بسیاری از افراد که از دارویی خاص استفاده می کنند از تاثیرات مواد غذایی بر روی دارو بی خبر هستند. آگاهی از تداخلات بالقوه دارو و غذا بسیار مهم است خصوصا در افراد مسن. در برخی موارد مصرف یک غذای خاص می تواند اثربخشی یک داروی خاص را کاهش دهد و یا بطور بالقوه سطح سرمی دارو را افزایش دهد. در برخی موارد نیز این تداخل می تواند عوارض جانبی بد و خطرناکی در فرد ایجاد نماید. بنابراین آشنایی با مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند بسیار مهم می باشد. در مقاله امروز به این مسئله بیشتر خواهیم پرداخت.
مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند کدامند؟
در ادامه با 5 دسته از مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند و معمولا با دارو تداخل دارند آشنا می شوید:
غذاهای غنی از کلسیم
دسته ای از مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند غذاهای غنی از کلسیم هستند. این مواد غذایی می توانند محصولات لبنی، نوشیدنی های گیاهی غنی شده و آب میوه ها باشند. کلسیم می تواند به داروهای مختلفی مانند داروهای پوکی استخوان و آنتی بیوتیک های خاص متصل شود و مانع از جذب آنها توسط بدن گردد. این مسئله کم اثر شدن درمان را در پی دارد.
برای اینکه این مشکل ایجاد نشود توصیه می شود که داروی مورد نظر را 30 یا 60 دقیقه قبل یا دو ساعت پس از خوردن وعده حاوی کلسیم (یا قرص کلسیم و مولتی ویتامین های کلسیم دار) و یا طبق زمانی که داروساز توصیه نموده استفاده کنید.
نوشیدنی های کافئین دار
از جمله مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، نوشیدنی های انرژی زا، نوشابه های کولا، گازدار و … می باشد. کافئین می تواند به شکل های زیر باعث تداخل شود:
- کافئین در کاهش جذب برخی داروها مانند داروهای درمان کننده پوکی استخوان می تواند اثر داشته باشد.
- برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها در کاهش توانایی بدن برای دفع کافئین اثر دارند و باعث مصرف بیش از حد کافئین و بروز مشکلاتی مانند لرزش، تپش قلب و تعریق بیش از حد می شوند.
- کافئین روی معده اثر تحریک کننده دارد و می تواند باعث تداخل اثر مشابه برخی داروها در اثر مصرف همزمان شود.
- کافئین می تواند باعث افزایش غلظت برخی از داروهای ضد روان پریشی شود.
غذاهای حاوی میزان بالای ویتامین K
این ویتامین برای عملکرد فرآیند انعقاد طبیعی خون (لخته شدن) بسیار لازم است. بسیاری از افراد برای کاهش خطر لخته شدن خون از داروی وارفارین استفاده می کنند که یک ضد انعقاد است و اثر ویتامین K را خنثی می کند. ویتامین K در مواد غذایی مانند سبزیجات سبز برگ (اسفناج، کلم، جعفری، برگ چغندر و …) برخی میوه ها (ریواس، کیوی، زغال اخته)، سویا و جگر یافت می شود. بنابراین افرادی که وارفارین مصرف می کنند باید مطمئن باشند که به طور ثابت از غذاهای غنی از ویتامین K استفاده می کنند تا مانع از نوسان بیش از حد این ویتامین و افزایش ناگهانی و یا کاهش اثر درمانی آنها شوند.
غذاهای غنی از پتاسیم
از جمله مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شوند مواد غذایی حاوی پتاسیم برای افرادی است که ممکن است با ازدیاد پتاسیم در بدن مواجه باشند. برخی افراد که برای درمان فشار خون بالا یا نارسایی قلبی از برخی داروها استفاده می کنند ممکن است با افزایش پتاسیم در بدن مواجه شوند. افزایش بیش از حد پتاسیم می تواند باعث مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم یا طپش قلب شود. داروهایی نظیر دیورتیک های خاص می توانند میزان پتاسیم را در بدن کاهش دهند. بنابراین افرادی که از این داروها استفاده می کنند باید در مورد مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند موز، پرتقال و سبزیجات برگدار از دستورالعمل پزشک خود استفاده کنند. پزشک ممکن است از شما بخواهد مصرف پتاسیم خود رافزایش یا کاهش دهید و یا در همان سطح حفظ کنید.
هنگام کنترل مصرف پتاسیم خود مراقب استفاده کردن از چاشنی های جایگزین نمک نیز باشید زیرا می توانند پتاسیم بالایی داشته باشند.
گریپ فروت
یکی از مواد غذایی که نباید با دارو مصرف شود گریپ فروت است. این میوه نباید با داروهای کاهش دهنده کلسترول، درمان فشار خون بالا یا آریتمی و داروهای موثر بر روی سیستم ایمنی بدن مصرف شود. گریپ فروت و میوه هایی همچون پوملو، لیموترش و پرتقال سویا دارای ماده ای هستند که توانایی کبد را در تجزیه و از بین بردن داروهایی که به آنها اشاره شد کاهش می دهد. این مسئله می تواند باعث افزایش میزان دارو در خون شود و عوارض جانبی آن را افزایش دهد.
به دلیل اینکه اثرات گریپ فروت می تواند تا سه روز روی کبد ادامه یابد باید در طول درمان خود با داروهای نامبرده از مصرف گریپ فروت به صورت کلی اجتناب کنید. مصرف گریپ فروت حتی به شکل آب گریپ فروت تازه یا منجمد نیز همان اثر را دارد و پس از چند ساعت اثر آن از بین نمی رود و نیاز به چند روز زمان دارد.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- تحمل دارویی چیست؟
- بررسی تداخل دارویی ویتامین دی، نکاتی که نمی دانید!
- تداخل دارویی ویتامین سی مسئله ای جدی است!
