غدد درون ریز به مجموعه ای از غده های بدون مجرا در سیستم درون ریز بدن گفته می شود که هورمون هایی را تولید و وارد جریان خون می کنند. عملکرد صحیح سیستم درون ریز و غدد آن نقش مهمی در سلامت انسان دارد و در مطلب امروز به عملکرد این غدد و هر آنچه باید در رابطه با آنها بدانید می پردازیم.
سیستم غدد درون ریز در بدن
سیستم غدد درون ریز بدن از غده های بسیاری تشکیل شده است. این غده ها هورمون را در خون ترشح می کنند و از طریق خون آن را به سلول های هدف می رسانند. غدد درون ریز اثر خود را بر دورترین سلول ها نیز می گذارند و می توانند تمام فعالیت های متابولیکی بدن را تنظیم کنند تا پاسخی یکپارچه از بدن دریافت نمایند. این غده ها می توانند با ترشح هورمون های خاص به کنترل استرس، فشار خون و تنظیم ضربان قلب یاری رسانند و از طرفی نحوه رشد و پیشرفت سلول های بدن را تنظیم نمایند. تاثیرات این غدد بر روی موارد زیر می باشد:
- دمای بدن
- میزان اشتها
- عملکردهای جنسی و باروری
- متابولیسم یا سوخت و ساز بدن
- چرخه خواب و بیداری
- ضربان قلب
- رشد
غدد درون ریز بدن چند نوع هستند و چه نام دارند؟
در سیستم درون ریز بدن غده های بسیاری وجود دارند. در ادامه با غدد مهم درون ریز بدن آشنا می شوید:
غده هیپوتالاموس
هورمون هایی که توسط این غده درون ریز ترشح می شوند مسئول تنظیم عملکرد غده هیپوفیز و کنترل عملکرد غدد درون ریز دیگر هستند. این هورمون ها در تنظیم عملکردهای دیگر بدن مانند دمای بدن، چرخه خواب و اشتها نیز بسیار موثرند. ترشحات این غده سیستم عصبی را به سیستم هورمونی متصل می کند.
غده هیپوفیز
این غده زیر هیپوتالاموس قرار گرفته است و سیستم درون ریز را مدیریت می کند. این غده با دریافت اطلاعات از مغز، به غده های دیگر بدن دستور می دهد. این غده هورمون های بسیار مهمی را ترشح می کند:
- هورمون محرکه تیروئید
- هورمون رشد
- هورمون‌های جنسی LH و FSH
- هورمون آنتی دیورتیک (مسئول کنترل فشار خون و تعادل آب بدن با اثر بر کلیه ها)
- اکسی توسین
- هورمون ACTH (محرک غدد فوق کلیوی)
- پرولاکتین (عامل تولید شیر در مادران)
غده پینه آل
این غده در مغز قرار دارد و ملاتونین را تولید می کند. این هورمون نقش مهمی در آماده سازی بدن برای خواب دارد.
غده تیروئید
یکی از غدد درون ریز بدن غده تیروئید است که هورمونی به همین نام را تولید می کند. هورمون تیروئید مسئول سوخت و ساز بدن است. در صورت اختلال در عملکرد غده تیروئید، هورمون به اندازه کافی تولید نمی شود و عملکردهای بدن کند می گردد. به طور مثال مواردی همچون اضافه وزن، آهسته تر شدن ضربان قلب و یبوست در شخص ایجاد می شود.
این غده می تواند دچار پرکاری نیز بشود. سرعت بالای عملکرد این غده می تواند ضربان قلب را بالا ببرد، باعث کاهش وزن شود و یا فرد را دچار اسهال کند.
غده تیروئید باعث ترشح هورمون “کلسی تونین” نیز می گردد که به افزایش جذب کلسیم یاری می رساند و باعث استحکام استخوان ها می شود.
غده پاراتیروئید
این غده در پشت غده تیروئید قرار گرفته و از 4 غده کوچک تشکیل شده است. این غده میزان کلسیم و فسفات خون را تنظیم می کند و نقش مهمی در سلامت استخوان ها دارد.
غدد فوق کلیوی
یکی از غدد درون ریز مهم این غده می باشد که هورمون آدرنالین یا اپی نفرین را در هنگام هیجان تولید می کند. غدد فوق کلیوی باعث تولید هورمون کورتیکواستروئید نیز می شود که بر ضربان قلب، جریان خون، سوخت و ساز، مصرف اکسیژن، عملکردهای جنسی و … موثر هستند.
غده تیموس
این غده باعث تولید گلبول های سفیدی به نام لنفوسیت T می شود. این گلبول ها نقش مهمی در مبارزه با عفونت ها دارند و در رشد سیستم ایمنی کودکان بسیار موثرند. این غده پس از دوره بلوغ رفته رفته کوچک می شود.
پانکراس یا لوزالمعده
پانکراس هم بخشی از غدد برون ریز بدن است و هم بخشی از دستگاه گوارش. پانکراس باعث تولید آنزیم های گوارشی می شود که در تجزیه غذا نقش دارند. هورمون های انسولین و گلوکاگون نیز توسط پانکراس تولید می شوند که در تنظیم قند در خون و سلول ها موثر می باشند.
تخمدان ها
تخم دان ها در اندام زنان پروژسترون و استروژن تولید می کنند. این هورمون ها در دوره بلوغ باعث رشد سینه ها می شوند و با تنظیم دوران قاعدگی، بدن را برای بارداری آماده می کنند.
بیضه ها
بیضه مسئول ترشح هورمون تستوسترون در مردها می باشد. این هورمون نقش مهمی در تولید اسپرم دارد و در دوران بلوغ باعث رشد موهای صورت و بدن مردان می شود.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- غدد برون ریز و تفاوت های آنها با غدد درون ریز بدن
- پیوند قرنیه چرا و چگونه انجام می شود؟
