در زندگی، انسان موقعیت های متفاوتی را تجربه می کند. برخی از آنها موقعیت های دشواری برای فرد هستند؛ بسیاری افراد تلاش می کنند تا از آن وضعیت خود را رهایی بخشند و یا کاری برای بهتر شدن شرایط انجام دهند. در مقابل، افرادی نیز هستند که کنترلی بر شرایط پیش آمده ندارند و خود را تسلیم مشکلات می کنند. در واقع این افراد اسیر درماندگی آموخته شده اند و به همین دلیل انگیزه ای برای تغییر وضعیت موجود ندارند. در ادامه با این مفهوم بیشتر آشنا می شوید.
شما می توانید جهت خرید قرص ضد افسردگی و اضطراب از طریق وب سایت داروخانه آنلاین اقدام نمایید.
درماندگی آموخته شده چیست؟
درماندگی آموخته شده (Learned helplessness) پدیده ای است که در انسان ها و حیوانات دیده می شود. اتحادیه روانشناسان امریکا بیان می کند این مشکل زمانی رخ می دهد که فرد مدتی طولانی در شرایط سخت، پراسترس و کنترل نشدنی به سر برده باشد. این وضعیت باعث می شود فرد به این شرایط عادت کند و گمان کند راه گریزی از این شرایط برایش موجود نیست. در واقع فرد نسبت به شرایط شرطی می شود و دیگر حتی در صورت رخ دادن شرایطی برای گریز از این وضعیت، تلاشی برای فرار انجام نمی دهد.
درماندگی آموخته شده با فرد متولد نمی شود بلکه کاملا اکتسابی است و در گذر زمان و بر اثر تربیت و شرایط پیرامون فرد در او نهادینه می شود.
درماندگی آموخته شده چگونه به کشف رسید؟
این مفهوم در بررسی رفتار حیوانات و کاملا تصادفی کشف شد. دو روانشناس معروف به نام های مارتین سلیگمن و استیون مایر، در سال 1967 این عارضه را در سگ ها کشف کردند. در آزمایش آنها از دو گروه سگ استفاده شده بود. این سگ ها در جعبه ای متشکل از دو قسمت و مانعی که آن دو بخش را به هم وصل می کرد قرار داده می شدند. بخش قبل از مانع جعبه مجهز به شوک الکتریکی بود و دیگری فاقد آن. آزمایش نشان داد سگ هایی که قبل تر و در مکانی بدون راه گریز، پس از شنیدن زنگی شوک الکتریکی دریافت کرده بودند، زمانی که در جعبه شوک دار قرار می گرفتند با وجود امکان پریدن به آن سوی مانع که فاقد شوک بود، تلاشی برای پریدن از مانع و نجات خود نشان نمی دادند. اما سگ هایی که همچین تجربه ای را در گذشته نداشتند از مانع می پریدند و خود را به قسمت بدون شوک دستگاه می رساندند. این آزمایش سرآغاز ظهور مفهموم درماندگی آموخته شده بود.
نمونه هایی از درماندگی آموخته شده در زندگی
هرچند تشخیص درماندگی آموخته شده ابتدا درحیوانات صورت گرفت اما تحقیقات بسیاری نیز بر روی انسان ها صورت انجام شده و نشانه های این مسئله بسیار در انسان ها دیده می شود. مثال های زیر می توانند از جمله نمونه های درماندگی آموخته شده باشند:
- فردی که از صحبت کردن در جمع می ترسد و اعتماد به نفس کافی را ندارد و به مرور به این نتیجه می رسد که نمی تواند این مشکل را در خود برطرف کند و باید آن را بپذیرد.
- کودکی که در حفظ درس ها دچار مشکل است و نمرات خوبی در درس های حفظی کسب نمی کند. این کودک به مرور می پذیرد درحفظیات مشکل دارد و نمی تواند در این دروس موفق باشد.
محققان در بررسی های خود متوجه شدند برخی از انواع درماندگی آموخته شده مرتبط با یک موقعیت هستند. به طور مثال کودکی که در حفظ درس مشکل دارد شاید این مسئله را تنها در درسهای مربوط به مدرسه خود داشته باشد و نه در حفظ سایر مسائل.
درماندگی آموخته شده از چه سنی شکل می گیرد؟
درماندگی آموخته شده در بیشتر موارد در دوران کودکی در فرد ریشه می گیرد. بیشتر کودکانی که حمایت کافی از خانواده خود دریافت نمی کنند می توانند دچار این معضل شوند. حتی این مسئله در کودکانی که در پرورشگاه رشد کرده اند در سنین نوزادی آنها مشاهده شده است.
زمانی که کودک نیاز به کمک داشته باشد و حمایت نشود می تواند درماندگی را به مرور به ذهن بسپارد. نگرشی که تا بزرگسالی با او همراه می شود و بر زندگی اش تاثیر می گذارد.
نشانه های درماندگی آموخته شده بیشتر در دوران مدرسه خود را بروز می دهد. زمانی که کودک در یک درس ضعف دارد و به تدریج این باور در او شکل می گیرد که نمی تواند پیشرفتی در آن موضوع داشته باشد.
درماندگی آموخته شده در سنین بزرگسالی
افراد بزرگسال درماندگی آموخته شده را در نداشتن واکنش مناسب در مواجهه با مشکلات زندگی نشان می دهند. فردی که به درماندگی آموخته شده مبتلاست نمی تواند کنترل مناسبی بر روی مشکلات داشته باشد و تلاشی برای حل مشکل ندارد و در نهایت تسلیم می شود. مثال هایی مانند موارد زیر می تواند نشان از درماندگی آموخته شده باشند:
- نا امیدی در کاهش وزن پس از عدم موفقیت در رژیم های متعدد
- ادامه سیگار کشیدن به دلیل شکست چندین باره در ترک سیگار
آیا درماندگی آموخته شده بر روی سلامت روان ما تاثیر می گذارد؟
درماندگی آموخته شده می تواند تاثیر منفی بر روی بعضی از بیماری های روانی داشته باشد. این اختلال می تواند باعث شدت در اختلال اضطراب فراگیر و اختلال استرس پس از حادثه شود. همچنین تحقیقات نشان داده اند این درماندگی می تواند استرس، اضطراب و افسردگی را قوت بخشد. از آنجا که درماندگی آموخته شده باعث می شود فرد نسبت به تغییر شرایط ناتوان شود. بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب مزمن ممکن است از درمان نا امید شوند و از مصرف داروها سرباز بزنند.
تحقیقی نیز نشان داده این درماندگی می تواند احتمال ابتلا به استرس پس از حادثه یا افسردگی حاد را بالا ببرد خصوصا در زنانی که تجربه خشونت خانگی در طولانی مدت داشته اند.
درماندگی آموخته شده چگونه درمان می شود؟
این اختلال اگر در مراحل اولیه خود شناسایی شود دوره درمان کوتاهتری دارد. برای درمان این مشکل از درمان شناختی- درمانی استفاده می کنند. این روش نوعی روان درمانی است و نگرش ها و رفتارهای حاصل از درماندگی را در فرد اصلاح می کند. در این روش باورها و تفکرات فرد بررسی و نقد می شوند و با شکستن آن باورها، باورهای مثبت در فرد نهادینه می شوند.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- استرس دست دوم چیست؟
- با انواع افسردگی آشنا شوید
