شاید این اصطلاح با وجود تجربه آن در زندگی برای شما ناآشنا باشد. همه ما بدون آنکه بدانیم با اثر دانینگ کروگر در زندگی مواجه بوده ایم. اثر دانینگ کروگر به نوعی خطای شناختی گفته می شود و برای توصیف افرادی به کار می رود که خود را باهوش تر و تواناتر از دیگران تصور می کنند در صورتیکه این چنین نیستند. در ادامه این مقاله به اثر دانینگ کروگر و تبعات آن در زندگی بیشتر خواهیم پرداخت.
اثر دانینگ کروگر چیست؟
اثر دانینگ کروگر نام خود را از 2 پژوهشگر گرفته است. دیوید دانینگ و جاستین کروگر 2 روانشناس اجتماعی بودند که در مورد پدیده ای که بعد ها اثر دانینگ کروگر نام گرفت تحقیق می کردند. اثر دانینگ کروگر به نوعی خطای شناختی گفته می شود که در آن فرد خود را تواناتر و باهوش تر از آنچه هست تصور می کند. این خطای شناختی بسیار مشابه مفهوم جهل مرکب است، مفهومی که نشان از بی اطلاعی فرد نادان از نادانی خود می دهد.
تحقیقات اثر دانینگ کروگر چگونه انجام شد؟
دانینگ و کروگر تحقیقات بسیاری برای بررسی مفهوم اثر دانینگ کروگر انجام دادند. در یکی از این تحقیقات آنها از 65 شرکت کننده خواستند تا میزان خنده دارد بودن چند جوک را بررسی و مشخص کنند. این جوک ها از خنده دارترین جوک ها بودند اما برخی افراد در تشخیص آنها دچار مشکل اساسی بودند و امتیاز کمی به آنها دادند. آنها متوجه شدند این افراد امتیاز کمی به جوک ها دادند زیرا قدرت تشخیص ضعیفی داشتند. به عبارتی دیگر، افراد ناشایست نه تنها عملکرد ضعیفی دارند بلکه توان تشخیص ضعف خود را نیز ندارند و چون خود را برتر از دیگران می دیدند از فهم خنده دار بودن جوک ها خودداری می کردند.
آنها در تحقیق دیگری از گروهی دانشجو خواستند تا به لیستی از مفاهیم حوزه های مختلف مانند فیزیک، سیاست، زیست شناسی و جغرافیا نگاهی بیندازند و بگویند با آنها آشنا هستند یا نه. در این مفاهیم تعدادی عبارات کاملا ساختگی نیز گنجانده شده بود. حدود 90 درصد دانشجویان اعلام کردند که با آن مفاهیم ساختگی آشنایی کلی دارند. جالب است که برخی از دانشجویان که ادعای شناخت بیشتری داشتند بیشتر از بقیه مدعی شناخت آن مفاهیم ساختگی شدند.
دیوید دانینگ عقیده دارد افرادی که کفایت لازم را ندارند نه تنها هیچ نگرانی بابت عملکرد ضعیف خود ندارند بلکه دچار اعتماد به نفس کاذب نیز می باشند.
اثر دانینگ کروگر بر روی نگرش و رفتار ما
در کنار تحقیقات دانینگ و کروگر، محققان دیگر به بررسی اثرات دانینگ کروگر در دیگر حوزه های مختلف پرداختند تا بدانند باهوش تر و تواناتر پنداشتن خود چه پیامدهایی را ایجاد می کند:
در محیط کسب و کار
در محیط های کسب و کاری اثر دانینگ کروگر باعث بروز موارد زیر می شود:
- استخدام افرادی با اعتماد به نفس بالا بدون عملکرد مناسب شغلی
- ارتقای شغلی افرادی که کفایت کمتری دارند به نسبت افراد باهوش و ماهرتر
- عدم بهبود عملکرد این افراد با وجود ارائه بازخورد
- تنش و نارضایتی کارکنان و مشتری ها
- خطا در تصمیم گیری
- اثرات منفی بر روی عملکرد در محیط کار
- اثرات نامطلوب بر نگرش و عملکرد افراد گزارش دهنده به مدیران
رانندگی
به صورت منطقی تنها نیمی از رانندگان ممکن است مهارتی بیشتر از مهارت متوسط کل رانندگان داشته باشند اما جالب است بدانید در تحقیق انجام شده در سال 2013، از میان 909 نفر موتورسوار 673 نفر آنها خود را موتورسوار ماهری بر شمردند. این تحقیق نشان داد بسیاری از افراد به احتمال رانندگی خود را بسیار برتر از واقعیت می دیده اند. این تحقیق حاکی از این است که چنین افرادی می توانند هنگام رانندگی خطرات بیشتری بیافرینند و احتمال بروز حوادث رانندگی را بالا ببرند.
پزشکی و آموزش پزشکی
اثر دانینگ کروگر را در سال 2020 بر روی فارغ التحصیلان رشته پزشکی بررسی کردند. در نتیجه این تحقیق مشخص شد دسته ای از پزشکان تازه کار که شایستگی کمتری نسبت به دیگران داشتند خود را برتر می دیدند. همچنین این گروه واکنش درست و مناسبی نسبت به انتقاد و بازخورد نداشتند و این انتقادها را غیرمفید و اشتباه می دانستند.
سلامت عمومی و واکسیناسیون
اثر دانینگ کروگر در این زمینه نیز بسیار جالب بوده است. محققان امریکایی از 1310 شهروند آمریکایی خواستند تا نظر خود را در مورد رابطه بین واکسن سه گانه و اوتیسم بگویند. حدود یک سوم از شرکت کنندگان خود را بسیار عالم تر از چیزی که بودند نشان دادند و بیشتر از بقیه ادعا داشتند. در واقع رابطه ای بین واکسن سه گانه و اوتیسم وجود ندارد و این افراد به اشتباه اظهارنظر می کردند. نتایج این آزمایش نشان داد این افراد نادان چگونه می توانند با جهل خود نه تنها در برنامه واکسیناسیون شرکت نکنند بلکه دیگران را نیز ترغیب به واکسن نزدن نمایند.
علت بروز اثر دانینگ کروگر
شاید برایتان سوال باشد که چرا اثر دانینگ کروگر در بسیاری از افراد رخ می دهد. این مسئله می تواند ناشی از مواردی باشد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
عدم تشخیص داشتن مهارت کم و اشتباه
دانینگ عقیده دارد زمانی که فرد در حوزه فعالیتی خود دارای مهارت اندکی است می تواند دچار دو مشکل شود؛ اول اینکه عملکرد ضعیفی خواهد داشت و دوم به دلیل مهارت و دانش کم نمی تواند متوجه عملکرد بد و ضعیف خود شود.
ضعف فراشناخت
بسیاری از افراد در بررسی عملکرد و توانایی خود بدون سوگیری های شناختی، دچار مشکل هستند و به این مشکل ضعف فراشناخت گفته می شود. بیشتر افراد مهارت و دانش خود را با سوگیری های شناختی مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهند و به همین دلیل همواره خود را بهتر از چیزی که هستند تصور می کنند و توان تشخیص ضعف های خود را از دست می دهند.
کشف الگوهای خیالی
درک جهان خارج یکی از وظایف مغز ما است و این درک با ایجاد الگوهای مختلف و طرحواره های ذهنی صورت می گیرد. بسیاری از مواقع وقایع جهان بدون الگوی مشخص و کاملا تصادفی شکل می گیرد. در این موارد ذهن برای کشف الگویی تلاش می کند و از آنجا که این الگو وجود ندارد دانش خیالی در مورد برخی پدیده ها به وجود می آید.
ضعف دانش
بسیاری از افراد که دانش کمی در مورد موضوع و حوزه ای کسب می کنند ممکن است به اشتباه تصور کنند همه چیز را در مورد آن می دانند.
راه های مقابله با اثر دانینگ کروگر
بسیاری از افراد دچار اثر دانینگ کروگر در زندگی هستند. اینکه آیا می توان این آگاهی را در این افراد ایجاد کرد تا به کنترل اثر دانینگ کروگر بپردازند سوال مهمی است. خود ما نیز می توانیم دچار اثر دانینگ کروگر شویم، بنابراین در قدم اول لازم است برای جلوگیری از به دام افتادن در اثر دانینگ کروگر نحوه عملکرد مغز و خطاهای ذهنی را بیاموزیم و با استفاده از راهکارهای زیر اثر دانینگ کروگر را کنترل کنیم:
ادامه یادگیری و تمرین مهارت ها
باید در مسیر خود مدام بیاموزیم و به دانش خود بیفزاییم. هر چه بیشتر بیاموزیم متوجه می شویم دانش ما به چه میزان اندک است و به این صورت از خود عالم پنداری دور می شویم.
کمک گرفتن از دیگران برای ارزیابی عملکردمان
برای به دام نیفتادن در اثر دانینگ کروگر باید مدام از دیگران بخواهیم عملکرد ما را ارزیابی کنند. بسیاری مواقع افراد از این کار سرباز می زنند چون باید توانایی تحمل انتقاد را داشته باشند. اگر بتوانیم ظرفیت خود را در این مورد بهبود دهیم می توانیم از درک دیگران نسبت به سطح دانش و تواناییمان مطلع تر شویم.
شک به دانسته ها
با وجود دو مرحله قبل ممکن است دچار سوگیری تاییدی شویم یعنی به جای پذیرش نقدها روی نکات مثبت خود تمرکز کنیم. به همین دلیل بهتر است بسیاری مواقع عقاید خود را به چالش بکشیم و به دنبال دیدگاه های مخالف نیز باشیم.
پرسش سوال
بسیاری از افراد نگران هستند که با پرسش ممکن است احمق و نادان دیده شوند. باید این موضوع را برای خود حل کنید. سوال پرسیدن هیچ عیبی ندارد و باید بدون هراس سوال های در ذهنمان را بپرسیم.
تغییر زاویه دید
بسیار مهم است برای دوری از اثر دانینگ کروگر در مواجهه با هر مسئله ای از زوایای مختلف به آن نگاه کنیم. این کار باعث می شود وسعت دید ما در حل مسئله بیشتر شود و به نتایج بهتری برسیم.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- ترومای جمعی و نقش آن در زندگی افراد
- اضطراب پنهان و راه رهایی از آن
- خشم فروخورده، از درون شما را نابود می کند!
