پنومونی، سینه پهلو یا ذات الریه نوعی عفونت حاد تنفسی است که ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. ذات الریه بزرگترین علت عفونی مرگ و میر کودکان در سراسر جهان است. به همین دلیل قصد داریم در این مقاله به معرفی این بیماری بپردازیم. همچنین با توجه به همه گیر بودن بیماری ذات الریه، سازمان بهداشت جهانی در پست اینستاگرام خود راهکارهایی را برای مقابله با آن معرفی کرده است که آنها را نیز بررسی می کنیم.
بیماری های ریوی
بیماری های ریوی بیماری هایی هستند که مشکلات زیادی را برای فرد به وجود می آورند و او در معرض ابتلا به بیماری های دیگر نیز قرار می گیرد. مشکلات ریوی به حدی حاد هستند که در بسیاری از موارد خطر مرگ وجود دارد. یکی از بیماری های ریوی که از قدیم تا به امروز وجود داشته است بیماری ذات الریه است. ذات الریه بیماری خطرناکی است که سالانه باعث مرگ هزاران نفر می شود.
ذات الریه چیست؟
ریه ها از کیسه های کوچکی به نام آلوئول تشکیل شده است که با تنفس یک فرد سالم پر از هوا می شود. هنگامی که فردی به ذات الریه مبتلا می شود، آلوئول ها پر از چرک و مایع می شوند که تنفس را دردناک می کند و دریافت اکسیژن را محدود می کند.
عوامل ایجاد ذات الریه
پنومونی توسط چندین عامل عفونی از جمله ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها ایجاد می شود. رایج ترین موارد عبارتند از استرپتوکوک پنومونیه که شایع ترین علت پنومونی باکتریایی در کودکان است. هموفیلوس آنفلوانزا نوع b (Hib)، دومین علت شایع پنومونی باکتریایی است. ویروس سنسیشیال تنفسی نیز از شایع ترین علت های ویروسی پنومونی است.
در نوزادان آلوده به HIV، Pneumocystis jiroveci یکی از شایع ترین علل ذات الریه است که مسئول حداقل یک چهارم مرگ و میرهای پنومونی در نوزادان آلوده به HIV است.
ذات الریه می تواند از راه های مختلفی پخش شود. ویروس ها و باکتری هایی که معمولا در بینی یا گلوی کودک یافت می شوند در صورت استنشاق می توانند ریه ها را آلوده کنند. همچنین این بیماری می تواند از طریق قطرات هوا از طریق سرفه یا عطسه پخش شوند. علاوه بر این ها، ذات الریه ممکن است از طریق خون گسترش یابد، به ویژه در طول تولد و مدت کوتاهی پس از تولد.
علائم ذات الریه
این بیماری با علائم مختلفی بروز پیدا می کند که شایع ترین آنها به شرح زیر هستند:
- سرفه های همراه با خلط
- سختی در تنفس
- شدت یافتن ضربان قلب
- تب و لرز
- درد در قفسه سینه
ذات الریه علایم دیگری نیز دارد که در تمامی افراد رخ نمی دهد. این علائم بدین صورتند:
- سرفه های همراه با خون
- استفراغ
- تهوع
- گیجی
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به ذات الریه هستند؟
در حالی که اکثر کودکان سالم می توانند با دفاع طبیعی بدن خود با عفونت مبارزه کنند، کودکانی که سیستم ایمنی آنها به خطر افتاده است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ذات الریه هستند. سیستم ایمنی کودک ممکن است در اثر سوءتغذیه ضعیف شود، به ویژه در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه نمی شوند.
بیماری هایی مانند عفونت های علامت دار HIV و سرخک نیز خطر ابتلای کودک به ذات الریه را افزایش می دهند. عوامل محیطی مانند آلودگی هوای داخلی ناشی از پخت و پز و گرم کردن با سوخت های زیست توده (مانند چوب یا سرگین)، زندگی در خانه های شلوغ و سیگار کشیدن والدین از عوامل ابتلا به ذات الریه می باشند.
این بیماری معمولا در فصل پاییز و زمستان بروز پیدا می کند، اما امکان بروز آن در فصول دیگر سال نیز وجود دارد. ممکن است این سوال برای بسیاری از افراد به وجود آید که چه کسانی بیشتر در خطر ابتلا به بیماری ذات الریه قرار دارند.
نوزادان و کودکان، افراد مسن، افراد سیگاری و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر از سایرین در خطر ابتلا به این بیماری هستند. بیماری ذات الریه یک بیماری مسری است به همین دلیل افرادی که به این بیماری دچار می شوند باید به هنگام سرفه دهان خود را بپوشانند.
برای جلوگیری از ذات الریه در کودکان واکسیناسیون را به موقع انجام دهید!
همانطور که می دانید کودکان در روند رشد قرار دارند و سیستم ایمنی آنها ضعیف است و به سرعت به بیماری های مختلف دچار می شوند. برای جلوگیری از این امر بهتر است واکسیناسیون آنها را به موقع انجام دهید. همچنین واکسن های مختلفی وجود دارند که از ابتلای کودک به بیماری ذات الریه جلوگیری به عمل می آورند. این واکسنها بدین شرحند:
- واکسن هیب
- واکسن پنج گانه
- واکسن ام ام آر
- واکسن آنفولانزا
- واکسن آبله مرغان
- واکسن پنوموکی
این روزها معمولا والدین هر دو کارمند هستند و اکثر کودکان به مهد کودک می روند بنابراین رعایت بهداشت از اهمیت زیادی برخوردار است. باید به کودکان آموزش داده شود که قبل از خوردن هر چیز دستان خود را بشویند و هرگز از لیوان و قاشق دیگران استفاده نکنند.
بهتر است بدانید مطالعات نشان می دهند کودکانی که والدین سیگاری دارند بیشتر از کودکانی که والدین آنها سیگاری نیستند در معرض ابتلا به بیماری ذات الریه قرار دارند. به همین دلیل بهتر است هرگز در محیط خانه سیگار نکشید و آنجا را به محیطی امن برای کودکان خود تبدیل کنید.
ذات الریه چگونه درمان می شود؟
درمان ذات الریه معمولا زمان بر است و حتی پس از پایان یافتن بیماری، سرفه برای مدتی ادامه پیدا می کند. استراحت نقش بسیار مهمی در درمان این بیماری دارد.
زیرا این بیماری سیستم ایمنی بدن را مورد حمله قرار می دهد و « استراحت » به بازیابی آن کمک زیادی می کند. معمولا پزشک برای درمان ذات الریه آنتی بیوتیک تجویز می کند و این داروها باید مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرند.
آنتی بیوتیک ها ضررات زیادی برای سلامتی دارند به همین دلیل استفاده از مکملهای تقویت سیستم ایمنی بدن در این دوره اهمیت زیادی دارد. بهتر است در این دوره آب فراوان نوشیده شود تا بدن در اثر استفاده از آنتی بیوتیک ها کم آب نشود.
راهکارهای سازمان بهداشت جهانی برای مبارزه با این بیماری!
سازمان بهداشت جهانی همواره تلاش می کند تا اطلاعات مردم را در مورد انواع بیماری ها و روشهای مبارزه با آنها بالا ببرد. بیماری های مختلفی وجود دارند که مردم فکر می کنند دیگر از بین رفته اند. به طور مثال سل یکی از بیماری هایی است که بسیاری از افراد فکر می کنند دیگر کسی بدان دچار نمی شود.
اما این سازمان هشدار داده است که سل هنوز در صدر بیماری های کشنده قرار دارد. همین موضوع در مورد بیماری ذات الریه نیز صدق می کند. سازمان بهداشت جهانی در پست اینستاگرام خود هشدار دارد که این بیماری هنوز جان بسیاری از افراد را تهدید می کند و سالانه افراد زیادی را به کام مرگ می کشاند.
این سازمان اعلام کرد بیماری ذات الریه به تنهایی بیش از 800000 هزار کودک را در سال 2017 را به کام مرگ کشانده است. بر طبق آمار 15 درصد از این کودکان زیر 5 سال بودند این آمار هشدار قابل توجهی است که باید در نظر گرفته شود!
سازمان بهداشت جهانی در پست اینستاگرام خود اعلام کرد ذات الریه تنها و بزرگترین بیماری عفونی است که سبب مرگ کودکان می شود و برای جلوگیری از آن راهکارهایی باید اندیشید.
چگونه از بروز این بیماری جلوگیری به عمل آوریم؟
سازمان بهداشت جهانی به عنوان سازمانی پیشرو در امور مبارزه با بیماری ها به این امر توجه کرده است و راهکارهایی را برای مبارزه با بیماری ذات الریه ارایه داده است. این راهکارها تا به حال هزاران بار مطرح شده اند و تمامی افراد با آنها آشنایی دارند. اما این سازمان با مطرح کردن آنها در پست اینستاگرام خود سعی دارد اهمیت این راهکارها را در جلوگیری از ابتلا به این بیماری گوشزد کند. این راهکارها به شرح زیر هستند:
- برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری سعی کنید کمتر در معرض آلودگی هوا قرار گیرید.
- تغذیه مناسب یکی از عواملی هستند که از بروز این بیماری جلوگیری به عمل می آورند.
- واکسینه شدن و تقویت سیستم دفاعی بدن مقاومت در برابر ابتلا به این بیماری را بالا می برد.
- هرگز فرزندان خود را در محیط آلوده به دود سیگار قرار ندهید.
- سعی کنید شرایط زندگی را به سطحی استاندارد و نرمال برسانید.
تمامی این موارد به شما کمک می کند از ابتلا به این بیماری جلوگیری به عمل آورید. همچنین بهتر است در صورت بروز سرفه به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا این بیماری را در مراحل اولیه درمان کنید و از شدت یافتن آن جلوگیری به عمل آورد.
نکات پایانی
پنومونی نوعی عفونت حاد تنفسی است که ریه ها را تحت تاثیر قرار می دهد. پنومونی می تواند توسط ویروس ها، باکتری ها یا قارچ ها ایجاد شود. پنومونی ناشی از باکتری را می توان با آنتی بیوتیک درمان کرد، اما تنها یک سوم کودکان مبتلا به پنومونی آنتی بیوتیک های مورد نیاز خود را دریافت می کنند. پنومونی 14 درصد از کل مرگ و میر کودکان زیر 5 سال را تشکیل می دهد. با ایمن سازی، تغذیه کافی و با توجه به عوامل محیطی می توان از پنومونی پیشگیری کرد.
