میوه عناب سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است و پس از قرن ها استفاده در طب گیاهی، در حال حاضر محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. این میوه از دیرباز در چین و سایر نقاط آسیا به عنوان دارویی برای بی خوابی، اضطراب و غیره استفاده می شده است. به همین دلیل در این مقاله سعی داریم به فواید عناب برای سلامتی و عوارض احتمالی آن بپردازیم.
عناب چیست؟
عَنّاب یا تبرخون (Ziziphus jujuba) میوه ای به رنگ قرمز یا بنفش و بومی کشور چین است. همچنین به طور گسترده در بخش هایی از آفریقا، کره جنوبی، اسپانیا، یونان، قبرس و سیسیل یافت می شود. میوه عناب (Ziziphus jujuba) با نام‌های خرمای چینی، خرمای قرمز یا تسائو نیز شناخته می‌شود و امروزه در سراسر جهان محبوب است.
این میوه به شکل گلابی کوچک و چروکیده است و طعم و بافتی شبیه سیب دارد و مانند سیب صدها گونه آن وجود دارد. اندازه آنها متفاوت است، برخی از آنها به اندازه یک گیلاس کوچک هستند در حالی که برخی دیگر به اندازه یک آلو هستند. همچنین در مورد طعم نیز می تواند از شیرین تا ترش متفاوت باشد. آن را می توان به صورت تازه یا خشک مصرف کرد.
جدول ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم
| ماده مغذی | مقدار | درصد ارزش روزانه |
|---|---|---|
| انرژی | ۳۳۱ کیلوژول (۷۹ کیلوکالری) | – |
| کربوهیدرات | ۲۰٫۲۳ گرم | – |
| چربی | ۰٫۲ گرم | – |
| پروتئین | ۱٫۲ گرم | – |
| ویتامین آ | ۵٪ (۴۰ میکروگرم) | |
| ویتامین ب۱ (تیامین) | ۲٪ (۰٫۰۲ میلی‌گرم) | |
| ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین) | ۳٪ (۰٫۰۴ میلی‌گرم) | |
| نیاسین (ویتامین ب۳) | ۶٪ (۰٫۹ میلی‌گرم) | |
| ویتامین ب۶ | ۶٪ (۰٫۰۸۱ میلی‌گرم) | |
| ویتامین ث | ۸۳٪ (۶۹ میلی‌گرم) | |
| کلسیم | ۲٪ (۲۱ میلی‌گرم) | |
| آهن | ۴٪ (۰٫۴۸ میلی‌گرم) | |
| منیزیم | ۳٪ (۱۰ میلی‌گرم) | |
| منگنز | ۴٪ (۰٫۰۸۴ میلی‌گرم) | |
| فسفر | ۳٪ (۲۳ میلی‌گرم) | |
| پتاسیم | ۵٪ (۲۵۰ میلی‌گرم) | |
| سدیم | ۰٪ (۲۵۰ میلی‌گرم) | |
| روی | ۱٪ (۳ میلی‌گرم) | |
| مس | ۰٫۵٪ (۰٫۰۵ میلی‌گرم) | |
| آب | ۷۷٫۸۶ گرم | – |
آیا مصرف عناب برای سلامتی مفید است؟
عناب قرن هاست که در طب سنتی چینی به عنوان داروی ضد اضطراب و خواب آور، اشتها آور و کمک کننده به هضم غذا استفاده می شود. یک چیز مسلم است که عناب از نظر ارزش غذایی بسیار عالی است. نشان داده شده است که این میوه منبع خوبی از پتاسیم است. سه مثقال عناب خشک معادل 3 قاشق غذاخوری کشمش است. همچنین سرشار از ویتامین C است، مشابه مقادیر موجود در پرتقال و توت فرنگی.
اما هیجان انگیزتر از همه، این میوه منبع اصلی ترکیبات فنلی است. ترکیبات فنولیک، اجزای شیمیایی در غذاهای گیاهی هستند که می‌توانند اثرات مفیدی بر سلامتی داشته باشند. ترکیبات فنولیک یا فنل ها آنتی اکسیدان های قوی هستند.
آنتی اکسیدان ها موادی هستند که می توانند از انواع آسیب های سلولی از جمله آسیب ناشی از مواد شیمیایی به نام رادیکال های آزاد جلوگیری کرده یا آن ها را به تاخیر بیندازند. شما در معرض رادیکال های آزاد ناشی از آلودگی هوا، دود سیگار و نور خورشید هستید. بدن شما همچنین رادیکال های آزاد را در طی فرآیندهای متابولیک طبیعی می سازد.
تخمین زده می شود که هر 100 گرم عناب، بین 275 تا 541 میلی گرم فنل دارد. بهترین منبع بعدی آن گیلاس است که حدود 114 میلی گرم در هر 100 گرم فنل دارد. گیلاس به‌عنوان یک ابر غذای آنتی‌اکسیدانی در نظر گرفته می شود، بنابراین مشاهده چنین محتوای بالای فنل در این میوه بسیار مهم است.
ترکیبات فنلی این میوه دارای پتانسیل محافظت در برابر آسیب به مغز و سیستم عصبی، سرطان، بیماری قلبی، التهاب، آسیب کبدی، چاقی و آسیب پوست هستند.
فواید دیگر مصرف عناب
عناب می تواند خواب را بهبود بخشد. تحقیقات اولیه نشان می دهد که این ممکن است به دلیل خواص آنتی اکسیدانی آن باشد. این میوه می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند، زیرا سرشار از ویتامین C است. همچنین می تواند به هضم غذا و یبوست کمک کند زیرا دارای فیبر بالایی است.
یک وعده 100 گرمی عناب خشک دارای 6 گرم فیبر غذایی است. شما باید 25 تا 35 گرم فیبر در روز را هدف قرار دهید. رژیم غذایی سرشار از فیبر فواید زیادی دارد، از جمله:
- از یبوست جلوگیری می کند.
- باعث می شود برای مدت طولانی تری احساس سیری کنید که می تواند به کاهش وزن شما کمک کند.
- به بهبود سطح قند خون شما کمک می کند.
- خطر ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد.
- کلسترول شما را کاهش می دهد که خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش می دهد.
آنچه تحقیقات در مورد مصرف عناب نشان می دهند
تحقیقات روی عناب مقدماتی است و اثرات آن از نظر علمی در افراد آزمایش نشده است. بیایید ببینیم برخی از تحقیقات اولیه چه چیزی را نشان می دهند و ممکن است چه معنایی داشته باشد:
- سرطان: یک گروه از محققان اثرات عناب را بر سلول های سرطانی دهانه رحم و سینه انسان آزمایش کردند. نتایج آنها نشان می دهد که این میوه می تواند در پیشگیری یا درمان سرطان نویدبخش باشد.
- سلامت روده: یک مطالعه نشان داد که این میوه می تواند از بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو محافظت کند.
- گلبول‌های قرمز: یک مطالعه اولیه نشان می‌دهد که این میوه می تواند در پیشگیری یا درمان کم‌خونی (گلبول‌های قرمز خون پایین) تأثیر داشته باشد.
- سلامت مغز: یک مقاله تحقیقاتی نشان می دهد که این میوه می تواند اثرات تقویت کننده مغز از جمله بهبود حافظه و پتانسیل یادگیری داشته باشد.
- خواب: یکی از مهمترین کاربردهای عناب در طب سنتی بهبود خواب است. تصور این است که برخی از اجزای این میوه می تواند بر سیستم سروتونین بدن شما تأثیر بگذارد. یک مطالعه نشان داد که یکی از اجزای اصلی آن خواب را به طور قابل توجهی در مدل های حیوانی افزایش می دهد.
تاثیر عناب بر آسیب کبدی
کبد یک اندام با عملکردهای پیچیده و نقش های اساسی در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در بدن انسان است. آسیب کبدی باعث کاهش بهره وری و کیفیت زندگی می شود. کبد آسیب دیده می تواند یکپارچگی سیستم های اندام بدن را مختل کند، بنابراین ممکن است عوارض مختلفی ایجاد کند که می تواند منجر به مرگ شود.
همچنین سمیت کبدی وضعیتی است که در آن کبد به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی یا داروها آسیب می بیند. استامینوفن یکی از داروهایی است که در صورت مصرف در دوزهای بالا می تواند باعث آسیب کبدی شود.
عصاره میوه خشک شده عناب قرمز پتانسیل محافظت از کبد در برابر مواد سمی را از طریق خواص آنتی اکسیدانی خود دارد. همچنین عصاره این میوه دارای اثر محافظتی کبدی بر سطوح آمینوترانسفراز در برابر سمیت کبدی حاد ناشی از استامینوفن می باشد.
عناب برای لاغری
میوه عناب سرشار از فیبر است و محتوای کربوهیدرات و چربی کمی دارد. از زمان های گذشته تا بحال این میوه در بسیاری از رژیم های کاهش وزن گنجانده شده است، زیرا به عنوان عاملی برای جلوگیری از چاقی می باشد. اما شما باید قبل از گنجاندن هر چیزی در رژیم غذایی خود برای مدیریت وزن، با یک متخصص تغذیه مشورت نمایید.
عناب در مقابل خرما
در حالی که عناب ممکن است به عنوان خرمای چینی یا قرمز نیز شناخته شود، اما خرما نیست. این یک گونه از زیزیفوس از خانواده خولان است. درخت خرما متعلق به خانواده arecaceae است و در جنوب غربی آسیا، شمال آفریقا، استرالیا، آمریکای جنوبی، جنوب آفریقا و ایالات متحده رشد می کند.
نحوه مصرف میوه عناب
این میوه را می توانید به صورت خام مصرف نمایید که تازه ها شیرین هستند و بافتی شبیه سیب دارند. بسته به اندازه میوه، تعداد مصرف یک تا سه عدد میوه عناب، نیاز روزانه به املاح موجود در آن را برآورده می کند.
این میوه معمولا به صورت خشک نیز یافت می شود. میوه‌های خشک را می‌توان مستقیماً مصرف کرد، یا به جای کشمش یا میوه خرما در کیک و سایر دسرها استفاده کرد. میوه‌های عناب را می‌توان تفت داد، آب‌میوه کرد و یا به صورت مربا درست کرد.
چای عناب
چای عناب از میوه خشک آن تهیه می شود. مانند خوردن میوه به تنهایی، استفاده از آن به صورت چای نیز می تواند یبوست را کاهش دهد، سیستم ایمنی بدن شما را تقویت کند و به خواب شما کمک کند. این نوع چای دارای ویتامین C، پلی فنول ها، پتاسیم، آهن و ویتامین های گروه B می باشد. شما می توانید چای را فقط با میوه خشک شده عناب به صورت جوشانده درست کنید یا ادویه جات و مواد دیگری مانند دارچین و زنجبیل هم به آن اضافه نمایید.
عوارض جانبی مصرف عناب
یکی از مصارف دارویی سنتی عناب ملین بودن آن است، ممکن است بخواهید مراقب مقدار عنابی که می خورید باشید. کارشناسان می گویند که اگر از داروهای ضد افسردگی مانند ونلافاکسین استفاده می کنید، بهتر است از خوردن این میوه خودداری نمایید. زیرا ممکن است با چنین داروهایی تداخل داشته باشد.
مطالعات اولیه حیوانی نشان داده است که عصاره این میوه ممکن است با برخی از داروهای تشنج مانند کاربامازپین، فنوباربیتون و فنی توئین تداخل داشته باشد. اگر هر یک از این داروها را مصرف می کنید و همچنین می خواهید این میوه یا عصاره های آن را مصرف کنید، با پزشک خود مشورت نمایید.
نکات پایانی
مردم از هزاران سال پیش میوه عناب را می خوردند و در طب سنتی از آن استفاده می کردند. این میوه کم کالری، سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان است و فواید سلامتی مانند خواب بهتر، هضم غذا و حمایت از سیستم ایمنی را ارائه می دهد. می توانید آن را به صورت تازه، خشک، بو داده، آب میوه یا در دستور العمل های مختلف استفاده نمایید. اگر داروی افسردگی یا تشنج مصرف می کنید، قبل از خوردن میوه عناب با پزشک خود مشورت نمایید.
