یکی از مسائلی که شاید بر اعتماد به نفس ما تاثیر بگذارد کوتاهی قد می باشد. بسیاری از افراد از قد خود راضی نیستند و این مسئله در روند زندگیشان تاثیرات منفی گذاشته است. به همین دلیل برای بسیاری اهمیت دارد که قد بلندتری داشته باشند. اما این کار آیا ممکن است؟ در مقاله امروز به بررسی کوتاهی قد و عوامل موثر در افزایش قد می پردازیم.
عوامل موثر در قد:
قد هر فرد با توجه به ژنتیک و عوامل محیطی می تواند دستخوش تغییر شود. برخی نژادها قد بلندتری دارند و برخی کوتاه تر. حتی قد پدر و مادر می تواند بر قد کودک تاثیرگذار باشد. در نقطه مقابل عوامل ژنتیک، عوامل محیطی مانند تغذیه و سطح فعالیت های فرد نیز می توانند بر رشد قد تاثیرگذار باشد. اما این عوامل تا چه سنی می توانند تاثیرگذار باشند و باعث بلند قدی ما شوند؟
تا چه زمانی قد ما رشد می کند؟
تا زمان بلوغ بدن ما رشد طولی دارد و پس از آن رشد طولی بدن قطع می شود. حتما در میان کودکان اطراف خود دیده اید که تا رسیدن به سن بلوغ قدشان به چه سرعتی رشد می کند و پس از بلوغ این رشد متوقف می شود. بیشترین دوره رشد قد تا سن بلوغ است.
دوران بلوغ چند سال می تواند طول بکشد و در این چند سال رشد ادامه دارد اما وقتی بلوغ متوقف شد رشد قد نیز قطع می گردد. ممکن است پس از بلوغ چند سانت افزایش قد در برخی به چشم بخورد اما این مقدار کاملا مشخص نیست و بسیار به ندرت اتفاق می افتد.
روند رشد قد
نوزادان و کودکان به طور مداوم رشد می کنند. این به دلیل تغییرات در صفحات رشد در استخوان های بلند بازوها و پاهای آنهاست. همانطور که صفحات رشد استخوان جدید می سازند، استخوان های بلند بلندتر می شوند و کودک بلندتر می شود. در سال اول زندگی، نوزادان معمولا 50 درصد رشد می کنند. بین سنین 2 تا 5 سالگی، کودکان معمولاً سالانه 6.3 تا 8.9 سانتی متر رشد می کنند.
در سن 10 سالگی، کودکان معمولاً هر سال 6.3 سانتی متر رشد می کنند. در دوران نوجوانی که تقریباً از 11 سالگی تا 21 سالگی طول می کشد، نوجوانان به 15 تا 20 درصد نهایی قد بزرگسالان خود می رسند. پس از این، صفحات رشد استخوان جدید را متوقف می کنند و رشد فرد متوقف می شود. با توجه به فرآیندهای معمول پیری، افراد با افزایش سن به تدریج شروع به کاهش قد می کنند.
تاثیر هورمون ها در افزایش قد
بدن هورمون هایی تولید می کند که به صفحات رشد دستور می دهد تا استخوان جدید بسازند. این هورمون ها عبارتند از:
- هورمون های رشد: این هورمون ها در غده هیپوفیز ساخته می شوند و مهم ترین هورمون رشد هستند. برخی از شرایط سلامتی می‌توانند میزان هورمون‌های رشد را که بدن می‌سازد محدود کنند و این می‌تواند بر قد تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، کودکان مبتلا به یک بیماری ژنتیکی نادر به نام کمبود مادرزادی هورمون رشد با سرعت بسیار کمتری نسبت به سایر کودکان رشد می کنند.
- هورمون های تیروئید: غده تیروئید هورمون هایی می سازد که بر رشد تأثیر می گذارند.
- هورمون های جنسی: تستوسترون و استروژن برای رشد در دوران بلوغ بسیار مهم هستند.
میانگین قد بر اساس جنس و سن
آقایان معمولاً قد بلندتر از خانم ها هستند. پسران نوجوان معمولاً در شروع بلوغ، حدود 2 سال پس از همتایان مونث خود، جهش رشد عمده ای خواهند داشت، اما ممکن است برای مدت طولانی تری نسبت به زنان به رشد خود ادامه دهند. دختران معمولاً یک جهش رشد را تجربه می‌کنند که پس از شروع چرخه قاعدگی کاهش می‌یابد، که به طور متوسط در سن 12.5 سالگی رخ می‌دهد.
بر اساس منبع مورد اعتماد مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) در ایالات متحده، میانگین قد مردان بالغ 5.7 فوت یا 175.2 سانتی متر و متوسط قد زنان 5.3 فوت یا 161.2 سانتی متر است.
چه کارهایی می توانیم برای افزایش قد انجام دهیم؟
برای اینکه قد تا سن بلوغ نهایت رشد خود را داشته باشد راه هایی وجود دارد که به آنها می پردازیم.
بهره گیری از تغذیه سالم:
داشتن یک رژیم کامل که مواد لازم را برای رشد در اختیار بدن قرار دهد از عوامل مهم در افزایش قد می باشد. برخی از مواد مغذی برای رشد قد ما بسیار لازم می باشند. ویتامین دی، روی و کلسیم از آن جمله اند. ویتامین D برای رشد و سلامت استخوان ها بسیار ضروری می باشد. کلسیم نیز برای رشد و استحکام استخوان ها لازم است،
روی نیز برای ادامه رشد مورد نیاز است و در صورت کمبود رشد را متوقف می کند. در کنار این موارد سایر مواد غذایی همچون کربوهیدرات ها، پروتئین و انواع ویتامین ها برای افزایش قد لازم می باشند و باید با یک رژیم کامل آنها را به بدن رساند.
منابع تغذیه مناسب رشد کودکان
تغذیه نقش بسیار مهمی در رشد کودکان دارد. کودکانی که تغذیه مناسبی ندارند ممکن است به اندازه کودکانی که تغذیه کافی دارند قد نداشته باشند. متخصصان تغذیه توصیه می کنند که کودکان و نو جوانان از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل همراه با مقدار زیادی میوه و سبزیجات استفاده کنند. این تضمین می کند که آنها تمام ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز برای رشد را دریافت می کنند.
پروتئین و کلسیم به ویژه برای سلامت و رشد استخوان مهم هستند. برخی از غذاهای غنی از پروتئین شامل گوشت، طیور، غذای دریایی، تخم مرغ، حبوبات، آجیل و دانه ها، سبزیجات سرشار از پروتئین مانند اسفناج و مارچوبه می باشد. برخی از غذاهای غنی از کلسیم نیز شامل ماست، شیر، پنیر، کلم بروکلی، کلم پیچ، سویا، پرتقال ها، ساردین و ماهی سالمون می باشد.
همچنین اطمینان از تغذیه خوب در دوران بارداری برای سلامت استخوان و رشد جنین نیز مهم است. سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه می کند که افراد باردار از غذاهای متنوعی مانند سبزیجات نارنجی و سبز، میوه، لبنیات پاستوریزه، لوبیا، آجیل، گوشت و ماهی استفاده کنند.
ورزش منظم:
فعالیت فیزیکی و ورزش برای افزایش قد بسیار مهم است. ورزش حتی می تواند پس از دوره بلوغ به افزایش قد شما یاری رساند. دلیل تاثیر ورزش در این است که فعالیت فیزیکی باعث می شود شما برای جذب مواد غذایی تحریک شوید و با افزایش مصرف مواد غذایی خصوصا نوع مفید بدن رشد بهتری را تجربه می کند.
از طرفی ورزش بر تحریک هورمون های رشد به صورت مستقیم اثر می گذارد و باعث می شود رشد قد افزایش یابد. برخی ورزش ها برای افزایش قد توصیه می شوند که عبارتند از بارفیکس، شنا، حرکات کششی، طناب بازی و… این ورزش ها باعث کشش بدن می شوند و به رشد قد یاری می رسانند.
نوشیدن آب کافی:
نوشیدن آب کافی باعث می شود مواد سمی راحت تر از بدن خارج شوند، متابولیسم بهبود یابد و هضم غذا راحت تر شود. به همین دلیل توصیه می شود روزانه 8 لیوان آب نوشیده شود تا زمینه مناسب برای افزایش قد فراهم شود.
خواب کافی:
یکی از مهم ترین عوامل بر افزایش قد داشتن خواب کافی می باشد. پژوهش ها نشان می دهند برای داشتن رشد مناسب قدی، نوجوانان در حال رشد به حداقل 8 ساعت خواب نیاز دارند. خواب از این جهت مهم است که در هنگام خواب است که بدن رشد می کند و بافت نو برای بدن تولید می شود. مغز در در حالت چرخه عمیق خواب، هورمون رشد ترشح می کند و به همین دلیل کمبود خواب بر کاهش این هورمون و کوتاه قدی منجر می شود. بنابراین لازم است بر اهمیت خواب توجه ویژه ای داشته باشید و تمام عوامل را برای خواب راحت کودک و نوجوان خود فراهم آورید.
صاف بنشینید:
یکی از مسائلی که بر کوتاهی قد تاثیر دارد قوز کردن است. بسیاری از افراد عادت دارند هنگام کار یا استفاده از موبایل و بسیاری فعالیت های دیگر قوز کنند. این مسئله به خمیده شدن ستون فقرات می انجامد و در دراز مدت باعث می شود فرد کوتاه تر ازحد معمول دیده شود. برای رفع این عادت تمرین های کششی زیادی وجود دارد و همچنین می توان از کمربندهای مخصوص استفاده کرد. بهترین کار این است به صاف نشستن عادت کنیم تا از فرم گرفتن نامناسب بدن جلوگیری کرده باشیم.
سیستم ایمنی بدن را تقویت کنید:
زمانیکه سیستم ایمنی بدن شما قویتر است در مبارزه با بیماری ها نیز بهتر رفتار می کند و از تاثیر بیماری ها در کاهش قد جلوگیری می کند. به همین دلیل توصیه می شود سیستم ایمنی بدن را با رژیم های غذایی مناسب تقویت نمایید.
از مصرف برخی مواد خودداری نمایید:
برخی مواد همچون مواد مخدر و الکل می توانند عاملی بازدارنده برای رشد قد باشند. استروئید نیز عاملی در کاهش رشد قد می باشد. این ماده در داروهای آسم به میزان کمی وجود دارد اما تحقیقات نشان داده اند که همین مقدار نیز در کاهش رشد قد کودکان و نوجوانان موثر بوده است. کافئین نیز با اختلال در خواب می تواند در روند رشد اختلال ایجاد کند و به همین دلیل برای کودکان و نوجوانان توصیه نمی شود.
با پزشک مشورت کنید:
اگر به صورت ژنتیکی با مشکل قد در خانواده مواجه بوده اید با پزشک مشورت کنید. پزشک می تواند شرایط بدنی فرزند شما را بسنجد و با استفاده از مکمل های مناسب و تجویزهای دیگر به رشد قد کودک شما یاری رساند.
نکات پایانی
عامل اصلی که بر قد افراد تأثیر می گذارد DNA آنها است. با این حال، عوامل دیگری مانند هورمون ها، شرایط پزشکی، تغذیه و غیره می توانند بر میزان قد فرد در طول رشد تأثیر بگذارند. افراد معمولاً تا سن 18 سالگی رشد می کنند. قبل از آن، طیف وسیعی از عوامل محیطی می تواند بر قد آنها تأثیر بگذارد. پیشنهاد می کنیم ضمن مطالعه مجله سلامت داروخانه آنلاین، جهت بررسی رشد و بلوغ کودک خود با متخصص غدد اطفال مشورت نمایید.
