فلج مغزی به گروهی از اختلالات گفته می شود که بر حرکت، توازن و وضعیت عضلات مرتبط می شود. منابع خارجی به این موضوع اشاره می کنند که در این بیماری آسیب هایی به مغز نابالغ وارد می شود. علائم این بیماری در دوران نوزادی و کودکی مشخص می شوند و اولین علائم آن رفلکس های اغراق آمیز، شل شدن یا اسپاسم اندام ها و تنه، حالات غیر معمول، حرکات غیر ارداری و راه رفتن ناپایدار هستند.
افراد مبتلا به فلج مغزی در بلع مشکل دارند و نمی توانند تعادل عضلات چشم خود را حفظ کنند. این کودکان معمولا نمی توانند روی یک جسم متمرکز شوند. دلیل این امر سفت شدن ماهیچه ها و محدود شدن دامنه حرکتی مفاصل است. علت فلج مغزی بسیار متفاوت است. متاسفانه هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما با روش های درمانی می توان علائم آن را کنترل کرد.
شما می توانید جهت خرید قرص مغز و اعصاب از طریق وب سایت داروخانه آنلاین اقدام نمایید .
انواع فلج مغزی
این بیماری به دسته های زیر تقسیم بندی می شود:
- فلج اسپاستیک
- فلج مغزی دیسکینتیک (شامل آتاتوئید، کورواتتوئید و فلج دیستونیک)
- فلج آتاکسیک
- فلج مختلط
علائم فلج مغزی
فلج مغزی می تواند کل بدن را درگیر کند و یا تنها محدود به بخشی از بدن شود. علائم این بیماری شامل مشکلات حرکتی و هماهنگی در بدن، مشکل در گفتار و غذا خوردن هستند. علائم دیگر این بیماری به شرح زیرند:
- عدم حرکت و هماهنگی
- ماهیچه های سفت و رفلکس های اغراق آمیز (اسپاسم)
- تغییرات در تناژ عضلات مانند بسیار سفت یا بیش از حد آنها
- ماهیچه های سفت با رفلکس های معمولی (سفتی)
- عدم تعادل و هماهنگی عضلات (آتاکسی)
- رعشه یا حرکات غیر ارادی تکان دهنده
- حرکات آهسته و پیچشی
- مشکل در راه رفتن مانند راه رفتن روی انگشتان پا، راه رفتن خمیده، راه رفتن گسترده یا راه رفتن نامتقارن
- مشکل در مهارت های حرکتی مانند بستن لباس یا برداشتن ظروف
- مشکل در گفتار و غذا خوردن
- تاخیر در رشد گفتار
- مشکل در صحبت کردن
- مشکل در مکیدن، جویدن یا غذا خوردن
- آبریزش زیاد یا مشکلات بلع
- تاخیر در رسیدن به مراحل مهم رشدی مانند مهارت های حرکتی نشستن یا خزیدن
- مشکلات یادگیری
- ناتوانی های ذهنی
- تاخیر در رشد
مشکلات دیگر
آسیب به مغز می تواند مشکلات عصبی زیادی را به وجود بیاورد که به شرح زیرند:
- تشنج (صرع)
- مشکل شنوایی
- مشکلات بینایی و حرکات غیرطبیعی چشم
- احساسات غیرطبیعی لمس یا درد
- مشکلات مثانه و روده از جمله یبوست و بی اختیاری ادرار
- شرایط بهداشت روانی مانند اختلالات عاطفی و مشکلات رفتاری
خبر بد این است که علائم فلج مغزی در طول زمان بدتر می شوند.
علل فلج مغزی چیست؟
فلج مغزی ناشی از رشد غیر طبیعی مغز یا آسیب به مغز در حال رشد است. این آسیب معمولاً قبل از تولد کودک اتفاق می افتد، اما ممکن است در بدو تولد یا در اوایل نوزادی نیز رخ دهد. در بسیاری از موارد، علت این بیماری مشخص نیست. عوامل زیادی می توانند منجر به فلج مغزی شوند که به شرح زیرند:
- جهش های ژنی که منجر به اختلالات ژنتیکی یا تفاوت در رشد مغز می شوند
- عفونت های مادر که بر جنین تأثیر می گذارد
- سکته جنینی ( اختلال در خون رسانی به مغز در حال رشد)
- خونریزی در مغز نوزاد در رحم
- عفونت های نوزادان که باعث التهاب در داخل یا اطراف مغز می شوند
- آسیب دیدگی سر به نوزاد مانند تصادف با وسیله نقلیه موتوری، زمین خوردن یا آزار جسمی
- کمبود اکسیژن به مغز در زمان زایمان
چه عواملی خطر ابتلا به فلج مغزی را افزایش می دهند؟
عوامل متعددی خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. این موارد به شرح زیرند:
- عفونت مادر در دوران باردرای
- سیتومگالوویروس (این ویروس علائم مشابه آنفولانزا را ایجاد می کند، اگر مادر در دوران بارداری به این بیماری مبتلا شود خطر این بیماری وجود دارد)
- ابتلا به سرخجه در دوران بارداری
- ابتلا به عفونت تبخال تناسلی
- سیفلیس
- توکسوپلاسموز ( این عفونت از غذای آلوده، خاک و مدفوع گربه آلوده منتقل می شود)
- عفونت ویروس زیکا ( این عفونت از طریق نیش پشه منتقل می شود و می تواند بر رشد مغز جنین تأثیر بگذارد)
- قرار گرفتن در معرض جیوه در دوران بارداری
- ابتلا به پره اکلامپسی در دوران بارداری
- ابتلا به مشکلات تیروئید در دوران بارداری
- ابتلا به تشنج
- سکته جنین ( در این شرایط خونرسانی به مغز جنین به درستی صورت نمی گیرد و این امر زمینه ساز ابتلا به این بیماری می شود)
بیماری نوزاد
اگر نوزاد تازه متولد شده به بیماری مبتلا شود، ممکن است در معرض خطر ابتلا به فلج مغزی قرار گیرد. این بیماری ها به شرح زیرند:
- مننژیت باکتریایی ( این عفونت باکتریایی باعث التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع می شود)
- آنسفالیت ویروسی ( این عفونت ویروسی به طور مشابه باعث ایجاد التهاب در غشاهای اطراف مغز و نخاع می شود)
- زردی شدید
- خونریزی در مغز (این حالت معمولاً در اثر سکته مغزی جنین در رحم یا در اوایل دوران نوزادی ایجاد می شود)
- وزن کم هنگام تولد
- زایمان زودرس
عوارض فلج مغزی چیست؟
فلج مغزی عوارض زیادی را به همراه دارد که از مهمترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ضعف عضلانی، اسپاسم عضلانی و مشکلات هماهنگی
- مشکلات بلع و سو تغذیه
- خم شدگی استخوان ها
- پوکی استخوان
- تغییر شکل مفصل
- اسکولیوز و انحنای ستون فقرات
- افسردگی
- اختلالات تنفسی
- ذات الریه آسپیراسیون
- آرتروز
- اختلالات خواب
- درد مزمن
- آسیب به پوست
- مشکلات روده ای
- مشکلات سلامت دهان و دندان
مقابله و حمایت خانواده
استقلال فرزندتان را تقویت کنید: هر تلاش کودک را هر چند کوچ تشویق کنید. مشارکت فرزند شما در فعالیت های اجتماعی، آموزشی، شغلی، تفریحی و سایر فعالیت های اجتماعی می تواند به مشارکت او در جامعه کمک کند. همچنین می تواند تأثیر مثبتی بر کیفیت زندگی فرزند شما داشته باشد.
مدافع فرزندتان باشید: شما بخش مهمی از تیم مراقبت های بهداشتی فرزندتان هستید. از صحبت کردن از جانب فرزندتان یا پرسیدن سؤالات سخت از متخصصان مراقبت های بهداشتی، درمانگران و معلمان نترسید.
پشتیبانی پیدا کنید: یک دایره حمایت می تواند تفاوت بزرگی در کمک به شما و خانواده تان ایجاد کند. ممکن است به عنوان والدین به خاطر وضعیت فرزندتان احساس غم، اندوه و گناه کنید. پزشک می تواند به شما کمک کند تا گروه های پشتیبانی، سازمان ها و خدمات مشاوره را در جامعه خود پیدا کنید. فرزند شما همچنین می تواند از برنامه های حمایت خانواده، برنامه های مدرسه و مشاوره بهره مند شود.
تشخیص فلج مغزی
علائم و نشانه های فلج مغزی با گذشت زمان بدتر می شوند. به همین دلیل توصیه می شود تا سن 2 سالگی کودکان را دائما نزد پزشک ببرید تا رشد آنها مورد بررسی قرار گیرد. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که کودک شما بیمار است، آزمایشات زیر را تجویز می کند:
- اسکن مغز
- ام آر آی
- سونوگرافی جمجمه
- الکتروانسفالوگرام
- آزمایش خون ( برای بررسی مشکلات ژنی)
- بررسی چشم، سخن، گفتار
درمان
متاسفانه هیچ درمانی برای فلج مغزی وجود ندارد و کودکانی که به این بیماری مبتلا می شوند به مراقبت مادام العمر نیاز دارند. این کودکان باید زیر نظر پزشک اعصاب و روان باشند و با تراپیست در ارتباط باشند. برخی از داروها و گاهی تزریق برای کاهش گرفتگی عضلات پیشنهاد می شوند.
این تزریق معمولا به صورت عضلانی صورت می گیرد و معمولا باید هر سه ماه یکبار تکرار شود. داروهای شل کننده عضلانی شامل باکلوفن، تیزانیدین (زانافلکس)، دیازپام (والیوم) و دانترولن (دانتریوم) می باشد.
فیزیوتراپی
تمرینات عضلانی می تواند به قدرت، انعطاف پذیری، تعادل، رشد حرکتی و تحرک کودک شما کمک کند. یک فیزیوتراپ همچنین به شما می آموزد که چگونه به نیازهای روزمره فرزندتان در خانه بپردازید. این شامل حمام کردن، غذا دادن و تمرینات ماهیچه‌ای و ورزش بین جلسات درمانی می باشد.
کار درمانی
کاردرمانگران به کودک شما کمک می کنند تا در فعالیت های روزانه در خانه، مدرسه و جامعه استقلال پیدا کند. تجهیزات تطبیقی که برای کودک شما توصیه می شود می تواند شامل واکر، عصاهای پهن، سیستم های ایستادن و نشستن یا ویلچر برقی باشد.
گفتار درمانی
گفتار درمانگر می تواند به بهبود توانایی کودک شما در صحبت کردن واضح یا برقراری ارتباط با استفاده از زبان اشاره کمک کند. آنها همچنین می توانند استفاده از وسایل ارتباطی مانند کامپیوتر و سینت سایزر صدا را در صورت سخت بودن ارتباط آموزش دهند. گفتار درمانگران همچنین می توانند مشکلات مربوط به خوردن و بلع را برطرف کنند.
جراحی ارتوپدی
کودکان مبتلا به کوتاه شدن بافت عضلانی که به عنوان انقباضات شناخته می شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. جراحی روی استخوان ها یا مفاصل می تواند بازوها، ستون فقرات، باسن یا پاها را در موقعیت های صحیح قرار دهد.
روش‌های جراحی همچنین می‌توانند ماهیچه‌ها را بلند کرده و تاندون‌هایی که کوتاه شده‌اند را طولانی‌تر کنند. این اصلاحات می تواند درد را کاهش داده و تحرک را بهبود بخشد. این روش‌ها همچنین می‌توانند استفاده از واکر، بریس یا عصا را آسان‌تر کنند.
سوالات پرتکرار
علائم فلج مغزی در نوزادان چیست؟
تاخیر در رشد اولین علامت این بیماری در نوزادان است.
فلج مغزی خفیف درمان دارد؟
خیر! این بیماری هیچ نوع درمانی ندارد.
نکات پایانی
علائم فلج مغزی می تواند در طول زمان آشکارتر شود. با توجه به شدت علائم، تشخیص ممکن است چند ماه تا چند سال پس از تولد به تعویق بیفتد. اگر کودک شما مشکوک به فلج مغزی باشد، پزشک علائم کودک را ارزیابی می کند و در صورت نیاز کودک را به متخصصان دیگر از جمله مغز و اعصاب کودکان، طب فیزیکی و توانبخشی کودکان و یا متخصصان رشد کودک ارجاع می دهد.
ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین توجه داشته باشید که حمایت شما از فرزند مبتلا به فلج مغزی و مداخله زودهنگام پزشکی، می تواند نتایج را بهبود بخشد. شما می توانید با هم یک برنامه درمانی برای زندگی راحت تر کودک ایجاد نمایید.
