گاستروانتریت (آنفولانزای معده) چیست؟

بیماری گاستروانتریت(gastroenteritis) یا آنفولانزای معده، نوعی التهاب ناشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن به یک یون عفونت ویروسی یا باکتریایی می باشد. این بیماری معمولاً با علائمی مانند درد و گرفتگی عضلات شکم و … همراه است. در این مقاله به علل ایجاد این بیماری و راه های درمان آن می پردازیم.

گاستروانتریت چیست؟

گاستروانتریت زمانی است که معده و روده شما تحریک و ملتهب هستند. این می تواند باعث درد شکم، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، استفراغ و اسهال شود. این التهاب بر اثر پاسخ سیستم ایمنی ایجاد می شود. با این حال، عفونت های ناشی از قارچ ها، انگل ها یا تحریک ناشی از مواد شیمیایی نیز می توانند منجر به گاستروانتریت شوند.

علائم گاستروانتریت

علائم گاستروانتریت در ابتدا خفیف هستند و معمولاً تهوع، گرفتگی عضلات، اسهال و استفراغ ایجاد می کنند. علائم دیگر کمی دیرتر ظاهر می شوند و عبارتند از درد شکم، از دست دادن اشتها، تب، لرز، خستگی و بدن درد. همچنین احتمال دارد به دلیل اسهال و استفراغ، دچار کم آبی شوید. مراقب علائم کم آبی بدن مانند خشکی پوست، خشکی دهان، احساس سبکی سر و تشنگی باشید. در صورت داشتن هر یک از این علائم به پزشک مراجعه نمایید.

گاستروانتریت چقدر طول می کشد؟

بستگی به این دارد که چه چیزی باعث آن شده است. اما به طور کلی، گاستروانتریت حاد حدود 14 روز طول می کشد. گاستروانتریت مداوم بین 14 تا 30 روز و گاستروانتریت مزمن بیش از 30 روز طول می کشد.

آنفولانزای معده در کودکان

کودکان و نوزادان در صورت ابتلا به این بیماری می توانند به سرعت دچار کم آبی شوند. در صورت ابتلای کودک، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید. برخی از علائم کم آبی در کودکان عبارتند از:

• لکه نرم فرورفته روی سر کودک
• چشم های فرو رفته
• خشکی دهان
• گریه بدون اشک
• ادرار نکردن یا کاهش ادرار
• عدم هوشیاری و کاهش انرژی
• تحریک پذیری

احتمال بروز علائم شدید در کودکان خردسال بیشتر است. گاستروانتریت زمانی که توسط یک عفونت ایجاد می شود (اغلب یک ویروس) مسری است. کودکان مبتلا به گاستروانتریت را از مهدکودک یا مدرسه دور نگه دارید تا زمانی که تمام علائم آنها از بین برود.

دو ویال خوراکی برای کمک به محافظت از کودکان در برابر یکی از شایع ترین علل گاستروانتریت ویروسی(روتاویروس) در دسترس است. این دو ویال RotaTeq و Rotarix نام دارند. بچه ها می توانند آنها را از 2 ماهگی مصرف کنند که در این مورد باید با پزشک مشورت نمایید.

پزشکان معمولاً داروهای بدون نسخه برای کودکان زیر 5 سال را برای کنترل استفراغ توصیه نمی کنند. آنها همچنین داروهای کنترل اسهال را برای کودکان کمتر از 12 سال تجویز نمی کنند (بعضی پزشکان آنها را برای افراد زیر 18 سال نیز توصیه نمی کنند).

علل ایجاد گاستروانتریت

شایع ترین علت گاستروانتریت یک ویروس است. انواع اصلی آن نورو ویروس و روتا ویروس است. این ویروس ها معمولاً از طریق تماس با فردی که عفونت دارد، به اشتراک گذاشتن غذا یا ظروف، نوشیدن آب یا خوردن غذاهای آلوده به ویروس و یا دست زدن به سطوح آلوده و تماس دست با دهان منتقل می شوند.

نورویروس

نوروویروس بسیار مسری است، به این معنی که به راحتی و به سرعت پخش می شود. علائم معمولاً حدود 12 تا 48 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آن شروع می‌شوند. برای حدود 1 تا 3 روز بیمار خواهید بود و تا 2 هفته پس از شروع بهبودی، مسری می باشد.

روتاویروس

هم بزرگسالان و هم بچه‌ها روتاویروس می‌گیرند، اما بچه‌ها معمولاً علائم جدی مانند کم‌آبی شدید دارند. علائم این نوع، معمولاً حدود 1 تا 3 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس شروع می‌شود. برای حدود 5 تا 7 روز بیمار و چند روز پس از شروع بهبودی مسری خواهید بود.

آستروویروس

آستروویروس معمولاً یک عفونت نسبتاً خفیف همراه با اسهال آبکی ایجاد می کند. این عفونت بیشتر در کودکان کمتر از 5 سال، بزرگسالان بالای 65 سال و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ایجاد می شود. معمولاً حدود 4 تا 5 روز پس از مواجهه با ویروس، علائم شروع می‌شوند و احتمالاً حدود 1 تا 4 روز بیمار خواهید بود.

آدنوویروس

انواع مختلفی از آدنوویروس وجود دارد. عفونت معمولاً باعث سرفه، آبریزش بینی و تب می شود. هر فردی می تواند به آن مبتلا شود، اما در کودکان کمتر از 5 سال شایع تر است. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید، احتمال ابتلا به آن و شدت بیماری بیشتر است. معمولاً حدود 3 تا 10 روز پس از قرار گرفتن در معرض بیماری، علائم شروع می شوند و احتمال دارد تا 2 هفته بیمار باشید. همچنین اگر علائم تنفسی مانند سرفه دارید، احتمال دارد پس از اینکه احساس بهتری پیدا کردید، مدتی باقی بماند.

باکتری ها

باکتری هایی مانند اشریشیا کلی، کمپیلوباکتر و سالمونلا نیز می توانند آنفولانزای معده را تحریک کنند. اما این به اندازه مواردی که توسط ویروس ایجاد می شوند رایج نیست. باکتری دیگری به نام شیگلا، اغلب در مراکز مراقبت از فردی به فرد دیگر و از طریق غذای آلوده و آب آشامیدنی سرایت می کند. انگل ها نیز می توانند باعث گاستروانتریت شوند اما شایع نیست. شما می توانید ارگانیسم هایی مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم را در استخرهای شنای آلوده یا با نوشیدن آب آلوده دریافت نمایید.

همچنین راه های غیرمعمول دیگری برای ابتلا به گاستروانتریت وجود دارد:

• فلزات سنگین (آرسنیک، کادمیوم، سرب یا جیوه) در آب آشامیدنی
• مصرف زیاد غذاهای اسیدی مانند مرکبات و گوجه فرنگی
• سمومی که احتمال دارد در غذاهای دریایی خاص یافت شوند
• داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها، آنتی اسیدها، ملین ها و داروهای شیمی درمانی

مراحل آنفولانزای معده

گاستروانتریت ویروسی به طور کلی دارای چهار مرحله است:

1. قرار گرفتن در معرض بیماری: زمانی که برای اولین بار با ویروس در تماس قرار گرفته باشید، علائم معمولاً مدتی طول می کشد تا ایجاد شوند، بنابراین تا زمانی که بیمار نشوید احتمالاً متوجه نخواهید شد که در معرض آن قرار گرفته اید.
2. ایجاد بیماری: هنگامی که در معرض بیماری قرار گرفتید، مدتی طول می کشد تا ویروس سلول های شما را آلوده کند و شروع به تولید مثل کند. به این دوره کمون می گویند و بسته به اینکه کدام ویروس شما را آلوده کرده است، معمولاً 1 تا 10 روز طول می کشد.
3. عفونت حاد: همانطور که سیستم ایمنی بدن شما به عفونت پاسخ می دهد، دچار التهاب می شوید. این همان چیزی است که علائم شما را تحریک می کند و بسته به نوع ویروسی که به آن آلوده شده اید، می تواند 1 تا 14 روز طول بکشد.
4. بازیابی: در این دوره علائم شما شروع به از بین رفتن می کند و احساس بهتری خواهید داشت. با این حال، بسته به اینکه کدام ویروس باعث عفونت شما شده است، احتمال دارد تا 2 هفته پس از آن همچنان مسری باشید.

آیا گاستروانتریت مسری است؟

گاستروانتریت مسری نیست، اما عفونت هایی که باعث آن می شوند مسری هستند. به عنوان مثال، ویروس ها معمولاً از طریق مایعات بدن مانند آب دهان پخش می شوند. اگر فرد مبتلا به عفونت از حمام استفاده کند یا بعد از سرفه یا عطسه دست های خود را نشوید، می‌تواند ویروس را به هر سطحی که لمس می‌کند منتقل کند.

یکی از بهترین راه‌های محافظت از خود در برابر ابتلا، شستن مکرر دست‌ها در طول روز است، به‌ویژه قبل از غذا خوردن یا لمس صورت‌. همچنین، مطمئن شوید که میوه‌ها و سبزیجات تازه را قبل از خوردن به خوبی بشویید و اگر مریض هستید برای افراد دیگر غذا درست نکنید.

عوامل خطر گاستروانتریت

در حالی که هر فردی احتمال دارد به گاستروانتریت مبتلا شود، برخی چیزها شما را بیشتر مستعد ابتلا به آن می کند. آنها عبارتند از:

• سن بالاتر از 65 سال یا کمتر از 6 سال
• زندگی یا کار در خانه سالمندان
• کار کردن یا حضور در یک مرکز مراقبت از کودکان یا مدرسه
• سفر به مکان هایی که عفونت هایی که باعث گاستروانتریت می شوند شایع تر است.
• خوردن ماهی یا گوشت خام یا نیم پز
• داشتن یک وضعیت سلامتی که سیستم ایمنی شما را تضعیف می کند یا نیاز به درمان دارد و می تواند سیستم ایمنی شما را ضعیف کند.
• نوشیدن مقدار زیادی الکل یا مصرف دوزهای بالای داروهای خاص، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs).

آنفولانزای معده و بارداری

گاستروانتریت در دوران بارداری شایع است. حدود 30 درصد از افراد باردار در مقطعی از بارداری خود به گاستروانتریت مبتلا می شوند. این بیماری بدون درمان، می تواند به کم آبی بدن منجر شود که می تواند باعث زایمان زودرس شود. اگر باردار هستید و دچار گاستروانتریت شده اید، در اسرع وقت با پزشک خود صحبت نمایید.

درمان گاستروانتریت

اکثر افراد به درمان خاصی برای گاستروانتریت نیاز نخواهند داشت. در صورت ابتلا به این بیماری، احتمالاً بعد از چند روز خود به خود بهتر خواهید شد. بهترین کاری که می توانید برای تسریع بهبودی انجام دهید این است که در خانه استراحت نمایید، هیدراته بمانید و غذای ملایم بخورید.

برای هیدراته نگه داشتن خود تا حد امکان مایعات شفاف بنوشید. اگر حالت تهوع دارید، جرعه‌های کوچک و مکرر مایعات را در طول روز بنوشید یا تکه یخ بمکید. اگر می توانید مقدار کمی از غذاهایی که هضم آنها آسان است و دارای الکترولیت هستند مانند آب میوه، بستنی، آبگوشت و کراکر نمکی بخورید. به احتمال زیاد، کودکان خیلی سریع دچار کم آبی شوند. بنابراین به کودک مبتلا به گاستروانتریت محلول آبرسانی بدهید تا بنوشد.

داروی گاستروانتریت

برای کمک به کاهش علائم، پزشکان معمولاً داروهای ضد تهوع برای کاهش استفراغ و داروهای ضد اسهال تجویز می کنند مگر اینکه اخیراً از آنتی بیوتیک استفاده کرده باشید، اسهال خونی داشته باشید، مقدار کمی خون در مدفوع وجود داشته باشد که قابل مشاهده نباشد یا اسهال همراه با تب داشته باشید.

آنتی بیوتیک ها نمی توانند گاستروانتریت ویروسی را درمان کنند. آنها اغلب برای گاستروانتریت باکتریایی نیز استفاده نمی شوند، زیرا عفونت شما باید طی چند روز خود به خود برطرف شود. با این حال، برخی از باکتری ها نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارند. پزشک شما احتمالاً آزمایشاتی را برای تصمیم گیری در مورد نیاز به آنتی بیوتیک انجام دهد.

هنگامی که علائم شما شروع به کاهش می کند، می توانید به تدریج به رژیم غذایی عادی خود بازگردید. بهتر است با خوردن غذاهای ملایم و آسان هضم مانند کراکر، موز، نان تست، برنج و مرغ شروع کنید و تا بهبودی کامل از مصرف لبنیات، کافئین و الکل خودداری نمایید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نماییم؟

• اگر شما یا فرزند بالای 2 سالتان، بیش تر از 1 بار در روز استفراغ می کنید، اسهال شدید دارید (هر 2-1 ساعت مقدار زیادی مدفوع شل یا آبکی دفع می کند) یا تب بالا دارید که بیش از 3-2 روز طول کشیده است.
• کودک زیر 2 سال شما بیش از 12 ساعت استفراغ یا اسهال دارد یا تب همراه با استفراغ و اسهال دارد.
• شما یا فرزندتان علائم یا نشانه های کم آبی دارید.
• استفراغ یا اسهال شما خونی یا قیری (سیاه و غلیظ) شده است.
• بیماری کلیوی، کبدی یا قلبی دارید و نمی توانید چیزی را نگه دارید.
• درد شدید و ناگهانی شکم دارید.
• علائم شما بیش از 5 روز طول می کشد.

نکات پایانی

گاستروانتریت، التهاب ناشی از عفونت در معده و روده است که می تواند باعث تهوع، اسهال و استفراغ شود و احتمال دارد باعث کم آبی بدن شود. اینکه علائم شما چقدر طول بکشد بستگی به عامل ایجاد عفونت دارد. سیستم ایمنی اکثر افراد عفونت را ظرف چند روز از بین می برد، با این حال در صورت علائمی مانند کم آبی باید حتما به پزشک مراجعه نمایید. پزشک می تواند برای کاهش علائم، برای شما دارو تجویز نماید.