برای درمان بسیاری از عفونت های انگلی، داروهای ضد انگلی تجویز می شود. عفونت های انگلی می توانند علائم خفیف تا شدید را به همراه داشته باشند و بر اساس نوع عفونت نیازمند دارویی خاص هستند. در مقاله امروز به دسته بندی داروهای انگلی و فواید و عوارض آنها اشاره خواهیم کرد.
داروهای ضد انگلی چه کاربردی دارند؟
داروهای ضد انگلی عفونت هایی را درمان می کنند که منشاء انگلی دارند. انگل ها موجوداتی کوچک و میکروسکوپی هستند و می توانند درون بدن یا روی پوست و موی انسان و سایر حیوانات زندگی کنند. این انگل ها مواد مورد نیاز خود را از بدن میزبان بدست می آورند. عفونت های انگلی بیشتر در مناطق گرمسیری دیده می شود هرچند ردپای آنها را می توان در مناطق نیمه گرمسیری و معتدل نیز یافت.
هر داروی ضد انگلی، نوع خاصی از انگل را مورد هدف قرار می دهد. سه نوع انگلی که می توانند باعث بیمار شدن انسان شوند به شرح زیرند:
انگل خارجی یا اکتوپارازیت (Ectoparasites)
انگل هایی مانند شپش سر، شپش شرمگاهی، کنه، ساس و کک از جمله این انگل ها هستند. این انگل ها روی بدن یعنی روی پوست و مو زندگی می کنند. برخی از آنها مانند ساس می تواند روی ملحفه و اثاثیه منزل نیز زنده بمانند. این انگل ها زمانیکه نیاز به تغذیه داشته باشند به سمت میزبان رفته و با نیش زدن پوست و مکیدن خون تغذیه می کنند.
هلمینت (Helminths)
انگل روده مانند کرم های قلابدار، کرم لوله ای و کرم سوزنی از این نوع هستند. این انگل داخل بدن انسان زندگی می کند و چندین سلول و اندام دارد. سرایت این انگل به دما، بهداشت و تماس با حامل های انگل بستگی دارد.
تک یاخته ای ها یا پروتوزوآ (Protozoas)
این انگل ها یک سلول دارند؛ به طور مثال آمیب، نوع تک یاخته ای می باشد. این موجودات درون بدن زندگی می کنند و بیشتر بیماران مبتلا به نقص ایمنی مانند ایدز را درگیر می کنند. این انگل ها می توانند بدون نشانه و یا جدی و کشنده باشند.
انواع داروهای ضد انگلی
داروهای ضد انگلی به سه گروه اصلی دسته بندی می شوند:
- انگل کش ها که برای درمان گال، شپش و سایر اکتوپارازیت ها کاربرد دارند.
- آنتی هلمینت ها که برای درمان عفونت های ناشی از کرم های انگلی به کار می روند.
- انتی پروتئوزوآ که شامل داروی ضد مالاریا برای درمان انگل های تک یاخته ای است.
عملکرد داروهای ضد انگلی چگونه است؟
داروهای ضد انگلی به سه روش تاثیر خود را روی بدن می گذارند:
- توقف رشد انگل
- کشتن انگل یا تخم انگل
- ناتوان کردن انگل در عملکرد خود تا نتواند به میزان بچسبد.
داروهای ضد انگلی می تواند با توجه به نوع عفونت و عامل انگلی در 3 شکل تجویز شوند:
- خوراکی
- تزریقی
- موضعی
داروی انگلی چه مدت باید مصرف شود؟
دارو با توجه به نوع آن می تواند طول درمان متفاوتی داشته باشد. میزان و مدت مصرف را پزشک باید بر اساس عامل عفونت زا، شرایط اقلیمی و شدت بیماری تعیین کند. ممکن است لازم باشد پس از گذشت یک هفته تا ده روز از شروع مصرف دارو و یا اتمام دوره اول، دوز دیگری از داروی ضد انگلی تجویز شود.
اثربخشی داروهای ضد انگلی چگونه است؟
میزان اثربخشی به نوع داروی تجویزی بستگی دارد. داروهای ضد انگلی در اکثر مواقع موثرند هرچند برای برخی عفونت های انگلی درمانی در دسترس نیست.
در صورت سوء مصرف داروهای ضد انگلی چه اتفاقی رخ می دهد؟
در صورت مصرف بیش از حد برخی داروهای ضد انگلی یا طولانی کردن روند مصرف ممکن است این داروها باعث مشکلات جدی مانند موارد زیر شوند:
- آسیب عصبی به دست و پاها
- نارسایی کلیوی
- مشکلات بینایی مانند کوری
- کاهش شنوایی و مشکلات تعادل
آیا داروهای ضد انگلی عوارض دارند؟
عوارض مصرف داروهای ضد انگلی می تواند بسیار گسترده باشد. برخی از این داروها عوارض جانبی بسیار خفیفی دارند اما برخی دیگر می توانند باعث مشکلات شدیدتری شوند. در ادامه با عارضه های خفیف و شدید این داروها آشنا می شوید:
شایع ترین عوارض داروهای ضد انگلی
- تب
- کهیر
- سردرد
- خارش پوستی
- گرفتگی شکمی، نفخ و اسهال
- مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- خواب آلودگی و خستگی
عوارض جانبی شدید داروهای ضد انگلی
- توهم
- روان پریشی
- ضربان قلب غیرطبیعی
- تغییرات بینایی
پیش از مصرف داروهای ضد انگلی به این نکات توجه داشته باشید:
- پیش از مصرف دارو حتما پزشک را از مشکلات بدنی و جسمی خود و داروهایی که استفاده می کنید مطلع کنید. افراد مبتلا به بیماری های کلیوی نباید از این داروها استفاده کنند. همچنین در صورت داشتن سیستم ایمنی ضعیف پزشک را در جریان بگذارید.
- اگر در دوره بارداری یا شیردهی به سر می برید حتما پزشک را مطلع نمایید. برخی از داروهای ضد انگلی برای کودک می توانند مضر باشند.
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- آیا با انواع عفونت انگلی در کودکان آشنایی دارید؟
- چگونه از ابتلا به عفونت انگلی پیشگیری کنیم؟
- کرمک چیست؟ دلایل ابتلا و درمان آن در کودکان
- قرص لوپرامید نحوه مصرف، عوارض جانبی و موارد احتیاطی!
