لپتین هورمونی است که از سلول های چربی ترشح می شود و به تنظیم وزن بدن کمک می کند. نام لپتین از کلمه یونانی”leptos” به معنی لاغر گرفته شده است. منابع خارجی به این موضوع اشاره می کنند که گاهی اوقات از لیپتین به عنوان «کنترل کننده چربی» یاد می شود. همچنین، لیپتین دارای عملکردهای دیگر مربوط به باروری، ایمنی و عملکرد مغز است. این هورمون باعث می شود وزن طبیعی بدن خود را حفظ کنیم و نبود آن باعث افزایش اشتها و مصرف بی رویه غذا می شود.
شاید دیده یا شنیده باشید که قرصی به نام «قرص لپتین» در بازار عرضه می شود! اما سوال اینجاست آیا واقعا این قرص حاوی لپتین است ؟ در پاسخ باید بگوییم: خیر مواد تشکیل دهنده آن موادی هستند که تصور می شود به بهبود عملکرد این هورمون و یا احساس سیری در شما کمک می کند مثل فیبرهای محلول و چیزی به نام قرص لپتین که حاوی این هورمون باشد وجود ندارد!
نامهای جایگزین برای هورمون لپتین
اغلب اوقات از لیپتین به عنوان «هورمون سیری» یا «هورمون گرسنگی» یاد می شود. ژن مرتبط با این هورمون به عنوان ژن ‘ob’ شناخته می شود.
هورمون لپتین چیست؟
لپتین هورمونی است که از سلول های چربی در بافت چربی آزاد می شود. لپتین به مغز، به ویژه به ناحیه ای به نام هیپوتالاموس، سیگنال می دهد و اشتها را کنترل می کند. لپتین بر مصرف غذا ( از وعده غذایی که می خوریم تا وعده غذایی دیگر) تأثیری ندارد، اما در عوض، این هورمون به مغز می گوید چه موقع از خوردن غذا دست بکشد. این هورمون به ما کمک می کند تا وزن طبیعی خود را حفظ کنیم. هر چقدر میزان چربی بدن افزایش پیدا کند، میزان این هورمون نیز در بدن بالا می رود و این امر می تواند باعث چاقی و اضافه وزن شود.
هورمون لپتین چگونه کنترل می شود؟
از آنجا که هورمون لپتین توسط سلولهای چربی تولید می شود، میزان لپتین آزاد شده مستقیماً با میزان چربی بدن ارتباط دارد. بنابراین هرچقدر فردی چربی بیشتری داشته باشد، لپتین بیشتری در خون او گردش پیدا می کند. اگر فردی توده چربی خود را در یک دوره زمانی افزایش دهد، سطح لپتین افزایش می یابد و به طورمشابه، اگر فرد توده چربی خود را در یک دوره زمانی کاهش دهد، سطح لپتین کاهش می یابد.
اگر مقدار زیادی هورمون لپتین مصرف کنم چه اتفاقی می افتد؟
افراد چاق سطح بسیار بالایی از هورمون لپتین دارند. این امر به این دلیل است که در برخی افراد چاق، مغز شان به لپتین پاسخ نمی دهد. بنابراین آنها با وجود ذخیره چربی کافی باز به غذا خوردن ادامه می دهند و به این حالت «مقاومت به لپتین» گفته می شود. این حالت باعث می شود سلول های چربی لپتین بیشتری تولید کنند. این وضعیت شبیه وضعیبت افراد مبتلا به دیابت نوع 2 است که به طور غیرمعمول سطح بالایی از انسولین دارند، زیرا بدن آنها در برابر اثرات انسولین مقاوم است. تحقیقات هنوز به نتیجه ای نرسیده اند که چرا بدن به لیپتین مقاوم می شود.
اگر من هورمون لپتین بسیار کمی داشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
یک بیماری بسیار نادر به نام کمبود مادرزادی هورمون لپتین وجود دارد. این بیماری یک بیماری ژنتیکی است که در آن بدن نمی تواند لپتین تولید کند. عدم وجود لپتین باعث می شود بدن تصور کند که هیچ چربی ندارد و این منجر به مصرف بی رویه غذا و چاقی شدید دوران کودکی می شود. علاوه بر این، کمبود لپتین ممکن است باعث تاخیر در بلوغ و عملکرد ضعیف سیستم ایمنی شود. این بیماری را می توان با تزریق هورمون لپتین که باعث کاهش چشمگیر وزن می شود به خوبی درمان کرد.
از طرفی دیگر در منابع خارجی آمده است که دادن لپتین فقط در موارد بسیار نادری در جهان که در آن فرد هیچ لپتینی تولید نمی کند و این امر باعث پرخوری و چاقی آنها می شود می تواند موثر باشد. وقتی این افراد لپتین را با تزریق دریافت می کنند، پرخوری را متوقف کرده و وزن خود را کاهش می دهند. اما برای اکثریت قریب به اتفاق مردم این درمان مؤثر نخواهد بود و همچنین هورمون لپتین به عنوان یک درمان پزشکی برای کاهش وزن تأیید نشده است.
آیا مکمل های هورمون لپتین، مانند قرص لپتین که در اینترنت فروخته می شوند، واقعی هستند؟
از آنجا که لپتین وارد جریان خون نمی شود، نمی توان آن را به شکل مکمل مصرف کرد. اگر بخواهید آن را به عنوان قرص مصرف کنید، باید بدانید جذب آن از طریق خوردن اتفاق نمی افتد. بنابراین «مکمل های لپتین» مانند قرص لپتین که در اینترنت فروخته می شوند در واقع حاوی لپتین نیستند، در عوض، این مکمل ها حاوی موادی هستند که تصور می شود به بهبود عملکرد لپتین یا احساس سیری کمک می کنند.
انواع مختلفی از این مکمل ها ممکن است بیشتر به منظور کمک به تعادل سایر هورمون ها، هورمون های تیروئید و بهینه سازی سلامتی کمک کنند و باعث شوند بدن واکنش بهتر به لپتین نشان دهد و احساس سیری کند. این مکمل ها که اغلب با نام قرص لپتین عرضه می شوند حاوی موادی مانند فیبرهای محلول هستند که به سیری افراد کمک می کنند.
آیا هورمون لپتین بر سایر قسمت های بدن تأثیر می گذارد؟
به نظر می رسد لپتین فواید زیادی دارد که دانشمندان هنوز در حال بررسی آنها هستند. این هورمون در حفظ سلامت قلب و استخوان نقش دارد. لپتین به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و بخشی از بیماری های قلبی عروقی در اثر سیگنال دهی ناکافی لپتین رخ می دهند و همین امر می تواند باعث بروز التهاب مزمن در بدن شود. فواید دیگر لپتین به شرح زیر هستند:
- حفظ تراکم استخوان و جلوگیری از پوکی استخوان
- ابتلا به برخی از سرطان ها مانند سرطان پوست
- کاکرد درست مغز به ویژه هیپوتالاموس
تزریق هورمون لپتین
اگرچه مکمل های لپتین مانند قرص لپتین برای کنترل وزن بی اثر شناخته شدند، اما پزشکان با تزریق فرم مصنوعی هورمون لپتین به درمان برخی از بیماری ها کمک می کنند.
کمبود مادرزادی هورمون لپتین
کمبود مادرزادی لپتین منجر به گرسنگی کنترل نشده می شود. این موضوع می تواند باعث چاقی شدید یا بلوغ دیر رس در کودکان شود. در این شرایط تزریق لپتین بسیار موثر است.
لیپودیستروفی عمومی
لیپودیستروفی عمومی یک بیماری جدی است که در آن افراد تقریباً چربی در بدن ندارند. اغلب آنها چربی را در اندام خود جمع می کنند و ممکن است خطرات متابولیکی برای سلامتی مانند ابتلا به بیماری دیابت ایجاد شود. از آنجا که این افراد سلول های چربی کمی دارند، و سطح هورمون لپتین بسیار پایین است، تزریق این هورمون می توند موثر باشد.
غذاهای حاوی هورمون لپتین
اکثر منابع غذایی به طور مؤثر لپتین را برای بدن تولید نمی کنند. اما مطالعات نشان داده اند می توان با خوردن غذاهای حاوی ویتامین D و پروتئین ها ، که سطح مواد مغذی را در بدن افزایش می دهند، به تولید لپتین کمک کرد .
مکمل های کاهش وزن
- ویال خوراکی ال کارنیتین کاف بی اس کی1000 میلی |10 عدد | کاهش وزن و بهبود عملکرد فیزیکی
- قرص روکشدار اسلیم کوئیک گل دارو | 30 عدد | کاهش دهنده وزن و کم کننده اشتها
- کپسول دایان فیت دایان فارما | 90 عدد | کمک به کاهش وزن
- قرص ال-کارنتین (وانا برن) نورم لایف | 60 عدد | مناسب برای کاهش وزن و چربی سوزی
- کپسول کربو بلاکر نچرال ورلد | کاهش وزن و کنترل جذب کربوهیدرات ها
