشکلات سیستم ایمنی
• مشکلات قلبی، از جمله بیماری مادرزادی به نام سندرم QT طولانی
• سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون
• عدم تحمل لاکتوز (قند شیر)
• مشکلات کبدی

در صورت وجود موارد زیر، به پزشک معالج خود اطلاع دهید:

باردار هستید یا قصد بارداری دارید: SPRYCEL می‌تواند به نوزاد متولد نشده شما آسیب برساند.

زنانی که می‌توانند باردار شوند: شما نباید در طول درمان با SPRYCEL باردار شوید.

شما باید در طول درمان و به مدت 30 روز پس از آخرین دوز SPRYCEL از روش‌های مؤثر پیشگیری از بارداری (پیشگیری از بارداری) استفاده کنید.

اگر باردار شدید یا فکر می‌کنید که ممکن است در طول درمان با SPRYCEL باردار باشید، فوراً با پزشک معالج خود صحبت کنید.

شیردهی یا قصد شیردهی دارید: مشخص نیست که SPRYCEL به شیر مادر شما منتقل می‌شود یا خیر. نباید در طول درمان و تا ۲ هفته پس از آخرین دوز SPRYCEL، شیر دهید.

در مورد تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله موارد زیر، به پزشک خود اطلاع دهید:

• داروهای تجویزی و بدون نسخه
• ویتامین‌ها
• آنتی‌اسیدها
• مکمل‌های گیاهی
• اگر داروی ضد اسید مصرف می‌کنید، آن را ۲ ساعت قبل یا ۲ ساعت پس از دوز SPRYCEL خود مصرف کنید.

SPRYCEL ممکن است با سایر داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشد. این می‌تواند اثربخشی نسبی SPRYCEL را تغییر دهد یا باعث عوارض جانبی ناخواسته شود.

نحوه مصرف داروی اسپرایسل

داروی اسپرایسل را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. پزشک ممکن است دوز داروی اسپرایسل شما را تغییر دهد یا درمان با SPRYCEL را به طور موقت متوقف کند. بدون مشورت با پزشک، دوز خود را تغییر ندهید یا مصرف SPRYCEL را متوقف نکنید.

• اسپرایسل را یک (1) بار در روز مصرف کنید.
• اسپرایسل را با یا بدون غذا، صبح یا عصر، هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کنید
• قرص‌های داروی اسپرایسل را به طور کامل با آب ببلعید.

عوارض جانبی داروی اسپرایسل

در صورت مشاهده هرگونه علائم عوارض جانبی زیر یا هرگونه نگرانی دیگر در مورد این عوارض جانبی، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

کاهش تعداد گلبول‌های خون: کاهش تعداد گلبول‌های خون در SPRYCEL شایع است و می‌تواند شدید باشد، از جمله کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی)، کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون (نوتروپنی) و کاهش تعداد پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی). پزشک شما در طول درمان با داروی اسپرایسل، آزمایش خون برای بررسی منظم تعداد گلبول‌های خون شما انجام خواهد داد.

• تب
• هرگونه علائم عفونت

مشکلات خونریزی: مشکلات خونریزی در SPRYCEL شایع است. گاهی اوقات این مشکلات خونریزی می‌توانند جدی باشند و منجر به مرگ شوند. در صورت مشاهده موارد زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• خونریزی یا کبودی غیرمعمول پوست
• مدفوع قرمز روشن یا تیره قیر مانند
• کاهش هوشیاری، سردرد یا تغییر در گفتار

بدن شما ممکن است بیش از حد مایع را در خود نگه دارد (احتباس مایعات): احتباس مایعات با مصرف SPRYCEL رایج است و گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد. در موارد شدید، ممکن است مایع در پوشش ریه‌ها، کیسه اطراف قلب یا حفره معده شما جمع شود.

• تورم در سراسر بدن
• افزایش وزن
• تنگی نفس، به خصوص اگر
• این اتفاق با سطح پایین فعالیت بدنی یا در حالت استراحت رخ دهد
• سرفه خشک
• درد قفسه سینه هنگام نفس عمیق

مشکلات قلبی و عروقی (قلبی عروقی): داروی اسپرایسل باعث مشکلات قلبی، از جمله ضربان قلب غیرطبیعی، حمله قلبی یا سکته‌های کوچک که فقط چند دقیقه یا چند ساعت طول می‌کشند و حملات ایسکمیک گذرا (TIA) نامیده می‌شوند، می شود. TIAها اغلب نشانه هشدار دهنده‌ای هستند که شما در معرض خطر سکته مغزی جدی‌تری هستید. پزشک شما سطح پتاسیم و منیزیم خون و عملکرد قلب شما را کنترل خواهد کرد.

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• احساس اینکه قلب شما خیلی سریع می‌تپد یا ضربان قلب غیرطبیعی احساس می‌کنید
• تغییرات بینایی که ممکن است برای مدت کوتاهی ادامه داشته باشد
• لکه بینی

فشار خون شریانی ریوی (PAH): SPRYCEL ممکن است باعث فشار خون بالا در رگ‌های ریه‌های شما شود. PAH ممکن است در هر زمانی در طول درمان با SPRYCEL رخ دهد. ارائه دهنده خدمات درمانی شما باید قلب و ریه‌های شما را قبل و در طول درمان با SPRYCEL بررسی کند.

• تنگی نفس
• خستگی
• تورم در سراسر بدن
• (احتباس مایعات)

واکنش‌های شدید پوستی: SPRYCEL ممکن است باعث واکنش‌های پوستی شود که گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد.

• واکنش پوستی همراه با تب
• زخم دهان یا گلو
• تاول یا پوسته پوسته شدن پوست یا داخل دهان

سندرم لیز تومور (TLS): TLS ناشی از تجزیه سریع سلول‌های سرطانی است. TLS می‌تواند باعث نارسایی کلیه و نیاز به درمان دیالیز و همچنین ضربان قلب غیرطبیعی شود. پزشک شما ممکن است آزمایش خون برای بررسی TLS انجام دهد.

• حالت تهوع
• استفراغ
• ضعف
• تورم
• تنگی نفس
• گرفتگی عضلات
• تشنج

کند شدن رشد و نمو در کودکان: اثراتی بر رشد و نمو استخوان در کودکان با داروی اسپرایسل رخ داده است و گاهی اوقات می‌تواند شدید باشد. پزشک شما در طول درمان با SPRYCEL، رشد و نمو استخوان کودک شما را تحت نظر خواهد داشت.

مشکلات کبدی: SPRYCEL می‌تواند باعث مشکلات کبدی شود. افرادی که در گذشته مشکلات کبدی داشته‌اند، ممکن است در معرض خطر ابتلا به مشکلات کبدی با SPRYCEL باشند. پزشک شما در طول درمان با SPRYCEL، عملکرد کبد را در صورت نیاز کنترل خواهد کرد.

در صورت بروز هرگونه علائم مشکلات کبدی، از جمله: درد ناحیه معده (شکم)، زرد شدن پوست یا قسمت سفید چشم، از دست دادن اشتها، خونریزی، کبودی یا ادرار تیره به رنگ چای، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

نکات پایانی

قرص‌های SPRYCEL باید در دمای اتاق بین ۶۸ تا ۷۷ درجه فارنهایت (۲۰ تا ۲۵ درجه سانتیگراد) نگهداری شوند.

هنگام دست زدن به قرص‌هایی که به طور تصادفی خرد یا شکسته شده‌اند، از دستکش لاتکس یا نیتریل استفاده کنید.

زنان باردار نباید به قرص‌های خرد شده یا شکسته داروی اسپرایسل دست بزنند.

داروی اسپرایسل و تمام داروها را دور از دسترس کودکان نگه دارید.

منبع:

Important Facts About SPRYCEL^® (dasatinib)