سلول های بدن انسان برای داشتن یک عملکرد سالم به انرژی نیاز دارند. منبع انرژی سلول ها قند است که به آن گلوکز نیز گفته می شود. قند لازم است به بدن برسد تا مغز، قلب و هضم غذا به درستی انجام شود. سطح قند خون انسان در طول روز نوسان کمی دارد اما زمانیکه بسیار بالا یا پایین برود مشکلاتی را در پی خواهد داشت. در ادامه این مقاله به اثرات افت قند بر روی عملکرد بدن خواهیم پرداخت.
اثرات افت قند بر روی بدن
زمانیکه میزان سطح قند خون از حد طبیعی پایین تر می آید به این وضعیت هیپوگلیسمی گفته می شود. اگر اقدامی برای درمان سطح خون پایین نشود این مسئله می تواند اثرات کوتاه مدت و بلند مدتی روی بدن داشته باشد:
اثرات کوتاه مدت افت قند
عوارض کوتاه مدت افت قند خون موارد زیر می باشند:
- حمله قلبی
- خونریزی مغز
- اختلال در عملکرد شناختی
اثرات بلند مدت افت قند خون
افت قند خون در بلند مدت می تواند آسیب پذیری فرد را در برابر سایر اختلالات مانند بیماری های قلبی بالا ببرد. اثرات بلند مدت افت قند خون می تواند درصد ابتلا به بیماری هایی مانند موارد زیر را افزایش دهد:
- بیماری های چشمی
- بیماری های قلبی و عروقی
- بیماری کلیوی
- آسیب های عصبی
اثرات افت قند روی ارگان های مختلف بدن
افت قند خون می تواند باعث شود مشکلاتی در ارگان ها و مکانیسم بدن ایجاد شود. در ادامه به برخی از ارگان های تحت تاثیر اشاره خواهیم کرد:
دستگاه گوارش
افت بسیار زیاد قند خون می تواند بیماری گاستروپارزی را ایجاد کند. کاهش سطح قند خون بر فرآیند ارسال سیگنال عصب “واگ” اثرگذار است. این عصب در تخلیه معده نقش دارد. گاستروپارزی همچنین مشکلاتی در سیستم هضم ایجاد می کند، زیرا باعث می شود غذا پیش از ورود به روده کوچک، مدت زمان بیشتری در معده بماند. علائم این بیماری معده درد، استفراغ و حالت تهوع می باشد.
سیستم اعصاب مرکزی
سیستم اعصاب مرکزی انسان از مغز و نخاع تشکیل شده است. این سیستم برای تامین انرژی به قند نیاز دارد. به همین دلیل اثرات افت قند می تواند بر این سیستم نیز اثر بگذارد. سیستم اعصاب مرکزی در واکنش به افت شدید قند خون اقدامات مختلف نظارتی را تا زمان بازیابی سطح گلوکز در بدن فعال می کند.
غدد درون ریز و سیستم گردش خون
اثرات افت قند می تواند باعث آسیب هایی به اعصاب شود و بر سیستم غدد درون ریز و گردش خون اثر بگذارد. افت قند خون با ایجاد اخلال در شبکه عصبی غدد درون ریز، بر روی سیستم غدد درون ریز اثر می گذارد؛ این شبکه نحوه پاسخ بدن به سطح پایین قند خون را کنترل می کند.
همچنین سیستم گردش خون با کاهش دادن میزان منبع انسولین موجود در گردش خون، به کمبود قند خون پاسخ می دهد.
درمان افت قند خون چگونه انجام می شود؟
درمان افت قند خون بستگی به شدت علائم آن دارد. از دو روش برای درمان افت قند خون استفاده می شود:
قانون 15- 15
اگر علائم افت قند خون خفیف تا متوسط باشد، انجمن دیابت امریکا توصیه می کند از قانون 15- 15 پیروی کنید. این قانون به شکل زیر اجرا می شود:
- پانزده گرم کربوهیدارت مصرف کنید.
- 15 دقیقه صبر کنید و قند خون را بررسی کنید.
- اگر قند خون همچنان زیر 70 میلی گرم در دسی‌لیتر است دوباره 15 گرم کربوهیدرات مصرف کنید.
- اگر قند خون به 70 میلی گرم در دسی‌لیتر رسید، یک وعده یا میان وعده کوچک بخورید تا از افت مجدد قند خون جلوگیری کنید.
غذایی هایی که به شکل بالقوه حاوی 15 گرم کربوهیدرات هستند:
- 3 عدد آبنبات
- قرص های گلوکز
- یک استکان آب میوه یا نوشابه
- یک قاشق غذاخوری شکر یا عسل
تزریق گلوکاگون
اگر افت قند خون شدید باشد برای درمان شخص به اقدام پزشکی نیاز دارد. در این موارد گلوکاگون تزریق می شود:
- گلوکاگون را به ران، بازو یا باسن فرد تزریق می کنند.
- فرد باید در مدت 5 تا 15 دقیقه به هوش بیاید. همچنین ممکن است در این حالت استفراغ کند.
- در این وضعیت حتما با پزشک تماس بگیرید یا فرد را به بیمارستان منتقل کنید تا متخصصان مراقبت پزشکی اقدامات لازم را انجام دهند.
افراد دیابتی باید نکاتی را در مورد استفاده از گلوکاگون در نظر داشته باشند. این افراد باید در مورد نحوه استفاده از کیت اورژانس با پزشک خود صحبت کنند. تاریخ انقضای داروی گلوکاگون باید بررسی شود و تجهیزات تزریق از نظر آسیب دیدگی چک شوند. همچنین باید به اعضای خانواده و همکاران خود طرز تزریق گلوکاگون را آموزش دهید تا در مواقع اضطراری به شما گلوکاگون تزریق کنند.
چه زمانی برای درمان اثرات افت قند به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار شرایط زیر هستید حتما باید به پزشک مراجعه کنید:
- تجربه دوره های مکرر افت قند خون
- تجربه کردن علائم افت قند خون حتی پس از مصرف غذا یا نوشیدنی شیرین
- تجربه کردن علائم شدید مانند از دست دادن هوشیاری
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
- هیپوگلیسمی یا افت قند خون را جدی بگیرید!
- انسولین چگونه قند خون را کاهش میدهد؟
- معرفی راهکارهای طلایی برای کاهش قند خون!
