شاید برخی از افراد را دیده باشید که بخش هایی از پوست شان رنگ ندارد و لکه مانند به نظر می رسد. این مشکل ناشی از بیماری برص می باشد. برص یا پیسی یک بیماری مزمن است و زمانیکه پوست رنگ خود را از دست دهد ایجاد می شود. بیماری برص حدود 0.5 تا 2 درصد افراد جهان را درگیر می کند. در مطلب امروز به این بیماری و شکل های مختلف و درمان آن خواهیم پرداخت.
شما می توانید جهت خرید محصولات درمان پوست از طریق وب سایت داروخانه آنلاین اقدام نمایید.
بیماری برص یا لک و پیس
بیماری برص را پیسی یا ویتیلیگو نیز می نامند. این بیماری یک بیماری پوستی است که در آن قسمت هایی از پوست رنگ خود را از دست می دهد. میزان درگیری این بیماری با پوست در افراد مختلف متفاوت است. گاهی این بیماری می تواند چشم، داخل دهان و مو را نیز مورد هدف قرار دهد. زمانیکه بخشی از پوست بر اثر این بیماری رنگ خود را از دست بدهد تا پایان عمر بدون رنگ باقی می ماند. لکه های برص به صورت غیرقابل پیش بینی روی پوست رشد می کنند. ممکن است این گسترش چند هفته طول بکشد و یا لکه ها در چند ماه یا سال ثابت بمانند و گسترش پیدا نکنند. نواحی درگیر با برص نسبت به نور خورشید حساس تر از باقی قسمت های پوست می باشند که به این عارضه “فتوسنستیو” گفته می شود.
علائم بیماری برص چیست؟
برجسته ترین علائم این بیماری بروز لکه های سفید و صاف روی پوست می باشد. اولین لکه های این بیماری در قسمت هایی ایجاد می شود که در تماس با نور خورشید هستند. لکه برص در ابتدا یک لکه ساده به نظر می رسد که کمی کمرنگ تر از بقیه پوست می باشد. این لکه به مرور رنگ خود را از دست می دهد و در نهایت سفید می شود. لکه های برص شکل های نامنظم دارند. در برخی افراد لبه های لکه ممکن است کمی ملتهب یا قرمز کمرنگ دیده شود و یا حتی بخارد. این لکه ها ناراحتی، خشکی، تحریک یا درد روی پوست ایجاد نمی کنند.
میزان لکه ها در افراد مختلف متفاوت است. در برخی افراد فقط تعداد کمی لکه سفید ایجاد می شود که بدون گسترش باقی می مانند. در برخی لکه های سفید بزرگ بهم چسبیده که قسمت های بیشتری از پوست را درگیر می کنند دیده می شود.
چه عواملی می تواند در بروز بیماری برص اثر داشته باشد؟
بیماری برص زمانی ایجاد می شود که سلول های رنگدانه ساز (ملانوسیت ها) از بین می روند یا دیگر ملانین (رنگدانه پوست، مو و چشم) تولید نمی کنند. اینکه چه دلایلی باعث این مسئله می شود چندان مشخص نیست اما احتمال دارد این مشکل با موارد زیر در ارتباط باشد:
- سابقه خانوادگی یا وراثت
- اختلال در سیستم خود ایمنی
- محرک ها مانند آفتاب سوختگی شدید، تروما یا آسیب پوستی، استرس
این بیماری مسری نیست و در هر سنی ممکن است رخ دهد. احتمال شروع این بیماری در سن 20 سالگی بیشتر است.
انواع بیماری برص
بیماری برص دو شکل دارد؛ غیرسگمنتال (غیر مجزا) و سگمنتال (مجزا)
برص غیر سگمنتال
برص غیر سگمنتال با لکه های سفید قرینه مشخص می شود. لکه ها معمولا به شکل مساوی و متقارن در دو طرف بدن ظاهر می شوند. در این شکل از پیسی پیشرفت لکه ها نسبت به زمانی که لکه ها تنها یک ناحیه از بدن را درگیرکرده اند کندتر می باشد. پیسی غیر سگمنتال رایج است و حدود 90 درصد موارد را در بر می گیرد. این لکه ها بیشتر در قسمت هایی از پوست که بیشتر در معرض نور خورشید هستند دیده می شوند اما در باقی سایر نقاط بدن نیز قابل مشاهده هستند.
پیسی غیرسگمنتال 5 الگو دارد
- تعمیم یافته: این نوع رایج ترین شکل پیسی است و لکه ها در آن هیچ مکان یا اندازه مشخصی ندارند.
- آکروفیشال: این نوع پیسی بیشتر روی انگشتان دست و پا دیده می شود.
- مخاطی: این نوع بیشتر اطراف غشاهای مخاطی و لب ها را درگیر می کند.
- فراگیر: در این نوع بیشتر رنگدانه های بدن از بین می روند. این نوع بسیار نادر است.
- کانونی: این نوع بیشتر در کودکان دیده می شود و در آن یک یا چند لکه سفید پراکنده در یک ناحیه مجزا بروز می یابد.
پیسی سگمنتال
در این شکل از بیماری برص لک ها با سرعت بالاتری گسترش پیدا می کنند اما ثابت هستند و نسبت به پیسی غیرسگمنتال نظم بهتری دارند. شیوع این نوع برص کمتر است و تنها 10 درصد بیماران را درگیر می کند. این پیسی شکل متقارن ندارد.
پیسی سگمنتال در افراد کم سن بیشتر شایع است. تقریبا 30 درصد کودکان مبتلا به برص را تحت تاثیر قرار می دهد. این شکل از برص بیشتر در قسمت هایی از پوست دیده می شود که به اعصاب موجود در ریشه های پشتی ستون فقرات متصل هستند. این شکل از برص به درمان موضعی جواب بهتری می دهد.
نحوه درمان بیماری برص چگونه است؟
آکادمی پوست امریکا برص را یک بیماری پوستی می داند که به مراقبت پزشکی نیاز دارد. برخی درمان ها می توانند در کاهش قابل مشاهده بودن لک و پیس موثر باشند. این روش ها به شرح زیرند:
استفاده از ضد آفتاب
استفاده از ضد آفتاب برای جلوگیری از سوختگی لکه های روشن تر پوست می تواند بسیار مفید باشد. آکادمی پوست امریکا استفاده از ضد آفتاب را توصیه می کند تا از سوختگی لکه ها جلوگیری شود.
فتوتراپی با اشعه UVB
این روش با استفاده از لامپ های اشعه فرابنفش B انجام می شود و یک درمان رایج برای بیماری ویتیلیگو است. این بیماری در صورت انجام در کلینیک به دو تا سه جلسه درمانی در هفته نیاز دارد. اگر لکه ها در نواحی بزرگ بدن باشند از فتوتراپی با اشعه UVB در بیمارستان استفاده می شود.
فتوتراپی با اشعه UVB در بیمارستان و روی کل بدن انجام می شود. این روش با سایر درمان ها ترکیب می شود و می تواند نقش مثبتی روی لک و پیس داشته باشد. باید توجه داشت نتیجه این روش به طور قطعی ثابت شده نیست و هیچ درمانی هنوز برای از بین بردن کامل لک های این بیماری وجود ندارد.
فتوتراپی با اشعه UVA
این درمان در مراکز درمانی انجام می شود. پیش از شروع درمان به بیمار دارویی می دهند تا حساسیت پوست به اشعه UV بالا رود. پس از آن طی چند دوره درمانی پوست درگیر برص در معرض دوز بالای اشعه UVA قرار می دهند. با انجام دو بار در هفته این روش و پس از گذشت 6 تا 12 هفته بهبودی در لکه ها قابل مشاهده است.
رنگدانه زدایی
اگر ناحیه درگیر بیماری برص گسترش پیدا کند به طوریکه 50 درصد بدن را بپوشاند رنگدانه زدایی پیشنهاد می شود. در این روش رنگدانه قسمت های غیر درگیر پوست را کاهش می دهند تا با نواحی سفید هماهنگ تر شود. در این روش از لوسیون ها یا پمادهای قوی مانند مونوبنزون، مکینول یا هیدروکینون استفاده می شود.
این روش درمانی باعث آسیب پذیری پوست می شود. افراد تحت این درمان باید از قرارگیری در معرض نور خورشید در مدت طولانی خودداری کنند. رنگدانه زدایی فرآیندی طولانی است و با توجه به عواملی مانند عمق رنگ پوست طبیعی می تواند 12 تا 18 ماه به طول بیانجامد.
استفاده از کورتیکوستروئیدهای موضعی
این محصولات کرم هایی حاوی استروئید هستند. برخی مطالعات از اثر مفید آنها بر متوقف کردن گسترش لکه های سفید گزارش داده اند. برخی مطالعات نیز حاکی از بازگشت کامل رنگ طبیعی پوست هستند.
از کورتیکوستروئیدهای موضعی نباید روی پوست صورت استفاده شود. این درمان پس از یک ماه بررسی می شود؛ اگر پس از یک ماه بهبودی مشاهده شد ادامه درمان پیشنهاد می شود اما باید پیش از ادامه چند هفته به پوست استراحت داده شود. اگر پس از یک ماه بهبودی مشاهده نشد یا عوارض جانبی ایجاد شد باید درمان متوقف گردد.
کلسی پوتریول
این ماده نوعی ویتامین D است و به شکل پماد موضعی تولید می شود و به کار می رود. این پماد را می توان درکنار نوردرمانی یا همراه کورتیکوستروئیدها استفاده کرد. عوارض آن راش، خشکی پوست و خارش است.
استفاده از داروهای موثر بر سیستم ایمنی
داروهایی که به عنوان بازدارنده های کلسینورین شناخته می شوند مانند پمادهای حاوی تاکرولیموس یا پیمکرولیموس می توانند به لکه های کوچکتر در رنگدانه زدایی کمک کنند. هر چند انجمن غذا و داروی امریکا در مورد ارتباط این دارو و سرطان پوست و لنفوما هشدار می دهد.
پسورالن
از این دارو در کنار نوردرمانی با اشعه های UVA و UVB می توان برای درمان برص استفاده کرد. این دارو پوست را به اشعه UV حساس تر می کند. پوست با این روش بهبود می یابد و ممکن است رنگ طبیعی خود را بدست آورد. این درمان ممکن است نیاز داشته باشد دو تا سه بار در هفته و 6 تا 12 ماه ادامه یابد. این درمان می تواند خطر آفتاب سوختگی و آسیب پوستی را که می تواند به سرطان پوست منجر شود بالا ببرد. مصرف این دارو به افراد زیر 20 سال توصیه نمی شود.
پیوند پوست
در این روش بخشی هایی از پوست رنگدانه دار توسط جراح برداشته می شود و از آنها برای پوشاندن نواحی درگیر استفاده می شود. این روش چندان رایج نیست زیرا زمان زیادی می طلبد و از طرفی می تواند باعث ایجاد جای زخم در هر دو ناحیه شود.
پیوند تاول نیز در این بخش قرار می گیرد. در این روش با استفاده از ساکشن روی پوست تاول تولید می شود. سپس نوک تاول برداشته شده و آن را روی بخشی از پوست که رنگدانه ندارد قرار می دهند. در این روش احتمال ایجاد جای زخم کمتر است.
تاتوی پزشکی
در این روش با استفاده از جراحی رنگدانه داخل پوست پیوند داده می شود. این روش در ناحیه دور لب خصوصا در افراد با پوست تیره بهتر جواب می دهد. مطابقت رنگ پوست و محو و کمرنگ شدن تتو کمی در این روش مشکل ساز است. در برخی موارد آسیب پوستی ناشی از تتو می تواند باعث ایجاد یک لکه دیگر در پوست شود.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- راهکارهای طلایی برای مراقبت از پوست خشک!
- راه های مراقبت از پوست در دوره نوجوانی
- راهکارهای موثر برای مراقبت از پوست در پاییز!
