مالتودکسترین ها (maltodextrin) موادی با منشا گیاهی هستند که از نشاسته ذرت، گندم و سیب زمینی به دست می آیند و به دلیل کاربردهای بسیار متنوع، تقاضای زیادی دارند. آنها یک کربوهیدرات ایده آل برای استفاده در تغذیه تخصصی مانند تغذیه نوزادان، رژیم ورزشی و کاربردهای بالینی بوده و همچنین به عنوان یک جایگزین جزئی برای چربی ها استفاده می شوند. مهمترین ویژگی این مواد این است که، بدون افزایش ارزش کالری، بافت غذا را بهبود می بخشند.
مالتودکسترین‌ها به دلیل خاصیت بافت‌دهنده، ژل‌کننده، امولسیون‌کننده و غیرکریستالی‌کننده‌شان ارزشمند هستند و کاربردهای دارویی و آرایشی دارند، به عنوان مثال، به عنوان مواد کمکی (مواد غیرفعال) در تولید دارو استفاده می شوند. در ادامه به بررسی دقیقتر این مواد می پردازیم.
مالتودکسترین چیست؟
مالتودکسترین نوعی کربوهیدرات است که از نشاسته ذرت، برنج، سیب زمینی یا گندم به دست می آید. این کربوهیدرات توسط سازندگان تحت پردازش و فرآوری قرار می گیرد تا در نهایت به شکل یک پودر سفید محلول در آب با طعم خنثی در می آید که شیرینی خیلی ملایمی در آن حس می شود. این پودر به عنوان یک جایگزین برای شکر در مواد غذایی بسته بندی شده مانند شیرینی ، آب نبات و نوشابه ها یافت می شود که به بهبود بافت، ماندگاری و طعم مواد غذایی کمک می کند.
ارزش غذایی مالتودکسترین
جالب است بدانید که یک گرم از این کربوهیدرات حاوی چهار کالری است، که با مقدار کالری که ساکاروز یا شکر معمولی دارد برابری میکند ، با این تفاوت که سریع تر هضم می شود و در نتیجه انرژی و کالری را به سرعت در بدن شما آزاد می کند. بنابراین اگر با افت قند خون مواجه شدید این ماده غذایی با افزایش سریع قند خون در بدن شما می تواند مفید و موثر واقع شود.
مالتودکسترین در چه محصولاتی یافت می شود؟
بسیاری از مردم بدون اینکه متوجه شوند هر روز مالتودکسترین می خورند. غذاهایی که اغلب حاوی این افزودنی هستند عبارتند از:
- انواع پاستا و ماکارانی ها
- غلات صبحانه و برنج
- پروتئین های جایگزین گوشت مانند حبوبات ، قارچ و توفو
- مواد غذایی نیمه آماده
- انواع سس های بسته بندی شده
- غذاهای منجمد
- شکر و شیرینی
- نوشیدنی های انرژی زا و ورزشی
برخی از تولیدکنندگان از مالتودکسترین در لوسیون ها، محصولات مراقبت از مو و خوراک دام استفاده می کنند.
آیا مصرف مالتودکسترین برای سلامتی مضر است؟
مصرف مالتودکسترین می توانند تاثیر زیادی بر سطح گلوکز، انسولین و لیپید خون داشته باشد. این مورد نشانگر خطرات بالقوه سلامتی، به ویژه در افراد آسیب پذیر مانند بیماران دیابتی می باشد. با این وجود در ایالات متحده، مالتودکسترین ها تحت قانون مقررات فدرال (CFR) و سازمان غذا و دارو (FDA) به عنوان یک ماده ایمن شناخته می شود.اما اگر شما بیماری یا حساسیت خاصی دارید داروخانه آنلاین پیشنهاد می کند برای پیشگیری از بروز مشکلات احتمالی ، مقدار مصرف مجاز روزانه از این کربوهیدرات تصفیه شده را از پزشک خود استعلام بگیرید.
فواید مالتودکسترین
از مالتودکسترین به دلیل خواص و کاربردهای متنوعی که دارد، در صنایع مختلف استفاده می شود.این کربوهیدرات ، بسیار آسان هضم می شود و می تواند به سرعت انرژی را در بدن پخش کند. به همین دلیل تولید کنندگان این پودر را به بسیاری از نوشیدنی ها و تنقلات ورزشی اضافه می کنند.
ازفواید این افزودنی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- منبع انرژی: کربوهیدرات به عنوان یک سوخت مهم برای عملکرد بهتر افراد در تمرینات ورزشی با شدت بالا هستند. همانطور که قبلتر اشاره کردیم، مالتودکسترین می تواند یک منبع سریع انرژی باشد ، به این معنا که بدن این پودر را به سرعت هضم می کند و به شما کمک می کند مقداری سوخت برای عضلات خود دریافت کنید. این توضیح می دهد که چرا شرکت ها از آن در تولید نوشیدنی های انرژی زا و نوشیدنی های ورزشی استفاده می کنند. افرادی که ورزش می کنند می توانند پس از تمرینات سخت از این محصول برای بازیابی سطح قند خون خود بهره مند شوند .
- مبارزه با سرطان کولورکتال: شکلی از مالتودکسترین به نام Fibersol-2 وجود دارد که با بهبود جریان هضم در روده و تخمیر باکتری ها از رشد سلول های تومور کولورکتال در افراد جلوگیری می کند و به عنوان یک عامل ضد سرطان بشمار می آید.
مالتودکسترین و کاهش وزن
در سال های اخیر، نگرانی هایی در مورد افزایش استفاده از کربوهیدرات های تصفیه شده، از جمله نشاسته و مالتودکسترین ، در غذا و نوشیدنی ها و ارتباط آن با افزایش نرخ چاقی مطرح شده است. مالتودکسترین یک کربوهیدرات ساده است که هیچ ارزش غذایی برای شما فراهم نمی کند.
مصرف منظم غذاهای پر کالری و نوشیدنی‌ها با سطوح بالای کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، مانند نوشابه‌ها و میان‌وعده‌های شیرین، ممکن است به راحتی منجر به افزایش کلسترول و چربی خون، افزایش وزن و اختلال در حساسیت به انسولین شود. بر این اساس، افراد باید به مصرف متعادل غذا و نوشیدنی های خود بیشتر توجه کنند و در عین حال مواد مغذی با فیبر و پروتئین بالا مصرف کنند.
مالتودکسترین و دیابت
مالتودکسترین به دلیل سرعت جذب بالا ، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد ، در صورتی که کربوهیدرات های پیچیده برای بدن این خطر را ندارند زیرا جذب آنها زمان بیشتری می برد و بعد از مصرف مدت زمان بیشتری احساس سیری می کنید. همچنین این کربوهیدرات می تواند درمدت زمان کوتاهی باعث افزایش قند خون شما شود که این افزایش ناگهانی گلوکز خون در افراد مبتلا به مقاومت به انسولین یا دیابت می تواند خطرناک و کشنده باشد.
درصورتی که شما با بیماری دیابت درگیر هستید و در عین حال تمایل به کاهش وزن دارید پیشنهاد می شود ساشه پروجی استرول ویرا رهش فارمد را مصرف نمایید زیرا محصولی مناسب جهت کمک به تنظیم قندخون، گلوکوز، کلسترول و کاهش وزن است.
مالتودکسترین و باکتری های روده
مصرف بیش از حد مالتودکسترین ممکن است بر تعادل باکتری ها در روده تأثیر بگذارد. تحقیقات در مراحل اولیه نشان می دهد که مالتودکسترین ممکن است تعداد باکتری های خوب را کاهش دهد و باکتری های مضر را افزایش دهد. این می تواند باعث آسیب به روده و افزایش خطر بیماری التهابی روده شود. همچنین ممکن است باعث گاستروانتریت و سایر شرایط التهابی می شود.
آیا مالتودکسترین موجب بروز واکنش های آلرژیک می شود؟
اگر مالتودکسترین را به مقدار زیاد مصرف کنید، ممکن است مشکلات گوارشی مثل گاز معده، صدای شکم و اسهال در شما ایجاد کند. همچنین در برخی از افراد می تواند باعث تحریکات پوستی نیز شود. اگر شما دچار عدم تحمل گلوتن یا بیماری سلیاک هستید، مصرف این کربوهیدرات می تواند برای شما خطرناک باشد.
جایگزین های سالم برای مالتودکسترین
مضرات مالتودکسترین بیشتر از فواید آن است، به خصوص اگر سیستم گوارشی حساسی دارید. از جمله جایگزین‌هایی که می‌توانند به عنوان طعم دهنده عمل کنند و به بازیابی سطح انرژی کمک کنند ، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پکتین که از میوه ها، دانه ها و سبزیجات به دست می آید
- استویا از برگ گیاه استویا به دست می آید
- خرما که حاوی مس، پتاسیم، منیزیم، ویتامین B6 و آهن است
- عسل که از شما در برابر بسیاری از بیماری ها محافظت می کند
- صمغ گوار که به عنوان یک عامل غلیظ کننده عمل می کند و جذب گلوکز را کند می کند
نکات پایانی
مردم از مالتودکسترین به عنوان یک افزودنی غذایی مصنوعی یا مکمل کربوهیدرات برای افزایش سطح انرژی و عملکردبهتر روزانه خود به خصوص در تمرینات ورزشی استفاده می کنند. اما با وجود اینکه کارشناسان مصرف این کربوهیدرات را در حد مجاز، ایمن مطرح کردند ؛ برای حفظ سلامتی بیشتر ، بهتر است از جایگزین های سالم تری برای این افزودنی استفاده کنید. بنابراین سعی کنید از خوردن غذاهای فرآوری شده خودداری کنید و در عوض غلات کامل و سبزیجات را برای تقویت سلامت مغز، روده و قلب انتخاب کنید به خصوص اگر دیابت و یا بیماری سلیاک دارید.
