اختلال تعادل وضعیتی است که در آن فرد دچار سرگیجه، سبکی سر و عدم ثبات می شود. در این حالت فرد احساس می کند همه چیز در اطراف او در حال چرخشند و هر لحظه احتمال دارد زمین بخورد. این احساس حتی می تواند در حالت نشسته و یا خوابیده نیز به فرد دست دهد. بسیاری مواقع اختلال تعادل می تواند ناشی از گوش داخلی باشد اما در برخی موارد این مسئله ناشی از مسائل دیگری نیز هست. در این مقاله به این اختلال بیشتر می پردازیم.
علائم اختلال تعادل
افراد مبتلا به اختلال تعادل ممکن است علائم زیر را تجربه کنند. این علائم می توانند به صورت دوره های کوتاه مدت رفت و برگشت کنند یا کمی بیشتر ادامه داشته باشند:
- از دست دادن تعادل در حرکت و عدم ثبات
- تغییر در دید (تار دیدن)
- احساس گیجی و منگی
- احساس از حال رفتن و سبک شدن سر؛ سنکوپ (syncope)
- حس شناور بودن روی آب یا سرگیجه
- احساس زمین خوردن
- احساس تاب خوردن یا چرخیدن اتاق دور سر (vertigo)
- حالت تهوع و استفراغ
- تغییرات فشار خون و ضربان قلب
انواع اختلال تعادل
اختلال تعادل می تواند ناشی از مسائل عصبی یا شنوایی باشد. در ادامه با انواع این اختلال بیشتر آشنا می شوید:
سرگیجه موقعیتی (BPPV)
این نوع اختلال تعادلی به صورت دوره های کوتاه مدت رخ می دهد و هنگام تغییر وضعیت سر مانند پایین یا بالا آوردن سر یا چرخاندن آن ایجاد می شود. این اختلال بر اثر کهولت سن یا در اثر ضربه به سر بیشتر رخ می دهد.
لابیرنتیت (labyrinthitis)
به این اختلال آماس درونی گوش، عفونت یا التهاب گوش داخلی نیز گفته می شود. فرد در این وضعیت دچار سرگیجه و از دست دادن تعادلش می شود. بسیاری مواقع این مشکل با عفونت دستگاه فوقانی بر اثر آنفولانزا مرتبط است.
بیماری منییر (Meniere’s disease)
این بیماری زمانیکه حجم مایع موجود در بین بخش هایی از لابیرنت (یکی از ساختارهای گوش داخلی) تغییر یابد رخ می دهد. این مشکل می تواند همراه با سرگیجه های دوره ای، وزوز گوش، از دست دادن شنوایی وحس پربودن گوش همراه شود.
فیستول پری لنف (Perilymphatic fistula)
این اختلال زمانی رخ می دهد که مایعات از گوش داخلی به گوش میانی وارد شوند. علائمی همچون سرگیجه، عدم ثبات در هنگام فعالیت و حالت تهوع از علائم این مشکل هستند. این بیماری بر اثر ضربه به سر، جراحی، فعالیت فیزیکی شدید، تغییر ناگهانی فشار هوا یا عفونت مزمن گوش ایجاد می شود. گاهی این مشکل به شکل مادرزادی با کودک متولد می شود.
بیماری حرکت (Motion Sickness)
این بیماری با نام بیماری سفر، ماشین گرفتگی یا دریازدگی نیز شناخته می شود. این بیماری بسیار شایع است و در اثر حرکات تکراری مانند تکان های ماشین یا حرکت بر روی امواج دریا ایجاد می گردد. علائم این بیماری استفراغ؛ تهوع، سرگیجه و تعریق است.
سندرم مال دبارکومنت (MdDS)
این سندرم نامی فرانسوی دارد و به معنی مریضی بعد از پیاده شدن است. این وضعیت عموما بعد از یک سفر دریایی رخ می دهد و فرد احساس می کند به طور مداوم تکان می خورد یا می چرخد. این وضعیت می تواند چند ساعت و یا چند روز ادامه داشته باشد. در برخی موارد ممکن است فرد ماه ها یا سال ها درگیر این وضعیت بماند.
روش درمان اختلال تعادل چگونه است؟
اختلال تعادل را کمی سخت می توان تشخیص داد. برای تشخیص دقیق این مشکل باید به متخصص گوش، حلق و بینی مراجعه کرد. پزشک برای تشخیص از معاینه، آزمایشات شنوایی، آزمایش خون، الکترونیستاگموگرافی و پوسچروگرافی می تواند استفاده نماید. گاهی نیز ممکن است آزمایشات تصویربرداری و سیتی اسکن لازم باشد.
پس از تشخیص علت عدم تعادل، پزشک درمان مناسب را پیشنهاد می دهد. درمان هرکدام از اختلالات تعادل با دیگری متفاوت است و می تواند بین مصرف دارو، تغییر رژیم، درمان توان بخشی ویستیبولار و تمرینات سر، بدن و چشم متفاوت باشد. در ادامه با برخی از آنها آشنا می شوید:
درمان توان بخشی ویستیبولار
در این روش از ورزش های بازیابی تعادل استفاده می شود. این ورزش ها یا راهکارها توسط درمانگرهای آموزش دیده به فرد تعلیم داده می شود. این ورزش ها و برنامه های اختصاصی به جبران عدم تعادل، تطبیق با تعادل کم و حفظ فعالیت فیزیکی کمک می کنند. به طور مثال درمانگر ممکن است از وسایل کمکی مانند عصا استفاده کند و یا راه هایی برای حفظ تعادل به فرد آموزش دهد تا احتمال زمین خوردن او کاهش یابد.
داروها
اگر سرگیجه فرد شدید باشد و طولانی مدت در فرد باقی بماند پزشک ممکن است از دارو برای کنترل سرگیجه و استفراغ استفاده نماید.
تغییرات شیوه زندگی
اگر اختلال تعادلی فرد به دلیل منییر یا سردردهای میگرنی باشد تغییراتی در رژیم غذایی پیشنهاد می شود تا علائم بهبود یابند. به طور مثال اگر فرد به کاهش فشار اورتوستاتیک مبتلا باشد ممکن است لازم باشد جوراب های بلند فشاری بپوشد یا مایعات بیشتری میل کند.
رژیم غذایی
توصیه می شود برای درمان برخی اختلالات تعادل از برخی ویتامین ها و مواد طبیعی استفاده گردد. در ادامه به چند مورد از آنها اشاره می شود:
- آب کافی و یا مایعات آبکی در طول روز بنوشید.
- از زنجبیل برای از بین بردن کاهش حالت تهوع و ماشین گرفتگی استفاده کنید.
- از ویتامین C برای جلوگیری از اختلالات گردش خون استفاده نمایید.
- از ویتامین D پس از حمله های BPPV استفاده کنید.
- از ویتامین E برای کاهش سرگیجه در مبتلایان به سندروم منییر استفاده نمایید.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- اختلال پردازش حسی؛ انواع و علل بروز آن
- سندرم آشیانه خالی در والدین؛ اختلالی پس از استقلال فرزندان
- اختلال انطباقی چیست و چگونه رخ می دهد؟
