زمانیکه باکتری ها به داخل دندان نفوذ می کنند، عفونت دندان ایجاد می شود. محدودیت‌های مالی، دسترسی محدود به مراقبت‌های دندانی، اضطراب دندانپزشکی و باورهای نادرست در مورد آنتی‌بیوتیک درمانی، از عوامل اصلی ایجاد عفونت دندان می باشند. در این مقاله قصد داریم به پیشگیری و راه های درمان عفونت دندان بپردازیم.
عفونت دندان چیست؟
عفونت دندان زمانی رخ می دهد که باکتری ها به پالپ (ناحیه نرم داخل دندان) حمله کرده و به بافت های اطراف گسترش می یابند. عفونت می تواند همزمان با درگیر کردن دندان، سایر نواحی بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
عفونت دندان معمولاً از آبسه ایجاد می شود و می تواند به لثه ها یا استخوان های فک گسترش یابد. اگر عفونت دندان به موقع درمان نشود، می تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود. عفونت می‌تواند از دندان در سراسر بدن پخش شود. افراد آسیب‌پذیر مانند افراد دارای معلولیت، افراد مسن و یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف ممکن است دچار عوارض جدی‌تر شوند.
آبسه دندان
آبسه دندان حفره ای از چرک است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود. آبسه معمولا در نواحی مختلف نزدیک دندان و به دلایل مختلف ایجاد می شود. آبسه پری آپیکال (per-e-AP-ih-kul) در نوک ریشه ایجاد می شود. آبسه پریودنتال (per-e-o-DON-tul) در لثه در کنار ریشه دندان رخ می دهد.
آبسه پری آپیکال معمولاً در نتیجه حفره دندانی درمان نشده، آسیب یا کار قبلی دندان ایجاد می شود. دندانپزشکان آبسه دندان را با تخلیه آن درمان می کنند. آنها معمولا می توانند دندان را با درمان ریشه نجات دهند، اما در برخی موارد ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد. درمان نشدن آبسه دندان می تواند منجر به عوارض جدی و حتی تهدید کننده زندگی شود.
علائم معمول عفونت دندان
- دندان درد شدید، ثابت و ضربان دار که می تواند به استخوان فک، گردن یا گوش شما سرایت کند.
- تورم قابل توجه لثه در اطراف دندان ها، تورم در صورت، گونه یا گردن
- غدد لنفاوی حساس و متورم در زیر فک یا در گردن شما
- درد یا ناراحتی ناشی از فشار جویدن یا گاز گرفتن
- حساسیت دندان به غذاهای سرد و گرم
- برداشته شدن بافت اطراف دندان (عقب رفتن لثه)
- مشکل بلع
- لق شدن دندان
- تب
- بوی بد دهان
پیشگیری از عفونت دندان
بهترین راه حل برای عفونت دندان در وهله اول، جلوگیری از بروز آن است. در حالی که برخی از عفونت‌های دندان می‌تواند ناشی از ورود باکتری‌ها به دندان آسیب دیده باشد، علل دیگر کاملاً قابل پیشگیری هستند.
اگر شما در حال حاضر به دلیل داشتن بیماری زمینه ای در معرض خطر عفونت هستید، استراتژی های پیشگیرانه برای شما بسیار مهم هستند. با این حال روش های پیشگیری عموماً عادات سالمی هستند که می توانند به جلوگیری از بسیاری از مشکلات دندانی در همه افراد کمک کنند.
بهداشت دهان و دندان
شما باید دندان های خود را تمیز نگه دارید تا تعداد باکتری ها در دهان کاهش یابد و خطر عفونت کم شود. دندان ها و لثه ها باید به طور مرتب مسواک زده شود و از راه کارهای دیگری مانند دهانشویه، نخ دندان و تمیز کردن زبان استفاده شود. باید استفاده از نخ دندان را بخشی از برنامه بهداشتی خود قرار دهید. نخ دندان تمیزی عمیق‌تری بین دندان‌ها ایجاد می‌کند و می‌تواند به حذف هر گونه باکتری پنهان از دهان کمک کند.
اجتناب از شکر و نشاسته
در حالی که شیرینی ها و شکر به طور گسترده باعث پوسیدگی دندان می شوند، نشاسته نیز آسیب زیادی به دندان ها وارد می کند. نوشیدنی‌های قندی برای دندان‌ها بسیار مضر هستند، بنابراین قند و نشاسته اضافی را کاهش دهید و پس از آن حتما مسواک بزنید.
تقویت سیستم ایمنی
اگر سیستم ایمنی قوی داشته باشید، احتمال عفونت دندان شما کمتر است. حفظ سبک زندگی سالم یک راه عالی برای قوی نگه داشتن سیستم ایمنی است. حتماً غذاهای مغذی حاوی ویتامین ها و مواد معدنی را فراوان مصرف کنید، به خصوص اگر سیستم ایمنی بدن شما ضعیف است.
اجتناب از مصرف دخانیات و الکل
مصرف دخانیات و الکل باعث کاهش سطح pH در دهان می شود، در نتیجه سطح باکتری ها، جرم و پلاک افزایش می یابد. پلاک و جرم تشکیل شده روی دندان ها باید به طور مرتب تمیز شوند. توصیه می شود حداقل یک بار در سال جرم گیری انجام دهید. در مواردی که جرم گیری انجام نشود، خطر عفونت دندان افزایش می یابد.
نحوه تشخیص عفونت دندان
عفونت های دندانی را می توان بسته به شدت آن با استفاده از رادیوگرافی دندان، ارتوپانتوموگرافی، سی تی اسکن و MRI ارزیابی کرد. مطالعات تصویربرداری نقش اساسی در شناخت منبع عفونت و نسبت گسترش آن دارد. همچنین می تواند هر گونه عارضه ای را تشخیص دهد.
مطالعات آزمایشگاهی از جمله شمارش کامل خون در بیماران با عفونت های شدیدتر لازم می باشد. بیماران مبتلا به عفونت های صورت ممکن است با سپسیس مراجعه کنند و نیاز به افزودن کشت خون و سطوح اسید لاکتیک را نیز داشته باشند.
راه های درمان عفونت دندان چیست؟
مراجعه به دندانپزشک برای هر علامتی مهم است. همچنین مهم است که همزمان با درمان، آرام بمانید و نگران نباشید. دندان‌ها و لثه‌ها معمولاً به گزینه های درمانی، بسیار خوب پاسخ می‌دهند. همچنین درمان‌های خانگی می‌توانند به تسکین درد، قبل از شروع درمان و در زمان انتظار برای درمان و از بین بردن عفونت کمک کنند.
کانال ریشه
کانال ریشه یک درمان معمول دندانپزشکی است که می تواند به مشکلات مختلفی کمک کند. این درمان شامل باز کردن دندان عفونی و تمیز کردن داخل آن است. دندانپزشک معمولا در این روش از یک بی حس کننده موضعی استفاده می کند و پس از تکمیل، دندان ضد عفونی شده را دوباره ترمیم می کند.
کشیدن دندان
گاهی اوقات بهتر است دندان عفونی کشیده شود، به خصوص اگر آبسه دندان قبلاً باعث پوسیدگی قابل توجه دندان شده باشد. اگر درمان ریشه امکان پذیر نباشد، کشیدن دندان ممکن است تنها گزینه باشد و دندانپزشک می تواند دندان را با یک روش دیگر جایگزین کند.
تخلیه آبسه
هنگامی که آبسه تشکیل می شود، ممکن است بتوان آن را با برش لثه تخلیه کرد. این روش معمولاً شامل استفاده از یک بی حس کننده موضعی است. تخلیه آبسه می تواند علائم عفونت دندان را کاهش دهد، اما ممکن است تنها یک راه حل کوتاه مدت باشد. در این صورت درمان بیشتر، ضروری خواهد بود.
آنتی بیوتیک ها
آنتی بیوتیک ها معمولا برای عفونت دندان غیر ضروری هستند. اما اگر عفونت شدید باشد یا به سایر نواحی بدن سرایت کرده باشد، دندانپزشکان آن را تجویز می کنند. زیرا اگر عفونت دندان درمان نشود، می تواند گسترش یابد یا منجر به سپسیس و سایر مسائل شود.
درمان های خانگی و طب سنتی
استفاده از مسکن های بدون نسخه مانند ایبوپروفن و پاراستامول می توانند به کاهش درد کمک کنند. اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم و مصرف غذاهای نرم نیز می‌تواند باعث تسکین بیشتر درد، در طول درمان شود.
اگر درد شدید باشد، استفاده از یک مسواک نرم تر راحتی بیشتری را فراهم می کند. اگر عفونت دندان دارید و در انتظار درمان هستید، از کشیدن نخ دندان در اطراف دندان خراب خودداری کنید. جویدن غذا با سمتی از دهان که در آن دندان عفونی وجود ندارد یک راه حل ساده دیگر برای جلوگیری از ناراحتی است.
- شستشو با آب نمک: چندین بار در روز دهان خود را با آب نمک گرم بشویید تا تورم کاهش یابد و باکتری های ناحیه آسیب دیده از بین بروند.
- جوش شیرین: با جوش شیرین و آب خمیری درست کنید و برای تسکین موقت درد و التهاب، آن را روی دندان آسیب دیده بمالید.
- اسانس پونه کوهی: چند قطره اسانس پونه کوهی را با روغن رقیق کرده و به دلیل خاصیت ضد باکتریایی آن در ناحیه آسیب دیده بمالید.
- کمپرس سرد: یک کمپرس سرد را به مدت 15 دقیقه در قسمت بیرونی گونه خود قرار دهید تا ناحیه را بی حس کرده و تورم را کاهش دهد.
- چای شنبلیله: مقداری چای شنبلیله دم کنید و بگذارید خنک شود. از آن به عنوان دهانشویه برای تسکین درد و کاهش التهاب استفاده کنید.
- اسانس میخک: چند قطره اسانس میخک را با روغن رقیق کرده و به دلیل خواص ضد درد طبیعی و ضد باکتریایی، آن را روی دندان آسیب دیده بمالید.
- اسانس آویشن: چند قطره اسانس آویشن را با روغن رقیق کرده و به دلیل خاصیت ضد میکروبی، آن را روی ناحیه آسیب دیده بمالید.
- پراکسید هیدروژن: دهان خود را با محلول پراکسید هیدروژن رقیق شده (3%) بشویید تا ناحیه را تمیز کرده و بهبودی را تسریع بخشد.
- روغن نارگیل: یک قاشق غذاخوری روغن نارگیل را به مدت 15 دقیقه دور دهان خود بچرخانید، سپس آن را تف کنید تا باکتری ها از بین برود و التهاب کاهش یابد.
- سیر: یک حبه سیر تازه را از وسط نصف کرده و مستقیماً روی دندان آسیب دیده قرار دهید. سیر دارای خواص آنتی بیوتیکی طبیعی است که می تواند به مبارزه با عفونت کمک کند.
به یاد داشته باشید، این درمان ها راه حل های موقتی برای کاهش علائم آبسه دندان هستند. مراجعه به دندانپزشک برای دریافت درمان مناسب دندانپزشکی برای رفع علت اصلی عفونت ضروری است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم آبسه دندان، سریعاً به دندانپزشک خود مراجعه نمایید. اگر تب و تورم در صورت خود دارید یا با مشکل در تنفس یا بلع مواجه هستید و نمی توانید به دندانپزشک خود مراجعه کنید، به اورژانس مراجعه نمایید. این علائم ممکن است نشان دهنده این باشد که عفونت عمیق تر شده و به فک، گلو، گردن یا حتی سایر نقاط بدن شما گسترش یافته است.
عوارض درمان نشدن عفونت دندان
آبسه دندان بدون درمان از بین نمی رود. اگر آبسه پاره شود، درد ممکن است تا حد زیادی بهبود پیدا کند. این باعث می شود فکر کنید که مشکل برطرف شده است، اما هنوز نیاز به درمان دندانپزشکی دارید. اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و آبسه دندان را بدون درمان رها کنید، خطر گسترش عفونت در بدن شما بیشتر است.
اگر آبسه تخلیه نشود، عفونت ممکن است به فک یا سایر نواحی سر و گردن شما سرایت کند. اگر عفونت دندان یا آبسه در نزدیکی سینوس ماگزیلاری قرار داشته باشد(دو فضای بزرگ زیر چشم و پشت گونه)، می تواند باعث عفونت در حفره سینوسی شود. حتی ممکن است با عدم درمان به موقع به سپسیس مبتلا شوید، یک عفونت تهدید کننده زندگی که در سراسر بدن پخش می شود.
نکات پایانی
عفونت دندان ممکن است به دلیل عدم توجه کافی به مراقبت های دهان و دندان، سوء تغذیه و برخی بیماری ها ایجاد شود. این عفونت معمولاً باعث ایجاد مشکل و درد در حین حرکات دهان و غذا خوردن می شود. این وضعیت به طور جدی بر آسایش زندگی فرد تأثیر می گذارد. عفونت باید درمان شود تا مشکلات بزرگتری ایجاد نشود.
شایع ترین علت عفونت دندان پالپیت و آبسه پری آپیکال است. در این مقاله مجله سلامت داروخانه آنلاین متوجه شدید که چنین شرایطی با از بین بردن منبع عفونت از طریق اقدامات دندانپزشکی درمان می شوند و آنتی بیوتیک ها به تنهایی برای کنترل عفونت های دندانی کافی نیستند.
