آب مروارید یا کاتاراکت(cataract) یکی از علل اصلی کاهش بینایی در سراسر جهان است که سالانه میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. با بالا رفتن سن، لنزهای طبیعی در چشمهای ما کدر میشوند و دید واضح را به طور فزایندهای دشوار میکنند. در حالی که آب مروارید یک بیماری شایع چشمی مرتبط با افزایش سن است، می تواند به دلیل عوامل دیگری مانند آسیب چشم، برخی شرایط پزشکی یا استفاده طولانی مدت استروئید ایجاد شود.
در این مقاله به اینکه آب مروارید دقیقاً چیست و چه کاری می توان در مورد آن انجام داد، می پردازیم.
آب مروارید چیست؟
در واقع آب مروارید تیرگی است که در عدسی طبیعی چشم ایجاد می شود. لنز معمولاً شفاف و انعطافپذیر است و به آن اجازه میدهد نور را بر روی شبکیه در پشت چشم متمرکز کند تا تصویری واضح و شفاف ایجاد کند.
با افزایش سن، پروتئین های موجود در عدسی می توانند شروع به تجزیه و جمع شدن کنند و باعث کدر شدن یا مه آلود شدن عدسی شوند. این کدر شدن همان چیزی است که ما از آن به عنوان آب مروارید یاد می کنیم. کاتاراکت می تواند در یک یا هر دو چشم اتفاق بیفتد و در صورت عدم درمان به مرور زمان بدتر می شود.
علائم آب مروارید
شایع ترین علائم کاتاراکت عبارتند از:
- دید ابری یا تاری دید
- افزایش حساسیت به نور خیره کننده و نورهای روشن
- مشکل در دید در شب یا در شرایط کم نور
- دید دوگانه یا تصاویر متعدد در یک چشم
- تغییرات مکرر در تجویز عینک یا لنزهای تماسی
- رنگ های محو یا زرد شده
در مراحل اولیه، کاتاراکت فقط مشکلات بینایی خفیفی ایجاد می کند که اغلب با عینک های جدید قابل اصلاح است. اما با پیشرفت آب مروارید، می تواند به طور قابل توجهی بینایی را مختل کند و فعالیت های روزمره مانند رانندگی، خواندن و تشخیص چهره را بسیار چالش برانگیزتر کند.
پیشگیری از آب مروارید
در حالی که ما نمی توانیم به طور کامل از روند طبیعی پیری که منجر به آب مروارید می شود جلوگیری کنیم، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید:
- از عینک آفتابی ضد اشعه ماوراء بنفش استفاده کنید: قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید یک عامل خطر شناخته شده برای کاتاراکت است. استفاده از عینک آفتابی با کیفیتی که هم اشعه UVA و هم UVB را مسدود می کند می تواند به محافظت از چشمان شما کمک کند.
- سیگار را ترک کنید: سیگار خطر ابتلا به کاتاراکت را افزایش می دهد، بنابراین ترک یا اجتناب از مصرف دخانیات مهم است.
- شرایط بیماری زمینه ای را مدیریت کنید: شرایطی مانند دیابت، فشار خون بالا و چاقی با افزایش خطر آب مروارید مرتبط هستند. تحت کنترل نگه داشتن این شرایط می تواند مفید باشد.
- رژیم غذایی سالم را حفظ کنید: رژیم غذایی غنی از آنتی اکسیدان هایی مانند ویتامین C و E و همچنین کاروتنوئیدهای لوتئین و زآگزانتین و مصرف مکمل های چشم، به تاخیر در ایجاد آب مروارید کمک می کند.
- مصرف الکل را قطع کنید: مصرف زیاد و طولانی مدت الکل با خطر بیشتر آب مروارید همراه است.
درمان آب مروارید
اگر آب مروارید با زندگی روزمره و بینایی شما تداخل داشته باشد، احتمالا درمان توصیه شود. تنها درمان موثر برای کاتاراکت، جراحی برای برداشتن عدسی طبیعی کدر و جایگزینی آن با یک لنز مصنوعی داخل چشمی (IOL) است.
جراحی آب مروارید یکی از رایج ترین و ایمن ترین عمل های دنیاست. این روش معمولا یک روش سرپایی است که حدود یک ساعت طول می کشد و زمان بهبودی نسبتا کوتاهی یک یا دو هفته دارد.
در طول این عمل، جراح چشم از انرژی اولتراسوند برای شکستن و مکش عدسی ابری استفاده می کند. سپس لنز مصنوعی جدید در جای خود کاشته می شود. این لنز جدید دائمی است و کاتاراکت ایجاد نمی کند.
جراحی آب مروارید می تواند بهبود چشمگیری در بینایی ایجاد کند، اغلب شفافیت را بازیابی می کند و نیاز به عینک را کاهش می دهد یا از بین می برد. با این حال، مهم است که با چشم پزشک خود در مورد بهترین زمان انجام این عمل و اینکه کدام نوع IOL برای نیازهای فردی و سبک زندگی شما مناسب تر است، گفتگو کنید.
چه زمانی به چشم پزشک مراجعه کنیم؟
اگر هر یک از علائم رایج کاتاراکت را تجربه می کنید، مهم است که یک قرار ملاقات با چشم پزشک یا اپتومتریست برای یک معاینه جامع چشم تعیین کنید. تشخیص زودهنگام و درمان کلیدی برای حفظ بینایی شماست.
منتظر نمانید تا آب مروارید به طور قابل توجهی فعالیت های روزانه شما را مختل کند. جستجوی درمان در مراحل اولیه میتواند این روش را آسانتر کند و بهبود بصری سریعتری را فراهم کند. با مدیریت صحیح، اکثر افراد مبتلا به آب مروارید می توانند دید واضح و واضح را به دست آورند و از کیفیت زندگی بهتری برخوردار شوند.
انجام معاینات منظم چشم، محافظت از چشم در برابر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، و اتخاذ یک سبک زندگی سالم، همه اقدامات مهمی هستند که می توانید برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن ابتلا به کاتاراکت انجام دهید. با درک این عارضه رایج چشم، می توانید اقدامات پیشگیرانه ای برای محافظت از بینایی خود با افزایش سن انجام دهید.
عوامل خطر آب مروارید
در حالی که افزایش سن شایعترین عامل خطر برای ابتلا به آب مروارید است، چندین عامل دیگر وجود دارد که میتواند شانس شما را افزایش دهد:
- دیابت: دیابت کنترل نشده می تواند پیشرفت آب مروارید را تسریع کند.
- استفاده طولانی مدت از استروئید: داروهایی مانند پردنیزون می توانند در ایجاد آب مروارید نقش داشته باشند.
- آسیب یا التهاب چشم: ضربه یا شرایطی مانند یووئیت می تواند منجر به آب مروارید شود.
- قرار گرفتن در معرض بیش از حد اشعه ماوراء بنفش: سپری کردن زمان زیادی در آفتاب بدون محافظت مناسب از چشم.
- سیگار کشیدن: سیگار به پروتئین های عدسی آسیب می رساند و خطر آب مروارید را افزایش می دهد.
- سابقه خانوادگی: ژنتیک ممکن است در برخی موارد نقش داشته باشد.
انواع آب مروارید
سه نوع اصلی آب مروارید وجود دارد که می تواند در چشم ایجاد شود:
- آب مروارید هسته ای: در هسته مرکزی (هسته) عدسی شکل می گیرد و باعث ایجاد مشکل در دید نزدیک می شود. این رایج ترین نوع است.
- آب مروارید قشری: به صورت کدورت های گوه ای شکل در قشر عدسی (لایه بیرونی) شروع می شود و در نهایت به مرکز گسترش می یابد.
- آب مروارید ساب کپسول خلفی: در پشت عدسی ایجاد می شود و باعث تابش خیره کننده و کاهش دید، به ویژه در نور شدید می شود.
نوع خاص آب مروارید می تواند بر علائم و پیشرفت بیماری تأثیر بگذارد.
روش های جراحی آب مروارید
دو روش اصلی جراحی برای از بین بردن کاتاراکت وجود دارد:
فیکوامولسیفیکاسیون: رایج ترین روش. جراح از انرژی اولتراسوند برای شکستن عدسی ابری استفاده می کند، که سپس از طریق یک برش کوچک به بیرون ساکشن می شود.
استخراج خارج کپسولی: کل عدسی از طریق یک برش بزرگتر برداشته می شود. این امر امروزه کمتر رایج است، زیرا فیکوامولسیفیکاسیون دقیق تر است و زمان بهبودی کوتاه تری دارد.
پس از برداشتن لنز طبیعی، با یک لنز مصنوعی داخل چشمی (IOL) جایگزین می شود. گزینه های IOL مختلفی وجود دارد، از جمله:
لنزهای تک کانونی: دید واضحی را در یک فاصله، معمولاً برای فاصله، ارائه می دهند. ممکن است همچنان به عینک نیاز داشته باشد.
لنزهای چند کانونی: امکان دید واضح در فواصل مختلف را فراهم می کند و نیاز به عینک را کاهش می دهد.
لنزهای توریک: آستیگماتیسم را علاوه بر نزدیک بینی یا دوربینی اصلاح می کند.
نوع IOL انتخاب شده بر اساس نیازهای بینایی بیمار، سلامت کلی چشم و عوامل سبک زندگی است.
بهبودی جراحی آب مروارید
بهبودی پس از جراحی آب مروارید به طور کلی بسیار سریع است و اکثر بیماران موارد زیر را تجربه می کنند:
- ناراحتی یا سوزش خفیف برای 1-2 روز
- بهبود بینایی در عرض 1-2 هفته
- بهبود کامل و تثبیت بینایی در عرض 1-2 ماه
عوارض جانبی موقتی مانند حساسیت به نور، تاری دید و قرمزی چشم شایع هستند اما معمولاً در چند هفته اول برطرف می شوند. به بیماران توصیه می شود در دوره نقاهت اولیه از قطره های چشمی استفاده کنند و از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنند.
نکات پایانی
اکثریت قریب به اتفاق جراحی های آب مروارید موفقیت آمیز بوده و بیش از 90 درصد بیماران بهبود بینایی و رضایت از نتایج خود را گزارش کرده اند. با این حال، مانند هر عمل جراحی، خطر کمی از عوارض مانند عفونت، خونریزی یا تورم وجود دارد. همکاری نزدیک با چشم پزشک برای بهترین نتیجه ممکن بسیار مهم است.
