گیاه سویا میوه ای شبیه لوبیا دارد و در رنگ های مختلفی دیده می شود. سویا نوعی گیاه است اما غذای کاملی به شمار می رود و در فرهنگ غذایی بسیاری از کشورها از آن استفاده می شود. انواع مختلفی از محصولات سویا مانند توفو، آرد سویا، پروتئین سویا، سس سویا و شیر سویا در بازار موجودند. سویا حاوی مواد مغذی و آنتی اکسیدان های بسیاری است و نقش مهمی در سلامت بدن دارد هر چند برخی از محققان در مورد اثرات نامطلوب سویا بر بدن نگرانی هایی ابراز کرده اند. در ادامه مطلب به فواید و مضرات این گیاه بیشتر خواهیم پرداخت.
ارزش غذایی سویا
سویا منبع غنی پروتئین است و حاوی مقادیر مناسبی چربی و کربوهیدرات نیز می باشد. در هر 100 گرم سویای پخته یا آب پز شده مواد زیر موجود می باشد:
- کالری ۱۷۳
- آب ۶۳٪
- کربوهیدرات ۹٫۹ گرم
- پروتئین ۱۶٫۶ گرم
- فیبر ۶ گرم
- قند ۳ گرم
- چربی ۹ گرم
- چربی اشباع شده۱٫۳ گرم
- چربی تک غیراشباع ۱٫۹۸ گرم
- چربی چند غیراشباع ۵٫۰۶ گرم
- اُمگا ۶- ۴٫۴۷ گرم
- اُمگا ۳- ۰٫۶ گرم
- چربی ترانس 0
همچنین سویا حاوی ویتامین ها و مواد معدنی بسیار مفیدی همچون مولبیدن، فولات، مس، ویتامین k1، فسفر، منگنز و تیامین می باشد. این ماده حاوی ترکیبات مختلف بیواکتیو مانند ایزوفلاون ها، اسید فیتیک و ساپونین ها نیز هست.
فواید سویا برای بدن
سویا با توجه به ترکیب غنی خود می تواند فواید بسیاری برای بدن داشته باشد. در ادامه به مهم ترین فواید این گیاه اشاره خواهیم داشت.
سویا و پیشگیری از سرطان سینه
سویا حاوی ایزوفلاون ها می باشد که در مطالعات اولیه بر روی حیوانات نشان داده شد که با افزایش خطر سرطان سینه مرتبط است. اما پس از چندین مطالعه دیگر محققان به این نتیجه رسیدند که پروتئین سویا خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش نمی دهد. برخی شواهد همچنین نشان داده اند که مصرف سویا می تواند در برابر سرطان سینه اثرات محافظتی داشته باشد اگر مصرف آن در اوایل نوجوانی و زمانی که رشد بافت سینه اتفاق می افتد آغاز شود. در مطالعه دیگری نیز نشان داده شد که مصرف سویا می تواند خطر مرگ ناشی از سرطان سینه را کاهش دهد.
کمک به کاهش علائم یائسگی
مطالعات نشان داده اند ایزوفلاون ها ممکن است بتوانند علائم یائسگی را کاهش دهند. این اثر بر روی همه مشاهده نمی شود اما در افرادی که بدنشان ایکول تولید می کند بسیار موثر است. این افراد دارای نوعی باکتری روده هستند که ایزوفلاون ها را به ایکول تبدیل می کند و به این ترتیب علائم یائسگی را در آنها کاهش دهد.
سویا و سلامت قلب
هنوز مدرک قطعی برای تایید تاثیر سویا بر سلامت قلب در دسترس نیست اما در مطالعه ای بلند مدت که در سال 1984 آغاز شد و در سال 2013 به پایان رسید دانشمندان بیان کردند که بین توفو (یکی از اشکال سویا) و سلامت قلب ارتباط وجود دارد. به این معنی که افرادی که توفو می خورند کمتر از دیگران به بیماری عروق کرونر مبتلا می شوند. همچنین محققان عقیده دارند ایزوفلاون ها بر کلسترول خون تاثیر دارند و به کاهش خطر بیماری قلبی کمک می کنند.
آیا سویا می تواند اثرات منفی روی بدن داشته باشد؟
مصرف سویا با وجود فواید بیشمار آن می تواند برای برخی افراد چندان مناسب نباشد و باید از آن پرهیز کنند. در ادامه با دلایل منع سویا برای برخی افراد آشنا می شوید:
سرکوب عملکرد تیروئید
مصرف بالای سویا می تواند عملکرد تیروئید را در برخی افراد مختل و سرکوب کند و باعث کم کاری تیروئید شود. مطالعات نشان داده اند ایزوفلاون های سویا ممکن است مانع از تشکیل هورمون تیروئید در انسان و حیوان شوند. پس از مطالعات بسیار در مورد تاثیر سویا بر سرکوب غده تیروئید این نتیجه حاصل گشت که مصرف سویا ممکن است به کم کاری تیروئید در افراد حساس منجر شود خصوصا افرادی که از ابتدا غده تیروئید کم کاری داشته اند.
مشکلات گوارشی
از آنجا که سویا حاوی فیبرهای نامحلول (رافینوز و استاکیوز) می باشد می تواند باعث نفخ شکم و اسهال در افراد حساس شود. هرچند این عوارض خطرناک نیستند اما ممکن است برای فرد ناخوشایند باشند. رافینوز و استاکیوز می توانند علائم سندرم روده تحریک پذیر را تشدید کنند و به همین دلیل افراد مبتلا به این مشکل بهتر است از مصرف آن خودداری کنند.
آلرژی به سویا
برخی از افراد ممکن است به سویا آلرژی داشته باشند. پروتئین های موجود در سویا مانند گلیسینین و کونگلیسینین که در اکثر محصولات سویا وجود دارند باعث این آلرژی می شوند. هرچند سویا یکی از 8 ماده متداول آلرژی زا می باشد اما آلرژی به سویا در کودکان و بزرگسالان نسبتا غیرمعمول است.
آیا می توان هر روز سویا خورد؟
جواب این سوال مثبت است شما می توانید هر روز سویا مصرف کنید اما اگر مشکل خاصی دارید و یا به پرکاری تیروئید مبتلا هستید بهتر است قبل از مصرف سویا با پزشک خود مشورت کنید. سویا سرشار از پروتئین، کربوهیدرات و چربی است و می تواند فواید بسیاری برای بدن داشته باشد هر چند ممکن است باعث مشکلات گوارشی و سرکوب تیروئید در برخی افراد گردد.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- گوشت گیاهی و نکاتی مهم درباره آن
- تفاوت پروتئین گیاهی و حیوانی چیست؟ کدام یک بهتر است!
- کدام خوراکی های خام یا نارس برای بدن مضر هستند؟
