سیستم غدد درون ریز بدن مجموعه ای از غدد می باشد که مانند سیستم عصبی بدن نقش مهمی در کنترل و تنظیم عملکردهای بدن دارند. غدد درون ریز بدن با تولید هورمون ها بر عملکرد بدن تاثیر می گذارد. گاهی عملکرد غدد درون ریز بدن با اختلال همراه می شود و باعث بروز برخی اختلال ها در بدن مانند بیماری اختلال غدد درون ریز بدن می گردد. در مقاله امروز با بیماری های مرتبط با غدد درون ریز بدن آشنا می شوید.
سیستم غدد درون ریز بدن
- غدد فوق کلیوی: دو غده که در بالای کلیه ها قرار دارند و هورمون کورتیزول را ترشح می کنند.
- هیپوتالاموس: بخشی از قسمت میانی تحتانی مغز که به غده هیپوفیز می گوید که چه زمانی هورمون ترشح کند.
- تخمدان ها: اندام های تناسلی زنانه که تخمک ها را آزاد می کنند و هورمون های جنسی تولید می کنند.
- سلول های جزایر در پانکراس: سلول های لوزالمعده ترشح هورمون های انسولین و گلوکاگون را کنترل می کنند.
- پاراتیروئید: چهار غده ریز در گردن که در رشد استخوان نقش دارند.
- غده صنوبری: غده ای در نزدیکی مرکز مغز که ممکن است با الگوهای خواب مرتبط باشد.
- غده هیپوفیز: غده ای که در قاعده مغز در پشت سینوس ها قرار دارد. اغلب به آن “غده اصلی” می گویند زیرا بر بسیاری از غدد دیگر، به ویژه تیروئید تأثیر می گذارد. مشکلات غده هیپوفیز می تواند بر رشد استخوان، چرخه قاعدگی زنان و ترشح شیر مادر تأثیر بگذارد.
- بیضه ها: غدد تولید مثل مردانه که اسپرم و هورمون های جنسی تولید می کنند.
- تیروئید: غده ای پروانه ای شکل در جلوی گردن که متابولیسم را کنترل می کند.
عملکرد سیستم غدد درون ریز بدن
همانطور که اشاره شد غدد درون ریز بدن با ترشح هورمون ها عملکردهای بدن را کنترل و تنظیم می کنند. هورمون ها از این غدد ترشح می شوند و از طریق خون به اندام ها و بافت های بدن می رسند. عملکردهای مهمی در بدن تحت تاثیر این هورمون ها هستند که عبارتند از:
- ضربان قلب
- سوخت و ساز
- عملکرد جنسی و تولید مثل
- فشار خون
- اشتها و تغذیه
- تنظیم دمای بدن
- کنترل چرخه خواب و بیداری
- رشد و نمو
شایع ترین بیماری های اختلال غدد درون ریز بدن
بدن انسان دستخوش تغییرات بسیاری در طول حیات خود است. برخی عوامل باعث می شوند سطح هورمون های تولیدی غدد درون ریز نامتعادل شود و از حد مجاز خود بیشتر یا کمتر گردد در نتیجه اختلال غدد درون ریز بدن اتفاق بیافتد. بر اثر این عدم توازن بیماری های مرتبط با اختلال غدد درون ریز بدن به وجود می آیند که می توانند روی قسمت های مختلف بدن تاثیر بگذارند و شدت علائمی خفیف تا شدید را ایجاد کنند. اگر اختلال غدد درون ریز بدن برطرف نشوند می توانند عوارض شدیدی برای فرد ایجاد نمایند. در ادامه با شایع ترین بیماری غدد درون ریز بدن آشنا می شوید:
پرکاری تیروئید
تیروئید غده ای کوچک در قسمت جلوی گردن است که دو هورمون اصلی برای کنترل نحوه استفاده سلول ها از انرژی بدن را تولید می کند. آزاد سازی این هورمون ها توسط تیروئید بر متابولیسم و سوخت و ساز بدن نیز تاثیر دارد. زمانی که این دو هورمون بیش از حد تولید شوند پرکاری تیروئید رخ می دهد که یکی از شایع ترین بیماری اختلال غدد درون ریز بدن می باشد. درمان این بیماری استفاده از دارو، رادیوتراپی و یا جراحی می باشد.
کم کاری تیروئید
زمانی که غده تیروئید هورمون کافی تولید نکند در واقع کم کار شده است. اختلال غدد درون ریز بدن باعث کند شدن عملکردهای بدن و در نتیجه افزایش وزن، خشکی پوست و مو، افزایش خستگی و بسیاری موارد دیگر می شود. درمان این مشکل با استفاده از داروی مکمل تیروئید ممکن است.
سندرم کوشینگ
این هورمون زمانی که بدن در مدت طولانی در معرض مقدار بالایی هورمون کورتیزول قرار گیرد به وجود می آید. این سندرم می تواند بر اثر استفاده از داروهای خوراکی کورتیکواستروئید و یا زمانی که میزان تولید کورتیزول توسط بدن افزایش یابد، ایجاد شود. این سندرم باعث بالا رفتن فشار خون، دیابت نوع 2 و پوکی استخوان می گردد.
تیروئیدیت
به تورم یا التهاب غده تیروئید، تیروئیدیت می گویند. این مشکل سطح هورمون های تیروئید را به شکل غیرمعمول کاهش می دهد. این مشکل باعث تب و درد در گردن، گوش یا فک می گردد. همچنین تیروئیدیت می تواند با وارد کردن هورمون های بیش از حد تیروئیدی در خون باعث بروز علائم پرکاری تیروئید مانند بی خوابی، تپش قلب و اضطراب شود. التهاب تیروئید در بروز گواتر نیز موثر است.
تیروئیدیت هاشیموتو
زمانیکه سیستم دفاعی بدن به غده تیروئید حمله کند اختلال غدد درون ریز بدن رخ می دهد و التهاب و آسیب غده تیروئید را در بر دارد. با بروز اختلال غدد درون ریز بدن، هورمون های تیروئید به اندازه کافی تولید نمی شوند و کم کاری تیروئید رخ می دهد. این اختلال کند پیش می رود و ممکن است ماه ها یا سالها طول بکشد تا بیماری تشخیص داده شود. اختلال غدد درون ریز بدن یکی از شایع ترین علل کم کاری تیروئید است.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
اختلال غدد درون ریز بدن نوعی اختلال هورمونی در زنان است و در سنین باروری شایع است. علائم این بیماری قاعدگی نامنظم یا طولانی و سطح بالای هورمون مردانه در آنهاست. در این بیماری، تخمدان با تولید مجموعه های کوچک انباشته از مایعی اجازه نمی دهد تخم ها منظم آزاد شوند.
بیماری آدیسون
نارسایی اولیه آدرنال یا پرکاری آدرنال را بیماری آدیسون می نامند. در بیماری آدیسون غدد آدرنال که در بالای کلیه ها هستند آسیب می بینند و کورتیزول و آلدوسترون کافی تولید نمی کنند و باعث اختلال غدد درون ریز بدن می شوند.
آکرومگالی
زمانیکه بدن بیش از حد هورمون رشد ترشح کند این بیماری رخ می دهد. در اثر این بیماری استخوان ها، اندام ها و بافت های بدن به شکل غیرعادی رشد می کنند. این بیماری با دارودرمانی یا پرتودرمانی برای کاهش حجم توموری که آن را ایجاد کرده درمان می شود.
دیابت
یکی از شایع ترین بیماری ها ی غدد درون ریز بدن، دیابت است و زمانی رخ می دهد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نکند یا بدن نتواند از این انسولین استفاده کند. درمان دیابت با مدیریت قند خون و استفاده از انسولین و داروهای دیگر امکان پذیر است.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- هر آنچه باید از غدد درون ریز بدن بدانید
- غدد برون ریز و تفاوت های آنها با غدد درون ریز بدن
