کم کاری تیروئید بیماری است که در آن غده تیروئید به اندازه کافی برخی از هورمون های مهم برای سلامتی را تولید نمی کند. اگر این بیماری در مراحل اولیه باشد، مشکل خاصی را برای سلامتی به وجود نمی آورد. اما عدم درمان این بیماری می تواند سبب بروز مشکلات زیادی در سلامتی شود که از آن جمله می توان به اضافه وزن، ناباروری، درد مفاصل و بیماریهای قلبی اشاره کرد. آزمایش های متعددی وجود دارند که برای تشخیص این مشکل به کار برده می شوند. پس از تشخیص وارد شدن به پروسه درمان نقش مهمی در ارتقا سلامتی دارد.
علائم کم کاری تیروئید
علائم و نشانه های این بیماری به شدت کمبود هورمون های ترشح شده از غده تیروئید بستگی دارد. این بیماری معمولا به آرامی و طی چند سال ایجاد می شود. اولین علائم این بیماری خستگی مزمن و اضافه وزن است. همچنین، این بیماری متابولیسم بدن را کاهش می دهد و سبب بروز مشکلات زیادی می شود. علائم دیگر این بیماری به شرح زیر هستند:
- خستگی
- افزایش حساسیت به سرما
- یبوست
- پوست خشک
- افزایش وزن
- صورت پف کرده
- گرفتگی صدا
- ضعف عضلانی
- افزایش سطح کلسترول خون
- درد، حساسیت و سفتی عضلات
- درد، سفتی یا تورم در مفاصل
- دوره های قاعدگی سنگین
- موهای کم پشت
- سرعت ضربان قلب
- افسردگی
- اختلال در حافظه
- غده تیروئید بزرگ شده (گواتر)
کم کاری تیروئید در نوزادان
اگرچه این بیماری اغلب زنان میانسال و مسن را درگیر می کند، اما مطالعات نشان داده اند افراد در هر گروه سنی از جمله نوزادان می توانند به این بیماری مبتلا شوند. علائم این بیماری در نوزادان به شرح زیر هستند:
- زردی پوست و سفیدی چشم (زردی). در بیشتر موارد، این بیماری زمانی اتفاق می افتد که کبد کودک نمی تواند ماده ای به نام بیلی روبین را متابولیزه کند. بیلی روبین به طور معمول به بازسازی و ترمیم گلبول های قرمز خون کمک می کند.
- زبانی بزرگ و بیرون زده
- مشکل تنفس
- گریه زوزه مانند
- فتق نافی
این بیماری بر رشد طبیعی نوزدان اثر می گذارد. همچنین، پیشرفت این بیماری می تواند سبب بروز مشکلاتی نظیر یبوست، عضلات ضعیف و خواب آلودگی بیش از حد گردد. وقتی کم کاری تیروئید در نوزادان درمان نشود، می تواند به عقب مانندگی جسمی و ذهنی گردد.
کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
به طور کلی، کودکان و نوجوانانی که این بیماری هستند، علائم و نشانه های مشابه بزرگسالان را تجربه می کنند. علائم زیر در کودکان و نوجوانان رخ می دهند:
- رشد ضعیف و کوتاهی قد
- تأخیر در رشد دندان های دائمی
- تأخیر در بلوغ
- رشد ذهنی ضعیف
علت کم کاری تیروئید
وقتی غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، تعادل واکنش های شیمیایی در بدن بر هم می خورد. دلایل مختلفی وجود دارند که سبب بروز این مشکل می شوند که از آن جمله می توان به بیماری خود ایمنی، پرتودرمانی، جراحی تیروئید و استفاده از برخی از داروهای خاص اشاره کرد. از علل دیگر ابتلا به این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری خودایمنی: شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی است که به عنوان تیروئیدیت هاشیموتو شناخته می شود. اختلالات خود ایمنی زمانی اتفاق می افتند که سیستم ایمنی بدن آنتی بادی هایی را تولید کند که به بافت های خود حمله می کنند. گاهی این روند غده تیروئید را نیز درگیر می کند.
- روشهای درمانی برای پرکاری تیروئید: افرادی که بیش از حد هورمون تیروئید تولید می کنند (پرکاری تیروئید) اغلب باید از داروهای خاصی استفاده کنند. اما گاهی استفاده از این داروها سبب کاهش عملکرد تولید هورمون ها می شود و همین امر زمینه ساز بروز بیماری کم کاری تیروئید می شود.
- جراحی تیروئید: از بین بردن کل یا بخش عمده ای از غده تیروئید می تواند میزان تولید هورمون ها را کاهش دهد یا متوقف کند. در این صورت، فرد باید مادام العمر هورمون تیروئید مصرف کند.
- پرتو درمانی: اشعه ای که برای درمان سرطان های سر و گردن استفاده می شود می تواند بر غده تیروئید تأثیر بگذارد و منجر به کم کاری تیروئید شود.
- استفاده از داروهای اختلالات روانی: به طور مثال استفاده از دارو لیتیوم می تواند بر کارکرد غده تیروئید اثر بگذارد.
علل دیگر کم کاری غده تیروئید
از علل دیگر ابتلا به این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری مادرزادی: برخی از نوزادان با نقص غده تیروئید یا فاقد غده تیروئید متولد می شوند. در بیشتر موارد، غده تیروئید به دلایل ناشناخته ای در دوران جنینی رشد نکرده است و همین امر سبب بروز اختلالات تیروئیدی می گردد.
- اختلال هیپوفیز: یکی از علل نادر ابتلا به این بیماری اختلالات غده هیپوفیز است.
- بارداری: برخی از زنان در دوران بارداری این بیماری را تجربه می کنند. اگر این بیماری درمان نشود، خطر سقط جنین، زایمان زود رس و پره اکلامپسی افزایش پیدا می کند و همین امر می تواند سلامت جنین را تحت تاثیر قرار دهد.
- کمبود ید: برخی از مطالعات نشان می دهند که کمبود ید در رژیم غذایی می تواند بر عملکرد غده تیروئید اثر بگذارد و منجر به بروز اختلالاتی در عملکرد آن شود.
چه عواملی خطر بروز کم کاری تیروئید را افزایش می دهند؟
اگرچه هر فردی در هر گروه سنی می تواند به این بیماری مبتلا شود، اما برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند که به شرح زیرند:
- زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند
- افراد بالای 60 سال
- افراد مبتلا به بیماری دیابت نوع 1 یا بیماری سلیاک
- افرادی که تحت درمان با اشعه رادیو اکتیو یا داروهای ضد تیروئید قرار دارند
- افرادی که جراحی تیروئید انجام داده اند
این بیماری چه عوارض را برای سلامتی در پی دارد؟
اگر این بیماری درمان نشود، می تواند عوارض زیر را برای سلامتی به همراه داشته باشد:
- گواتر که سبب مشکل در بلع و تنفس می شود
- مشکلات قلبی
- کندی عملکرد ذهنی
- افسردگی
- نوروپاتی محیطی مانند درد، بی حسی و گزگز در اندام های بدن
- عدم تحمل سرما
- خواب آلودگی شدید
- ناباروری
- نقائص هنگام تولد
تشخیص کم کاری تیروئید
به طور کلی، اگر احساس خستگی بیش از حد دارید، پوست تان خشک شده است، یبوست پیدا کرده اید و وزنتان افزایش پیدا کرده است، باید برای انجام آزمایش های تکمیلی به پزشک مراجعه کنید.
آزمایش خون
تشخیص کم کاری تیروئید بر اساس علائم و نتایج آزمایشات خون است که سطح TSH و گاهی اوقات سطح هورمون تیروئید تیروکسین را اندازه گیری می کند. سطح پایین تیروکسین و سطح بالای TSH نشان دهنده تیروئید کم کار است. دلیل آن این است که هیپوفیز برای تحریک غده تیروئید در تولید بیشتر هورمون تیروئید، TSH بیشتری تولید می کند.
آزمایشات TSH همچنین نقش مهمی در کنترل کم کاری تیروئید دارند. علاوه بر این، آزمایشات TSH برای کمک به تشخیص این بیماری به کار برده می شوند. حتی اگر شما هنوز هیچ علائمی نداشته باشید انجام این بیماری می تواند وضعیت این هورمون را نشان دهد و همین امر نقش مهمی در درمان و پیشگیری از بیماری دارد. به این نکته توجه داشته باشید که داروهای رقیق کننده خون از جمله هپارین و مکمل های دیگری نظیر بیوتین و ویتامین ایی می توانند بر این آزمایش اثر بگذارند. اگر از این داروها استفاده می کنید، باید قبل از آزمایش به پزشک اطلاع دهید.
درمان کم کاری تیروئید
یکی از روش های معمول برای درمان این بیماری استفاده از قرص کم کاری تیروئید به نام لووتیروکسین است. این دارو سطح هورمون خون را متعادل می کند و این موضوع به حفظ سلامتی کمک می کند. این دارو سطح کلسترول خون را کنترل می کند و افزایش وزن از بین می برد و بیمار در روند درمان قرار می گیرد.
برای تعیین دوز مناسب لووتیروکسین، پزشک معمولاً بعد از شش تا هشت هفته سطح TSH بیمار را بررسی می کند. پس از آن، فرد پس از 6 ماه باید آزمایش خون بدهد. عوارض جانبی که در اثر استفاده از این دارو ممکن است رخ دهد به شرح زیرند:
- افزایش اشتها
- بیخوابی
- تپش قلب
- لرزش
رژیم غذایی کم کاری تیروئید
افراد مبتلا به این بیماری باید این موارد را به رژیم غذایی خود بیافزایند:
- تخم مرغ
- گوشت
- ماهی
- میوه ها و سبزیجات
- غلات و دانه های فاقد گلوتن
- تمام محصولات لبنی و نوشیدنی های غیرکافئین دار
مکمل های دارویی را از کجا بخریم؟
برای خرید انواع مکمل دارویی می توانید به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید. همچنین، در زمان خرید می توانید از مشاوره های رایگان این مرکز بهره مند شوید.
