سندرم تونل کارپال (CTS) ناشی از فشار اعمال شده بر عصب میانی در داخل تونل کارپال مچ دست است. این تونل که توسط استخوان ها و رباط های کف دست پوشانده شده است، منقبض می شود و در نتیجه علائمی مانند بی حسی، گزگز و ضعف در انگشت شست و دیگر انگشتان ایجاد می نماید. عوامل مختلفی مانند آناتومی مچ و حرکات مکرر دست می توانند در ایجاد CTS نقش داشته باشند که در این مقاله به آن ها و روش های پیشگیری از این عارضه می پردازیم.
علائم ابتلا به سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال معمولاً به تدریج و با طیفی از علائم ظاهر می شود. احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی در انگشتان دست ظاهر می شود. انگشتان شست، اشاره، وسط و حلقه بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند. گاهی اوقات افراد احساسی شبیه به شوک الکتریکی در این انگشتان را توصیف می کنند. این احساس اغلب در حین فعالیت هایی مانند گرفتن فرمان، در دست گرفتن تلفن یا روزنامه، در هنگام خواب و به خصوص بیدار شدن از خواب ایجاد می شود.
علاوه بر این، سوزن سوزن شدن و بی حسی ممکن است فراتر از مچ دست گسترش یابد و به سمت بالا حرکت کند. برخی از افراد با تکان دادن دست‌های خود تسکین می‌یابند، اگرچه بی‌حسی می‌تواند به مرور زمان ادامه یابد.
ضعف در دست یکی دیگر از علائم بارز سندرم تونل کارپل است. این ضعف می تواند منجر به مشکلاتی در قدرت گرفتن شده و منجر به افتادن تصادفی اجسام شود. این می تواند از بی حسی یا ضعیف شدن عضلات مسئول که توسط عصب میانی عصب دهی می شوند، ناشی شود. این علائم می توانند از نظر شدت متفاوت باشند و در صورت عدم درمان ممکن است در طول زمان بدتر شوند.
علل ایجاد سندرم تونل کارپال
سندرم تونل کارپال در اثر فشار بر عصب مدیان ایجاد می شود. عصب میانی از طریق گذرگاهی به نام تونل کارپال در مچ دست، به سمت ساعد دست می‌رود. این عصب سیگنال هایی برای حرکت ماهیچه ها در اطراف شست و انگشتان بغیر از انگشت کوچک می فرستد. این حرکت به عنوان عملکرد حرکتی شناخته می شود.
بسیاری از اوقات، هیچ دلیل واحدی برای سندرم تونل کارپال وجود ندارد و ممکن است ترکیبی از عوامل مختلف باشد. هر چیزی که عصب میانی را در فضای تونل کارپال فشار دهد یا تحریک کند، منجر به سندرم تونل کارپال می شود.
کوچک بودن تونل کارپال
افرادی که تونل های کارپال کوچکتری دارند ممکن است بیشتر به این عارضه مبتلا شوند. این مشکل به طور کلی در زنان شایع تر است. این ممکن است به این دلیل باشد که ناحیه تونل کارپال در زنان نسبتاً کوچکتر از مردان است. یا ممکن است به دلیل تأثیر هورمون ها بر روی پوشش تاندون ها در تونل کارپال باشد.
بیماری ها
برخی شرایط مانند بیماری دیابت، خطر آسیب عصبی از جمله آسیب به عصب مدیان را افزایش می دهد. همچنین شرایط التهابی مانند آرتریت روماتوئید، نقرس و سایر بیماری هایی که باعث تورم می شوند، می توانند پوشش اطراف تاندون های مچ دست را تحت تاثیر قرار دهند و به عصب مدیان فشار وارد کنند.
شکستگی یا دررفتگی مچ دست نیز می تواند تونل کارپال را باریک کرده و عصب را تحریک کند. سایر شرایط پزشکی مانند اختلالات تیروئید، نارسایی کلیه و لنف ادم نیز ممکن است شانس ابتلا به سندرم تونل کارپ را افزایش دهند.
استفاده از کامپیوتر
چندین مطالعه ارتباط بین استفاده از کامپیوتر و سندرم تونل کارپال را بررسی کرده اند. برخی شواهد نشان می دهد که استفاده از ماوس و صفحه کلید ممکن است با این عارضه مرتبط باشد. شواهد با کیفیت و ثابت کافی برای حمایت از استفاده گسترده از رایانه به عنوان یک عامل خطر برای سندرم تونل کارپل وجود ندارد. با این حال، استفاده از کامپیوتر بصورت نامناسب ممکن است باعث شکل متفاوتی از درد دست شود.
دیگر عوامل خطر
برخی از مطالعات ارتباط بین سندرم تونل کارپال و آناستروزول (Arimidex)، دارویی که برای درمان سرطان سینه استفاده می شود را نشان داده اند. چاقی نیز یک عامل خطر دیگر برای ایجاد این عارضه است.
احتباس مایع که در دوران بارداری و یائسگی رایج است، ممکن است فشار داخل تونل کارپال را افزایش داده و عصب مدیان را تحریک کند. سندرم تونل کارپال که با بارداری اتفاق می‌افتد، معمولاً بعد از بارداری به خودی خود بهبود می‌یابد.
عوامل محل کار نیز که نیازمند حرکات مکرر خم شدن مچ دست است، ممکن است روی عصب میانی فشار ایجاد کند. اگر کار در محیط سرد انجام شود، فشار روی عصب می تواند بدتر شود.
پیشگیری از سندرم تونل کارپال
هیچ استراتژی اثبات شده ای برای جلوگیری از سندرم تونل کارپال وجود ندارد، اما می توانید با این روش ها استرس روی دست و مچ را کاهش دهید:
- نیروی خود را کاهش دهید: به عنوان مثال، اگر کار شما شامل با یک صندوق پول یا صفحه کلید است، به آرامی کلیدها را فشار دهید.
- استراحت های کوتاه و مکرر داشته باشید: دست ها و مچ های خود را به آرامی کشش دهید و خم کنید. در صورتی که از تجهیزاتی استفاده می کنید که ارتعاش دارند یا نیاز به اعمال نیروی زیادی از شما دارند، این امر بسیار مهم است. استراحت حتی برای چند دقیقه در هر ساعت می تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.
- مراقب فرم خود باشید: هنگام استفاده از کیبورد مچ دست خود را تا آخر به بالا یا پایین خم نکنید. وضعیت وسط با مچ دست های موازی با زمین بهترین حالت است. صفحه کلید خود را در ارتفاع آرنج یا کمی پایین تر قرار دهید.
- وضعیت بدن خود را بهبود بخشید: وضعیت نامناسب زمانی رخ می دهد به جای تنظیم ارتفاع و فاصله صفحه نمایش به یک وضعیت صحیح، بدن خود را به گونه ای تنظیم کنید که صفحه کامپیوتر را مشاهده کند. وضعیت نامناسب، شانه ها را به جلو می برد، عضلات گردن و شانه را کوتاه می کند و اعصاب گردن را فشرده می کند. این می تواند باعث درد گردن شود و همچنین ممکن است دست ها و بازوها را آزار دهد.
- ماوس کامپیوتر خود را عوض کنید: اطمینان حاصل کنید که استفاده از موس کامپیوتر شما راحت است و مچ شما را تحت فشار قرار نمی دهد.
- دستان خود را گرم نگه دارید: اگر در محیط سرد کار می کنید، احتمال بروز درد و سفتی دست بیشتر است. اگر نمی توانید دما را در محل کار کنترل کنید، دستکش های بدون انگشت بپوشید که دست و مچ ها را گرم نگه دارد.
- از مکمل ها استفاده کنید: استفاده منظم از برخی ویتامین ها و مواد معدنی مانند منیزیم، ب1، ب6، د3 و کا2 می تواند علائم این عارضه را کاهش داده و به پیشگیری از آن کمک کند. این ترکیبات در مکمل هایی مانند مگنیفورت گنجانده شده است.
نکات پایانی
عوامل متعددی با سندرم تونل کارپال مرتبط هستند که ممکن است مستقیماً باعث سندرم تونل کارپال نشوند، اما خطر تحریک یا آسیب به عصب میانی را افزایش می دهند. اقداماتی مانند آتل مچ دست، دارو، فیزیوتراپی و در برخی موارد جراحی می‌تواند به طور موثر علائم را کاهش داده، عملکرد دست را بازیابی نموده و ناراحتی را کاهش دهد.
مداخله زودهنگام، اغلب در مدیریت و کاهش تأثیر سندرم تونل کارپال حیاتی است. بنابراین اگر علائم سندرم تونل کارپال را دارید که با فعالیت های معمول و الگوهای خواب شما تداخل دارد، به پزشک مراجعه نمایید. در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است آسیب دائمی عصبی و عضلانی رخ دهد.
