در تعریف اسپاسم مثانه می توان گفت، به احتمال زیاد همه ما یکی دو بار پاهایمان را روی هم گذاشته ایم به این امید که به موقع به نزدیکترین دستشویی برسیم. اما تفاوت بزرگی بین این که باید بروید و همیشه احساس کنید که باید بروید وجود دارد. برای کسانی که با اسپاسم مثانه (bladder spasm) زندگی می کنند، این احساس واقعیتی دردناک است که می تواند منجر به حوادث خیس شدن ناگهانی و تغییر ناخواسته در سبک زندگی شود. با این حال، گزینه های درمانی مختلفی برای مدیریت این علائم وجود دارد. در این مقاله در مورد اسپاسم مثانه بیشتر خواهید دانست، از دلایل آن گرفته تا کارهایی که می توانید برای کاهش درد انجام دهید.
اسپاسم مثانه چه حسی دارد؟
به طور معمول، مثانه به آرامی پر از ادرار می شود و به آرامی متوجه نیاز به ادرار می شوید. این احساس نشانه شما برای شروع به جستجوی سرویس بهداشتی است.
اما در افرادی که اسپاسم مثانه دارند، این احساس به طور ناگهانی و اغلب شدید ایجاد می شود. اسپاسم خود فشار ناگهانی و غیرارادی عضله است. اسپاسم مثانه یا “انقباض دترسور” زمانی اتفاق میافتد که عضله مثانه به طور ناگهانی و بدون هشدار منقبض میشود و باعث نیاز فوری به ترشح ادرار میشود. اسپاسم می تواند ادرار را از مثانه خارج کند و باعث نشت آن شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، این وضعیت بی اختیاری فوری یا مثانه بیش فعال نامیده می شود.
افرادی که دچار چنین اسپاسم هایی شده اند، آنها را به عنوان یک درد گرفتگی و گاهی اوقات به عنوان احساس سوزش توصیف می کنند. برخی از زنان مبتلا به اسپاسم شدید مثانه، انقباضات عضلانی را با گرفتگیهای شدید قاعدگی و حتی دردهای زایمانی که در هنگام زایمان تجربه میشوند، مقایسه کردند.
چه کسانی بیشترین احتمال ابتلا به اسپاسم مثانه را دارند؟
هر فردی در هر سنی دچار اسپاسم مثانه می شود. در کودکان، اسپاسم مثانه (که مثانه ناپایدار یا مثانه مهار نشده نیز نامیده می شود) علت اصلی بی اختیاری در طول روز است. با این حال، در موارد زیر احتمال اسپاسم مثانه همراه با نشت ادرار بیشتر است، اگر افراد:
- مسن هستند
- در حال گذراندن دوران یائسگی هستند
- دیابت داشته باشند
- چاق هستند
- اخیرا بچه دار شده اند یا باردار هستند
- عفونت ادراری داشته باشند
- اخیراً جراحی زیر شکم یا لگن انجام داده اند
- آسیب عضلانی مثانه ناشی از بیماری یا جراحت داشته باشند
- یک بیماری عصبی مانند سکته مغزی یا آسیب نخاعی داشته باشند
چه چیزی باعث اسپاسم مثانه می شود؟
علل مختلفی برای اسپاسم مثانه وجود دارد. درد گرفتگی میتواند به دلیل چیزی به سادگی رژیم غذایی یا دارویی باشد که مصرف میکنید، یا میتواند با تغییرات در خون رسانی و عملکرد اعصاب کنترل کننده مثانه مرتبط باشد.
با این حال، اسپاسم مثانه شاید نتیجه یک عفونت یا یک جراحی اخیر باشد یا اگر آسیب عصبی یا عضلانی داشته باشید ممکن است رخ دهد. بنابراین مراجعه به پزشک برای تعیین علت مهم است.
در برخی موارد، پزشک شما احتمال دارد نتواند علت را تشخیص دهد. هنگامی که این اتفاق می افتد، این بیماری اسپاسم مثانه ایدیوپاتیک نامیده می شود.
برخی از علل شایع اسپاسم مثانه عبارتند از:
عفونت دستگاه ادراری (UTI): درد و سوزش مثانه یکی از علائم شایع عفونت ادراری است.
سیستیت بینابینی (IC) که سندرم مثانه دردناک نیز نامیده می شود: این وضعیت به درد مثانه و ادراری اشاره دارد که به دلایل دیگر مانند عفونت مجاری ادراری ایجاد نمی شود. درد مکرر و اغلب شدید است.
استفاده از کاتتر: کاتتر لوله نازکی است که برای تخلیه ادرار از بدن، اغلب پس از جراحی استفاده می شود. در مجرای ادرار و به سمت مثانه شما قرار می گیرد. اسپاسم مثانه یک عارضه شایع و گاهی آزاردهنده استفاده از کاتتر است.
اختلالات سیستم عصبی که منجر به اسپاسم مثانه می شود
احساسی که هنگام نیاز به تخلیه مثانه به شما دست می دهد معمولاً یک پاسخ غیرارادی است. زمانی که زمان سفت شدن (انقباض) و ترشح ادرار فرا می رسد، مغز به ماهیچه مثانه سیگنال می دهد. با این حال، برخی از اختلالات سیستم عصبی باعث آسیب به اعصابی می شود که سیگنال هایی را بین مغز و مثانه ارسال می کنند. وقتی این اتفاق می افتد، مثانه به درستی کار نمی کند. “مثانه نوروژنیک” اصطلاح کلی برای مشکلات مثانه به دلیل آسیب عصبی است.
اختلالات و آسیب های سیستم عصبی که می توانند باعث اسپاسم مثانه شوند عبارتند از:
- تومور مغزی
- فلج مغزی
- عفونت هرپس زوستر که بر اعصاب ساکروم تأثیر می گذارد
- اسکلروز چندگانه
- بیماری پارکینسون
- آتروفی سیستم چندگانه (سندرم شای دراگر)
- آسیب نخاعی
- سکته مغزی که باعث آسیب مغزی شده است
- نوروپاتی دیابتی (زمانی که اعصاب در اثر دیابت طولانی مدت آسیب می بینند)
جراحی که منجر به اسپاسم مثانه می شود
جراحی در ناحیه تحتانی شکم احتمال دارد مثانه یا عضلات کف لگن را ضعیف کند یا به اعصاب کنترل کننده مثانه آسیب برساند. اسپاسم مثانه شاید به دنبال جراحی های خاصی رخ دهد، از جمله:
- جراحی مثانه (یک علت شایع اسپاسم مثانه در کودکان و بزرگسالان)
- سزارین
- هیسترکتومی (برداشتن رحم و گاهی اوقات اندام های اطرافی، از جمله تخمدان ها و لوله های فالوپ).
- پروستاتکتومی (برداشتن پروستات)
- سایر جراحی های زیر شکم
سایر علل اسپاسم مثانه
برخی از داروها به عنوان یک عارضه جانبی باعث اسپاسم مثانه می شوند. داروهایی که معمولا باعث اسپاسم مثانه می شوند عبارتند از:
- بتانکول (اورکولین)
- یک داروی شیمی درمانی به نام والروبیسین (والستار)
- داروهایی به نام دیورتیک ها مانند فوروزماید (لاسیکس) یا هیدروکلروتیازید که به بدن کمک می کنند آب اضافی را دفع کنند.
آنچه می خورید یا می نوشید گاهی اوقات مثانه شکننده را آزار می دهد و باعث اسپاسم آن می شود. این امر به ویژه در بیمارانی که دارای بیماری به نام سیستیت بینابینی هستند صادق است.
غذاهای تند، اسیدی یا مرکبات و مواد شیمیایی موجود در برخی از نگهدارنده ها و افزودنی های غذایی پوشش مثانه را در برخی افراد تحریک می کند. چنین محصولاتی شامل موارد زیر هستند:
- الکل
- شیرین کننده های مصنوعی
- نوشیدنی های کافئین دار مانند نوشابه، قهوه و چای
- شکلات
- مرکبات و نوشیدنی ها، مانند پرتقال و آب پرتقال
- غذاهای ترش
- گوجه فرنگی ها
درمان اسپاسم مثانه
نحوه درمان اسپاسم مثانه توسط پزشک بستگی به این دارد که دقیقاً چه چیزی باعث علائم دردناک شما شده است. اما به طور کلی، درمان شامل یک یا چند درمان است. ترکیبی از درمان های گوناگون اغلب بهترین نتیجه را دارد.
بوتاکس: سم بوتولینوم-A برای کاهش اسپاسم مثانه مرتبط با عصب در کودکان و بزرگسالان نشان داده شده است. بوتاکس از ترشح مواد شیمیایی که به ماهیچه ها می گوید منقبض می شوند، از اعصاب جلوگیری می کند. بوتاکس مستقیماً به دیواره عضلانی مثانه تزریق می شود.
تغییر در رژیم غذایی: اگر برخی غذاها و نوشیدنی ها مقصر اسپاسم شما باشند، این به جلوگیری از درد مثانه کمک می کند. داشتن یک دفترچه غذایی، که وعده های غذایی و علائم شما را ردیابی می کند، می تواند مفید باشد.
دفع به موقع: این شامل مراجعه به موقع به سرویس بهداشتی برای ادرار کردن است، معمولاً هر 1.5 تا 2 ساعت. ادرار کردن به موقع به ویژه برای کودکان مفید است. همانطور که اسپاسم مثانه بهتر می شود و حوادث خیس شدن کمتری رخ می دهد، می توانید زمان بین رفتن به حمام را افزایش دهید.
تمرینات کف لگن (“Kegels”): کگل و سایر اشکال فیزیوتراپی به تقویت مثانه و سایر ماهیچه هایی که به بدن کمک می کنند ادرار را حفظ کند، کمک می کند. کگل، همراه با بیوفیدبک، اغلب راه خوبی برای کمک به کاهش اسپاسم مثانه در کودکان است. برای سفت کردن عضلات لگن، ماهیچه های خود را به همان شکلی که می خواهید جلوی جریان ادرار را بگیرید یا از دفع گاز جلوگیری می کنید، منقبض کنید. تمرینات کگل نیاز به تمرین دارد و سفت کردن عضلات نامناسب می تواند فشار بیشتری بر مثانه شما وارد کند.
داروهای شل کننده مثانه: رایج ترین داروهایی که برای شل کردن مثانه و جلوگیری از اسپاسم تجویز می شوند، آنتی کولینرژیک نامیده می شوند. آنها عبارتند از تولترودین تارتارات (Detrol LA)، اکسی بوتینین کلرید (Ditropan)، داریفناسین (Enablex)، اکسی بوتینین (Oxytrol)، تروسپیوم کلرید (Sanctura XR) و سولیفناسین (Vesicare).
عوارض جانبی رایج این داروها عبارتند از یبوست و خشکی دهان. یک داروی ضد افسردگی به نام ایمی پرامین هیدروکلراید (توفرانیل) نیز به شل شدن مثانه و کاهش اسپاسم مثانه کمک می کند.
داروهای ضد درد و آرام بخش: اینها به بیمارانی داده می شود که پس از جراحی دچار اسپاسم مثانه مرتبط با کاتتر هستند. اما آنها همیشه همه ناراحتی ها را از بین نمی برند. برخی تحقیقات نشان می دهد که داروی ضد التهابی تجویزی به نام کتورولاک به تسکین یا جلوگیری از اسپاسم مثانه مربوط به کاتتر یا جراحی در کودکان کمک می کند.
نکات پایانی
با این حال، اگر مثانه به طور ناگهانی و بدون هشدار منقبض شود، احتمال ایجاد اسپاسم مثانه وجود دارد. در حالی که میل غیرمعمول به ادرار کردن و بی اختیاری ادرار می تواند خسته کننده و نگران کننده باشد، خبر خوب این است که می توان آنها را به طور موثر درمان کرد. با مشاورین متخصص مجله سلامت داروخانه آنلاین دکتر شهبازی در ارتباط باشید.
