فلج بل یا بلز چیست؟ آیا موقتی است

فلج بل یا فلج بلز، باعث فلج ناگهانی یک طرف صورت می شود و می تواند باعث افتادگی دهان و پلک شود. این عارضه معمولاً جدی نیست و بیشتر اوقات علائم موقتی هستند. علائم معمولاً طی چند هفته یا چند ماه بدون هیچ درمانی برطرف می شوند. در این مقاله به عوامل ایجاد فلج بل، علائم آن و راه های درمان سریعتر آن می پردازیم.

فلج بل چیست؟

فلج بلز به عنوان “فلج حاد صورت با علت ناشناخته” نیز شناخته می شود. این وضعیتی است که در آن عضلات صورت ضعیف یا فلج می شوند. معمولاً فقط یک طرف صورت را تحت تأثیر قرار می دهد و باعث افتادگی یا سفت شدن ناگهانی آن می شود. پزشکان به طور دقیق نمی دانند چه چیزی باعث آن می شود، اما فکر می کنند می تواند ناشی از نوعی ضربه به عصب هفتم جمجمه ای باشد که عضلات صورت را کنترل می کند.

چه افرادی به فلج بل مبتلا می شوند؟

اگرچه فلج بلز می تواند برای هر فردی اتفاق بیفتد، اما بیشتر افراد 15 تا 60 ساله را مبتلا می کند. مردان و زنان را به طور مساوی تحت تأثیر قرار می دهد. اما اگر باردار هستید به خصوص در 3 ماه آخر بارداری یا در هفته اول پس از زایمان، احتمال ابتلا به آن بیشتر می باشد. همچنین اگر به یکی از موارد زیر مبتلا باشید احتمال بیشتری برای فلج بلز دارید:

• دیابت
• عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا
• بیماری خود ایمنی
• تبخال
• فشار خون بالا
• مونونوکلئوز
• زونا
• چاقی
• پره اکلامپسی، نوعی فشار خون بالا که در دوران بارداری اتفاق می افتد.
• عفونت ویروسی مانند HIV/AIDS، بیماری لایم یا عفونت گوش میانی
• ضعف ایمنی به دلیل استرس، کمبود خواب، آسیب جدی یا بیماری جزئی
• التهاب عصب صورت
• آسیب به پوشش چربی که رشته های عصبی را عایق می کند.

فلج بلز چقدر شایع است؟

فلج بلز شایع ترین دلیلی است که افراد دچار فلج یک طرفه صورت می شوند و هر ساله حدود 40000 نفر را تاثیر قرار می دهد. از هر 60 نفر 1 نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا می شود.

علائم فلج بل

علائم فلج بل به طور ناگهانی ظاهر می شوند. ممکن است یک شب با احساس خوب به رختخواب بروید و صبح روز بعد در حالی که یک طرف صورتتان ضعیف شده یا افتاده از خواب بیدار شوید.

احتمال دارد برای شما سخت باشد که چشم خود را در آن طرف ببندید یا حالات صورت طبیعی خود را مانند لبخند زدن انجام دهید. حتی شاید صورت شما از آن طرف کاملا فلج شود. این نادر است، اما فلج بل گاهی اوقات می تواند بر اعصاب دو طرف صورت شما تأثیر بگذارد. علاوه بر ضعف و افتادگی عضلات صورت، سایر علائم فلج بلز می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آب دهان
• درد در فک یا پشت گوش
• سردرد
• کاهش حس چشایی
• خشکی چشم و دهان
• صدای زنگ در گوش (وزوز گوش)
• تحمل کم برای صداهای بلند
• مشکل در صحبت کردن
• مشکل در خوردن و آشامیدن
• مشکل در بستن چشم
• مشکل در لبخند زدن
• انقباضات صورت

علل ایجاد فلج بل

اکثر پزشکان فکر می کنند که فلج بل به دلیل آسیب به عصب صورت است که باعث تورم می شود. این عصب از یک ناحیه باریک و استخوانی در جمجمه عبور می کند. هنگامی که عصب متورم می شود(حتی کم) به سطح سخت جمجمه شما فشار می آورد که بر عملکرد خوب عصب تأثیر می گذارد.

محققان مدت‌ها بر این باور بودند که عفونت‌های ویروسی نیز می توانند در ایجاد فلج بلز نقش داشته باشند. آنها شواهدی یافته اند که نشان می دهد ویروس هرپس سیمپلکس 1 (یکی از علل شایع تبخال) می تواند علت بسیاری از موارد فلج بل باشد.

سایر ویروس هایی که با فلج بل مرتبط هستند عبارتند از آدنوویروس (شرایط تنفسی)، کوکساکی ویروس (بیماری دست و پا دهان)، سیتومگالوویروس، اپشتین بار (مونونوکلئوز عفونی)، هرپس زوستر (آبله مرغان و زونا)، HIV/AIDS، آنفولانزا، بیماری لایم، عفونت گوش میانی، اوریون و سرخجه (سرخک آلمانی).

تشخیص فلج بلز یا بل

هیچ آزمایشی برای تشخیص فلج بلز وجود ندارد. در عوض، پزشکان یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهند. آنها صورت شما را بررسی می‌کنند و از شما می‌خواهند که حالت‌های مختلف صورتتان را نشان دهید تا ببینند عضلات شما چگونه عمل می‌کنند. اکثر پزشکان می توانند این اختلال را بر اساس علائم تشخیص دهند و وجود سایر بیماری ها مانند سکته مغزی، عفونت گوش میانی، بیماری لایم و تومورها را رد کنند.

پزشکان برای بررسی سایر مشکلات سلامتی که می توانند باعث فلج بل شوند، آزمایشاتی در خواست می دهند از جمله آزمایش خون برای رد سایر عفونت ها، الکترومیوگرافی (EMG) برای بررسی فعالیت عصبی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) یا توموگرافی کامپیوتری (CT) برای از بین بردن سایر مشکلاتی که می تواند باعث فلج شود.

درمان فلج بل

اگر به فلج بلز مبتلا شده اید، حتی اگر درمان نشوید احتمالاً به طور کامل بهبود خواهید یافت. اما مواردی وجود دارد که می تواند به بهبودی سریع‌تر شما کمک کند.

1. کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون): اینها می توانند به کاهش تورم عصب صورت کمک کنند و عادی شدن حرکات صورت را تسریع نمایند. اگر طبق دستور پزشک کورتیکواستروئیدها را بلافاصله پس از شروع علائم مصرف نمایید، بهترین عملکرد را دریافت خواهید کرد.
2. داروهای ضد ویروس: داروهای ضد ویروس مانند آسیکلوویر (Sitavig، Zovirax) و Valacyclovir (Valtrex) گاهی اوقات در ترکیب با کورتیکواستروئیدها، به طور معمول و در موارد شدید فلج بلز توسط پزشکان تجویز می شوند. به نظر می رسد وقتی به تنهایی مصرف می شوند تأثیر زیادی ندارند.
3. قطره چشم: اگر فلج بل بر توانایی پلک زدن و بستن چشم شما تأثیر گذاشته، می توانید از قطره های چشمی یا پماد برای مرطوب نگه داشتن آن استفاده نمایید. همچنین برای جلوگیری از ورود آلودگی و گرد و غبار و رطوبت، از چسب چشم استفاده نمایید.
4. عمل جراحی: اگر علائم شما از بین نرود یا اگر عوارضی دارید، معمولاً جراحی آخرین راه حل است.
5. فیزیوتراپی فلج بلز: حتی فلج موقت می تواند ماهیچه های شما را کوچک و کوتاه کند. فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات صورت کمک کند و به شما کمک کند تا هماهنگی صورت خود را بازیابید. همچنین می توانید با نوک انگشتان صورت خود را ماساژ دهید یا عضلات صورت خود را ورزش دهید. سعی کنید هر قسمت از صورت خود را به آرامی حرکت دهید و از انگشتان خود برای کمک استفاده نمایید.

آیا فلج بل دائمی است؟

در حالی که اکثر افراد مبتلا به فلج بل به طور کامل بهبود می یابند، گاهی اوقات علائم دائمی هستند. اگر بعد از 6 تا 12 ماه همچنان در یک طرف صورت خود احساس بی حسی یا ضعف می کنید، احتمال دارد این اتفاق بیفتد.

پزشک می تواند آزمایش کند که آیا اعصاب صورت شما علائم بهبودی را نشان می دهند یا خیر. اگر نه، احتمال دارد روش‌های زیبایی را برای کمک به بستن چشم یا رفع لبخند کج توصیه کند یا شاید جراحی را برای کمک به بازیابی عضلات صورت شما پیشنهاد کند. این روش ها معمولاً شامل پیوندهای عصبی برای اتصال عضلات فلج صورت به بافت عصبی سالم یا حرکت دادن عضلات سالم از یک قسمت صورت به گوشه فلج شده دهان می باشد.

فلج بلز چقدر طول می کشد؟

هنگامی که علائم شما شروع می شوند، معمولاً طی 48 تا 72 ساعت بدتر می شوند. اما طی چند هفته، باید شاهد بهبودی در احساس و حرکات صورت خود باشید. پس از 3 ماه، احتمالاً می توانید دوباره صورت خود را مانند حالت عادی حرکت دهید.

با این حال، گاهی اوقات اعصاب صورت به درستی بهبود نمی‌یابند و ممکن است اثرات طولانی‌مدتی داشته باشید مانند صورت کج، لبخند کج، حرکات غیر ارادی صورت مانند بستن چشم هنگام لبخند زدن، سفت شدن عضلات صورت یا گردن، باریک شدن چشم، خطوط لبخند، گودی چانه و افتادگی پوست اطراف گردن.

علائم بهبودی فلج بل

از آنجایی که علائم شما احتمال دارد هفته ها یا ماه ها طول بکشد، شاید ناامید یا نگران باشید که بهتر نشوید. اما این زمان می برد تا رشته های عصبی آسیب دیده، خود را ترمیم کنند. اولین نشانه هایی که نشان می دهد در حال بهبودی هستید معمولاً در عضلات صورت شما مشهود است. احتمال دارد متوجه شوید که افتادگی سمت آویزان صورتتان کمتر شده است. در مرحله بعد، باید حرکات صورت شما به حالت عادی بازگردد. به یاد داشته باشید، اکثر افراد مبتلا به فلج بلز به طور کامل بهبود می یابند.

فلج بلز در مقابل سکته مغزی

اگر علائم فلج بل را دارید، شاید فکر کنید که دچار سکته مغزی شده اید. هر دو می توانند باعث فلج یک طرفه صورت شوند و علائم مشابهی مانند مشکل در بستن چشم یا افتادگی یک طرف صورت داشته باشند، اما تفاوت های قابل توجهی وجود دارد.

به عنوان مثال اگر چشم سمت فلج شما افتادگی دارد، شنوایی حساس یا زنگ در گوش خود دارید، احتمالاً فلج بل است. تغییر در حس چشایی شما نیز از نشانه های فلج بلز است. اما اگر در یک طرف بدن خود احساس بی حسی یا ضعف در بازوها یا پاهای خود دارید، می تواند سکته مغزی باشد. با فلج بلز، نباید احساس ضعف کنید یا در حرکت زبان خود مشکل داشته باشید.

نکات پایانی

در فلج بلز، به طور ناگهانی عضلات یک طرف صورت ضعیف یا فلج می شوند. این معمولاً باعث افتادگی دهان، ابرو و پلک می شود اما جدی نیست و معمولاً بدون هیچ نوع درمانی در عرض چند ماه از بین می‌رود. فلج بل مسری نیست، با این حال محققان فکر می کنند برخی از انواع عفونت های ویروسی می تواند باعث فلج بل شود و این عفونت ها می توانند مسری باشند. ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، اگر به طور ناگهانی در حرکت یک طرف صورت خود مشکل داشتید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید.