سارکوئیدوز بیماری است که سبب می شود ریه ها و غدد لنفاوی ملتهب شود. این بیماری می تواند اندام های دیگر بدن از جلمه چشم ها، پوست، قلب و سایر اندام های بدن را تحت تاثیر قرار دهد. هنوز دلیل ابتلا به این بیماری به طور دقیق مشخص نیست، با این وجود کارشناسان سلامتی بر این عقیده هستند که عوامل عفونی، مواد شیمیایی، گرد و غبار باعث واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن می شوند و این بیماری را به وجود می آورند. همچنین، برخی از افراد از لحاظ ژنتیکی بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما افراد می توانند با استفاده از روش های درمانی مناسب می توان این بیماری را کنترل کرد.
علائم بیماری سارکوئیدوز
علائم و نشانه های این بیماری به این موضوع بستگی دارند که کدام اندام های بدن تحت تاثیر قرار گرفته اند. گاهی این بیماری به تدریج پیش می رود و به سالها طول می کشد تا علائم بیماری مشخص شود، اما گاهی این بیماری به طور ناگهانی ظاهر می شود و سپس به طور ناگهانی از میان می رود. بسیاری از افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، هیچ علامتی ندارند و بیماری تنها در زمان عکسبرداری از ریه ( که به دلایل دیگر انجام می شود) تشخیص داده می شود. علائم عمومی این بیماری به شرح زیرند:
- خستگی
- تورم غدد لنفاوی
- کاهش وزن
- درد و تورم در مفاصل، مانند مچ پا
علائم در ریه
این بیماری اغلب ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد و ممکن است باعث مشکلات ریوی شود. علائم این بیماری به شرح زیر هستند:
- سرفه خشک مداوم
- تنگی نفس
- خس خس
- درد قفسه سینه
علائم پوستی
این بیماری ممکن است باعث مشکلات پوستی شود ، که علائم آن به شرح زیرند:
- جوشهای یا برجستگی های قرمز یا بنفش مایل به قرمز که معمولاً در قسمت مچ پا قرار دارند و ممکن است در زمان لمس گرم و لطیف به نظر برسند.
- ایجاد زخم (ضایعات) در بینی، گونه ها و گوش ها
علائم چشم
این بیماری می تواند چشم ها را تحت تأثیر قرار دهد و در بسیاری از موارد هیچ علامتی نشان نمی دهد. با این وجود، برخی از علائم این بیماری به شرح زیرند:
- تاری دید
- چشم درد
- سوزش، خارش یا خشکی چشم
- قرمزی شدید
- حساسیت به نور
علائم قلب
این بیماری می تواند سلامت قلب را نیز تحت تاثیر قرار دهد که نشانه های آن به شرح زیر هستند:
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- غش کردن (سنکوپ)
- خستگی
- ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
- ضربان قلب سریع یا تکان دهنده (تپش قلب)
- تورم ناشی از مایعات اضافی (ادم)
این بیماری همچنین می تواند بر متابولیسم کلسیم، سیستم عصبی، کبد و طحال، عضلات، استخوان ها و مفاصل، کلیه ها، غدد لنفاوی یا هر اندام دیگر بدن تأثیر بگذارد.
علل ابتلا به این بیماری چیست؟
هنوز علت ابتلا به این بیماری به طور دقیق مشخص نیست. پزشکان بر این عقیده هستند برخی از افراد استعداد ژنتیکی بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارد. همچنین، ابتلا به بیماریهای عفونی باکتریایی و ویروسی، گرد و غبار و قرار گیری در معرض مواد شیمیایی می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن سبب بروز این التهابات می شود که می تواند عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
چه عواملی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند؟
هر کسی می تواند به این بیماری مبتلا شود، با این وجود برخی از عوامل خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند که به شرح زیرند:
- این بیماری معمولا در سنین 20 تا 60 ساله رخ می دهد.
- زنان کمی بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.
- شیوع این بیماری در نژاد آفریقایی و اروپایی شمالی بیشتر است. آفریقایی آمریکایی ها معمولا در قسمت ریه به این بیماری مبتلا می شوند.
- این بیماری می تواند ارثی باشد و اگر شخصی در خانواده شما به این بیماری مبتلاست احتمال ابتلای افراد دیگر نیز وجود دارد.
سارکوئیدوز و سیگار
بهتر است بدانید مطالعات هیچ ارتباطی میان سیگار کشیدن و بروز این بیماری را تایید نکرده اند.
بیماری سارکوئیدوز چه عوارضی را ایجاد می کند؟
این بیماری سبب می شود اندام های مختلف بدن برای مدت های طولانی تحت تاثیر قرار گیرند. عوارض سارکوئیدوز به شرح زیرند:
- این بیماری اگر ریه را درگیر کند و درمان نشود می تواند منجر به بروز زخم دائمی در ریه ها شود که به آن فیبروز ریوی می گویند و می تواند فشار خون را بالا ببرد.
- این بیماری اگر چشم ها را درگیر کند می تواند سبب التهاب چشم شود و سبب آسیب به شبکیه چشم و در نهایت نابینایی شود. این بیماری خطر ابتلا به آب مروارید را افزایش می دهد.
- این بیماری اگر کلیه ها را درگیر کند می تواند منجر به سنگ کلیه شود و عملکرد کلیه را کاهش دهد. این بیماری به ندرت باعث نارسایی کلیه می شود.
- این بیماری اگر قلب را درگیر کند می تواند ریتم قلب و عملکرد طبیعی آن را مختل کند. سارکوئیدوز قلبی به ندرت باعث مرگ می شود.
- این بیماری اگر سیستم عصبی را درگیر کند می تواند منجر به بروز مشکلاتی در مغز و نخاع شود. یکی از عوارض این بیماری فلج صورت است.
تشخیص بیماری سارکوئیدوز
تشخیص سارکوئیدوز دشوار است، زیرا این بیماری اغلب در مراحل اولیه علائم و نشانه های کمی را ایجاد می کند و هنگامی که علائم آن رخ می دهند مشابه به علائم بیماری های دیگر هستند. پزشک تشخیص را با معاینه بدنی شروع می کند تا ببیند آیا قلب، ریه ها و غدد لنفاوی متورم شده اند یا خیر. آزمایشات تشخیصی دیگر برای این بیماری ( که به آن آزمایش سارکوئیدوز گفته می شود) به شرح زیر هستند:
- آزمایش خون و ادرار برای ارزیابی سلامت کلی و عملکرد کلیه ها و کبد
- رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی ریه ها و قلب
- اسکن توموگرافی کامپیوتری از قفسه سینه برای بررسی ریه
- آزمایشات عملکرد ریه (ریوی) برای اندازه گیری حجم ریه و میزان اکسیژن ریه ها به خون
- الکتروکاردیوگرام یا برای تشخیص مشکلات قلبی و نظارت بر وضعیت قلب
- معاینه چشم برای بررسی مشکلات بینایی
- اگر به نظر می رسد سارکوئیدوز بر قلب یا سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد ، ام آر آی انجام می شود.
در صورت نیاز ممکن است آزمایشات دیگری نیز اضافه شوند.
نمونه برداری
گاهی پزشک برای تشخیص این بیماری تصمیم می گیرد که نمونه برداری از ضایعات پوستی، ریه ها و غدد لنفاوی انجام دهد.
درمان بیماری سارکوئیدوز
هیچ درمانی برای سارکوئیدوز وجود ندارد، اما در بسیاری از موارد، این بیماری به خودی خود از بین می رود. اگر علائم خفیف باشند، معمولا پزشک درمان خاصی را تجویز نمی کند. شدت بیماری تعیین کننده نوع درمان است.
داروها
اگر علائم بیماری شدید باشند، پزشک داروهای زیر را تجویز می کند:
- کورتیکواستروئیدها: این داروهای ضد التهاب های قدرتمندی هستند. اگر این بیماری چشم را تحت تاثیر قرار داده باشد، از قطره چشمی استفاده می شود و اگر پوست را درگیر کرده باشد، از کرم استفاده می شود.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی: برای درمان این بیماری از داروهایی مانند متوترکسات، آزاتیوپرین استفاده می شود.
- هیدروکسی کلروکین: این داروی برای درمان ضایعات پوستی استفاده می شود.
- داروهای مهار کننده فاکتور نکروز تومور آلفا: این داروها که معمولا برای درمان التهابات آرتریت و روماتوئید استفاده می شوند، برای درمان این بیماری، در صورتی که داروهای دیگر جواب نداده باشند، تجویز می شوند.
از داروهای دیگر ممکن است برای درمان علائم یا عوارض خاص استفاده شود. اگر شدت بیماری به گونه ای باشد که به قلب و ریه آسیب برساند از عمل جراحی استفاده می شود و پیوند عضو صورت می گیرد. این افراد دائما باید سلامتی خود را بررسی کنند.
