بی اعتبارسازی احساسات با اینکه در زندگی روزمره ما بسیار متداول است اما می تواند برای بسیاری مفهومی غریب باشد. در زندگی روزمره و در موقعیت های بسیاری شنونده جملاتی نظیر “تو خیلی حساسی!”، ” تو از کاه کوه می سازی.” و بسیاری موارد دیگر بوده ایم. این جملات همگی بخشی از فرآیند بی اعتبار سازی احساسات هستند که در مقاله امروز به طور مفصل در مورد آن خواهیم گفت.
بی اعتبارسازی احساسات چیست؟
بی اعتبارسازی احساسات به نادیده گرفتن، قضاوت کردن و کم اهمیت جلوه دادن احساسات فرد دیگر گفته می شود. بی اعتبارسازی احساسات در یک جمله می خواهد این مفهوم را القا کند: “احساسات تو اهمیتی ندارند.”
بسیاری از افراد از بی اعتبارسازی احساسات برای سوء استفاده و یا کنترل فرد دیگر استفاده می کنند اما در برخی موارد این کار بدون آگاهی و ناخواسته انجام می شود. در بسیاری موارد نیز فرد برای تسکین فرد مقابل و بهتر کردن حال او از بی اعتبارسازی احساسات استفاده می کند درحالیکه این کار نتیجه عکس دارد.
بی اعتبارسازی احساسات چند نوع دارد؟
بی اعتبارسازی احساسات می تواند دو نوع باشد:
بی اعتبارسازی کلامی
فرد در این نوع با استفاده از جملات و عبارت هایی سعی می کند احساسات طرف مقابل را بی اهمیت جلوه دهد. جملاتی که در ادامه می آیند همگی جزو نوع کلامی محسوب می شوند:
- تو همه چی رو شخصی می‌کنی؛
- من نمی خوام درباره اش صحبت کنم؛
- می تونست بدتر از این هم باشه؛
- پیاز داغش رو زیاد کردی؛
- تو از کاه کوه می سازی؛
- دست از این احساسات بردار؛
- تو خیلی حساسی؛
- نباید این‌طوری فکر کنی یا چنین حسی داشته باشی؛
- بیخیال!
- دقیقا می‌دونم چه حسی داری.
بی اعتبارسازی غیر کلامی
در برخی موارد افراد با استفاده از زبان بدن سعی در بی اعتبار کردن احساسات طرف مقابل دارند. رفتارهایی که در ادامه می آیند از نوع غیرکلامی می باشند:
- بی اعتنایی به طرف مقابل هنگام صحبت کردن
- مدام به اطراف نگاه کردن هنگام شنیدن صحبت های فرد
- نگاه کردن مداوم به ساعت
- بازی کردن با گوشی یا وسایل دیگر هنگام صحبت فرد
چرا افراد به بی اعتبارسازی احساسات دست می زنند؟
اینکه چرا افراد اینکار را می کنند می تواند دلایل بسیاری داشته باشد. برخی عامدانه و برخی ناخودآگاه اینکار را انجام می دهند. دلایل زیر می توانند از علل بی اعتبارسازی احساسات باشند:
- عدم درک احساسات طرف مقابل و در نتیجه ناتوانی در همدلی با او
- هوش هیجانی پایین
- ضعف در مهارت های ارتباطی
- غرق در احساسات خود بودن و درک نکردن دیگران
- وجود باورهای تلقین شده در فرد در مورد اهمیت منطق و عقلانیت و نادیده گرفتن احساسات
- فرار از زیر بار مسئولیت رفتار خود
- پیرو فرضیه لذتگرا بودن (فرد علاقه ای به مواجهه با احساسات ناخوشایند یا دردناک دیگران ندارد.)
بی اعتبارسازی احساسات چه پیامدهای منفی می تواند در شخص ایجاد کند؟
ناتوانی فرد در مدیریت احساسات
زمانی که احساسات فرد بی اعتبار شود، فرد نسبت به خود دچار شک و بی اعتمادی می گردد و به اصالت احساسات خود شک می کند. زمانیکه این اتفاق زیاد تکرار شود شخص به طور کلی در مورد احساسات و تجربیات عاطفی خود دچار تردید می شود.
افزایش احساسات منفی در فرد
زمانیکه احساسات بی اعتبار شوند فرد سعی می کند آنها را مخفی یا سرکوب کند و این مسئله زمینه ساز بروز احساسات بد دیگر است. مطالعات نشان داده اند زمانیکه فرد غمگین است و احساساتش بی اعتبار می شود احساس هایی نظیر خشم و شرم در او ایجاد می شوند.
تهدید شدن سلامت روان فرد
بسیاری مواقع بی اعتبارسازی احساسات باعث می شود علائم بیماری روانی فرد تشدید شود. به خصوص این وضعیت اگر از سمت همسر فرد ایجاد شود می تواند به بروز افسردگی دامن زند.
ایجاد اختلال هویتی
زمانیکه احساسات مدام بی اعتبار شوند عزت نفس فرد دچار تزلزل می گردد. شخص سعی می کند احساسات خود را پنهان کند و رفته رفته نسبت به خود بی اعتماد می شود.
چگونه از بی اعتبارسازی احساسات جلوگیری کنیم؟
همانطور که اشاره شد بی اعتبارسازی احساسات می تواند آگاهانه یا غیرآگاهانه باشد. برای جلوگیری از بروز این کار می توانید از تکنیک های زیر استفاده کنید:
- با حواس کامل به صحبت های طرف مقابل گوش دهید. برای اعتبار دادن به احساسات او می توانید از عبارت هایی همچون متاسفم که این اتفاق افتاد، متوجهم که خیلی ناراحتی، من بهت اهمیت می دهم، چه کاری از من ساخته است؟ و … استفاده کنید.
- سعی کنید از توصیه و نصیحت کردن خودداری کنید.
- اگر شما در بروز آن ناراحتی نقش داشته اید مسئولیت خود را بپذیرید و عذرخواهی کنید.
- از مهارت های زبان بدن برای اعتبار بخشیدن به احساسات طرف مقابل استفاده نمایید.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- برونگرا و درونگرا به چه معناست؟
- روش کنترل احساس شرم را می دانید؟
- کنترل احساسات منفی پس از طرد شدن در رابطه
