احساس ارزشمندی و راه های تقویت آن

یکی از مفاهیم بسیار مهم مربوط به انسان احساس ارزشمندی یا ارزشمند دانستن خود است. احساس ارزشمندی در کنار احساس های دیگری مانند عشق به خود، عزت نفس، اعتماد به نفس و … بسیار با اهمیت است. احساس ارزشمندی به فرد کمک می کند تا در زندگی موفق تر عمل کند و تمام آنچه را دارد به نمایش بگذارد. در مقاله امروز به احساس ارزشمندی بیشتر خواهیم پرداخت.

احساس ارزشمندی چیست؟

احساس ارزشمندی در واقع نشان می دهد ما چه میزان برای خود اهمیت قائل هستیم. احساس ارزشمندی گویای آن است که در مقایسه با دیگران چه احساسی را به خود و به چه دلیلی داریم. احساس ارزشمندی می تواند برداشت ما را از خودمان شکل دهد. نحوه تفکر، احساسمان به خود و نحوه رفتارمان همگی در نتیجه ارزشی است که به خود می دهیم.

نظریه احساس ارزشمندی چیست؟

این نظریه بیان می کند انسان ها زمانی که به موفقیت خاصی در زندگی می رسند احساس ارزشمندی می کنند. بر اساس این نظریه زمانیکه افراد به اهداف خود در زندگی دست می یابند خود را به رسمیت می شناسند. قاطعیت، عملکرد، توانمندی و عزت نفس از جمله بخش های این نظریه هستند. این 4 عنصر در کنار هم نگاه ما را به خود مشخص می کنند.

معنای واقعی احساس ارزشمندی

معنای ارزشمندی برای بسیاری از افراد متفاوت است. پذیرش خود بدون داشتن دارایی چشمگیر یا شغل رویایی می تواند بسیار سخت باشد. بسیاری از افراد نمی توانند خود را همانگونه که هستند بپذیرند و به هر کاری دست می زنند تا از آنچه هستند فرار کنند. همچنین فرد ممکن است از خودآگاهی بترسد و بخواهد از درد خودآگاهی فرار کند. خودآگاهی برای کشف ارزش واقعی خود بسیار ضروری می باشد و نباید از زیر آن شانه خالی کرد. باید بدانیم در انتهای هر مسیر به ظاهر دردناکی رهایی بی پایان است. بنابراین نخستین گام برای رسیدن به احساس ارزشمندی خودآگاهی است.
همه انسان ها تصویری از کسی که می خواهند باشند در ذهن دارند. گاهی این تصویر بسیار از فرد دور است و با خود واقعی او یکسان نیست. داشتن هدف های بزرگ و جاه طلبانه می تواند بسیار خوب باشد اما هیچ گاه نباید باعث غرق شدن ما در رویاها و کتمان واقعیت شود. زمانیکه آغاز به انکار خود می کنیم در واقع دشمنی با احساس خود ارزشمندی را آغاز کرده ایم. انکار خود باعث عدم خودآگاهی می شود. بسیاری مواقع افراد از خود واقعی فاصله می گیرند و در واقع از پذیرش خود واقعی چشم می پوشند.
احساس ارزشمندی کمک می کند پذیرای ضعف ها باشیم و بر روی توانایی های خود تمرکز کنیم. بسیاری مواقع ما از توانایی ها و ویژگی های مثبت خود آگاه نیستیم. خودآگاهی باعث کشف آنها می شود. در راه ارزش دادن به خود، ما می توانیم بهترین دوست یا دشمن خود باشیم. احساس ارزشمندی به ما کمک می کند تا بدانیم چه هستیم و چه ویژگی های مثبتی داریم.

آیا خودآگاهی می تواند باعث احساسات منفی در فرد شود؟

ممکن است بسیاری از افراد پس از خودآگاهی احساسات منفی به خود پیدا کنند. گاهی خودآگاهی باعث می شود فرد گمان کند بسیار معمولی است و چیزی برای عرضه کردن به دیگران ندارد. در این مواقع فرد تلاش می کند دستاوردی برای خود خلق کند تا ارزش بگیرد هرچند باید بداند احساس ارزشمندی از درون انسان نشات می گیرد.

چه عواملی در سنجش احساس ارزشمندی به ما کمک می کنند؟

به جز عوامل چهارگانه ای که پیشتر به آنها اشاره شد عوامل بسیار دیگری نیز در ایجاد احساس ارزشمندی در فرد موثرند. مهم ترین مواردی که می توانند باعث احساس ارزشمندی در فرد شوند به شرح زیرند:

دایره روابط

برخی افراد اعتبار خود را براساس تعداد افراد مهمی که می شناسند و با آنها رابطه دارند تعیین می کنند.

حرفه

شغل و حرفه ای که فرد دارد در ارزش گذاری آدم ها اثر دارد. برخی افراد نسبت به یک شغل احساس خوبی ندارند اما به شغل دیگر حس بهتری دارند. به فرض برخی افراد برای دکترها ارزش بیشتری قائل هستند زیرا تصور می کنند آنها افراد موفق تری هستند. بنابراین شغل نیز می تواند در احساس ارزشمندی اثر داشته باشد.

نمود فیزیکی و احساسی

اینکه فرد چه می پوشد، چطور صحبت می کند و جامعه چه فکری درباره او می کند می تواند در قضاوت افراد اثر بگذارد.

دارایی

دارایی های فرد از میزان حقوق گرفته تا خانه و نوع ماشین می تواند در سنجش ارزش خود بسیار موثر باشد.

چه مواردی نباید در احساس ارزشمندی نقش داشته باشند؟

برخی افراد باورهای نادرستی نسبت به احساس ارزشمندی دارند. آنها مواردی را در احساس ارزشمندی دخیل می دانند که کاملا نادرست هستند و باعث مشکلاتی برای فرد در مسیر ارزشمندی می شوند. مثلا دارایی مادی را نباید شاخصی در ارزشمندی افراد دانست. در ادامه به موارد دیگری که نباید در سنجش احساس ارزشمندی مدنظر قرار گیرند می پردازیم:

حرفه افراد

حرفه ای که فرد دارد نباید بر احساس ارزشمندی او از خود تاثیر بگذارد. بسیاری از افراد مهارت و توانمندی بالایی دارند اما شغل مناسبی پیدا نمی کنند و مجبور می شوند در شغلی نه چندان متناسب با توانایی های خود مشغول کار شوند. این مسئله از مهارت ها و توانمندی های آنها چیزی کم نمی کند بنابراین نباید ملاک احساس ارزشمندی باشد. مهم رضایت شغلی فرد از کارش است.

سن انسان

بسیاری از افراد احساس ارزشمندی را به سن خود ربط می دهند و این بسیار اشتباه است. سن فقط یک عدد است و ربطی به میزان آمادگی فرد برای رویارویی با رخدادها و حقایق ندارد.

نمره ها و رتبه ها

نمره ها و رتبه ها نیز نباید در احساس ارزشمندی تاثیری داشته باشند. ممکن است فردی در کلاس هوش پایین تری نسبت به بقیه داشته باشد و یا نمره های کمتری کسب کند اما این مسئله نشان نمی دهد ارزش او پایین تر است. شاید این فرد ویژگی هایی داشته باشد که او را در جایگاهی بالاتر از شاگرد اول کلاس قرار دهد.

وضعیت مالی

هیچ گاه نباید افراد را براساس شرایط مالیشان قضاوت و ارزش گذاری کرد. اگر شما از وضعیت مالی خود راضی هستید و از پس مخارج مالی خود بر می آیید پس نباید نگران چیزی باشید.

دستاوردها

موفقیت همواره برای افراد مهم و ارزشمند است اما نباید در سنجش خودمان مهم باشد. برای داشتن احساس ارزشمندی نباید مدرک، گواهی یا مدالی داشته باشید.

زندگی عاشقانه

هیچ گاه نباید رابطه عاطفی را مبنای ارزش گذاری خود کنید. اینکه شخص دیگری احساس خوبی نسبت به ما دارد و این مسئله به ما حس خوبی می دهد بسیار فریبنده است. اما این مسئله زمانی که آن فرد به دلیلی در زندگی مان نباشد بسیار مسئله ساز می شود. بنابراین سعی کنید احساس ارزشمندی را از کس دیگری دریافت نکنید.

سلیقه

اینکه شما فرد سنتی یا مدرنی هستید اصلا اهمیتی در احساس ارزشمندی ندارد. مهم این است شما با سبک زندگی خود مشکلی نداشته باشید.

سلامتی

سلامتی هیچ نقشی در ارزش گذاری افراد ندارد. بیماری ها می توانند باعث تضعیف روحیه در افراد شوند اما باید دانست مثبت اندیشی می تواند باعث تسریع بهبودی شود. بنابراین هیچ گاه سلامتی یا بیماری را عاملی برای ارزش گذاری ندانید.

راه های تقویت احساس ارزشمندی

در مسیر رسیدن به احساس ارزشمندی باید راه های متفاوتی را امتحان کنید. به طور مثال فردی که ارزش خود را در برتری تحصیلی یا کاری می داند باید بتواند آن را بیشتر و قویتر کند. اینکار می تواند با جایگزین کردن چیزهای ارزشمند خود با مواردی با ارزش تر صورت گیرد. می توانید مدتی از کار یا تحصیل فاصله بگیرید. در این مواقع فعالیت جدیدی آغاز کنید، مهارت جدیدی یاد بگیرید و کارهای جدید بکنید. اگر ارزش خود را از روابط خود در شبکه های اجتماعی بدست می آورید بهتر است کمی از این فضاها دوری کنید. با آدم های واقعی وقت بگذرانید، به پیاده روی بروید و … کارهای جدیدی را امتحان کنید که به شکل دیگری به شما حس ارزشمندی می دهند.
حال که با مواردی آشنا شده اید که باعث تضعیف احساس ارزشمندی می شوند، می توانید از آنها دوری کنید و به مواری بها بدهید که احساس ارزشمندی را در شما تقویت می کنند:

استعدادها و مهارت های خود را بشناسید

هیچ انسانی وجود ندارد که بدون استعداد و مهارتی باشد. انسان ها توانایی شگفت انگیزی در آموختن دارند. برای اینکه احساس ارزشمندی را در خود تقویت کنید فهرستی از مهارت ها یا استعدادهای خود را تهیه کنید. شناخت توانایی ها به شما کمک می کند دست از تمرکز روی نقطه ضعف های خود بردارید و با تمرکز بر توانایی های خود احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید.

خود را ببخشید

همه ما در زندگی اشتباهاتی داشته ایم. بسیاری از افراد مدام به این اشتباهات فکر می کنند و خود را بخاطر عیب ها و کمبودهای خود سرزنش می کنند. در روند رشد مهم این است که از اشتباهاتتان درس بگیرید. با وجود حس گناه و شرم نمی توانید به سطح سالمی از احساس ارزشمندی برسید.

به خود عشق بورزید

بسیار مهم است که بتوانید خودتان را آنگونه هستید بپذیرید. این مسئله به شما کمک می کند تا برای اصلاح ویژگی های منفی خود قدم بردارید. اینکه شما نخواهید آنچه هستید را بپذیرید باعث عقب افتادن شما از رهایی می شود.

اهل ریسک باشید

بسیاری مواقع محافظه کاری افراد باعث می شود نتوانند در زندگی کار بزرگی خلق کنند. بنابراین برای بهتر شدن ریسک کنید. در مورد توانایی های خود تردید نداشته باشید و پیش بروید. حتی اگر نتیجه در بار اول چندان مثبت نبود عقب نکشید. مسیر دیگری را پیش بگیرید و نتایج بزرگ را در زندگی مشاهده کنید.

با آدم های سالم ارتباط برقرار کنید

سعی کنید نگاهی دیگر به روابط خود داشته باشید. به اطرافیان خود دقت کنید، با چه افرادی در ارتباط و دمخور هستید. سعی کنید آدم های سالم را از میانشان انتخاب کنید. با افرادی در ارتباط باشید که توانسته اند بر تردیدهای خود غلبه کنند و مانند شما در مسیر شناخت ارزش های خود هستند. معاشرت با چنین افرادی به شما کمک می کند در رسیدن به احساس ارزشمندی بسیار موفق باشید.

مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:

• از باورهای غلط در مورد افراد درونگرا و برونگرا بیشتر بدانیم
• خشم فروخورده، از درون شما را نابود می کند!
• با زبان بدن فرد خودشیفته آشنا شوید