بسیار از افراد که بنابر دلایلی ناچارند دارویی خاص را مصرف کنند شاید متوجه شده باشند که پس از مدتی دچار افزایش وزن شده اند. افزایش وزن گاهی دلایلی فراتر از مصرف غذاهای پرکالری یا عدم تحرک دارد و می تواند افزایش وزن ناشی از مصرف دارو باشد. در ادامه این مقاله به معرفی داروهایی می پردازیم که مصرف آنها باعث افزایش وزن در بیمار می گردند.
افزایش وزن ناشی از مصرف دارو چگونه رخ می دهد؟
داروها تاثیرات مختلفی روی بدن دارند. برخی داروها باعث می شوند فرد احساس گرسنگی بیشتری داشته باشد، برخی دیگر باعث کاهش سرعت سوزاندن کالری در بدن می شوند و برخی موجب احتباس آب اضافه در بدن و افزایش وزن می گردند. همه داروها تاثیرات مشابه روی افراد ندارند به طوریکه یک دارو می تواند باعث افزایش وزن در فردی گردد اما در فرد دیگر هیچ تاثیری نداشته باشد. در مواقعی که افزایش وزن ناشی از مصرف دارو رخ می دهد فرد نباید یکباره دارو را قطع کند بلکه باید با پزشک مشورت کند تا یا دارو را تغییر دهد و یا دارویی برای جبران افزایش وزن ناشی از مصرف داروی خاص به او پیشنهاد شود.
داروهای موثر در افزایش وزن
در ادامه با مهم ترین داروهایی که مصرف شان باعث افزایش وزن می شوند آشنا می شوید:
داروهای ضد افسردگی
این داروها را داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای یا بازدارنده های انتخابی بازجذب سروتونین نیز می نامند. داروهای ضد افسردگی با افزایش مواد شیمیایی در مغز باعث ایجاد احساس خوب در شخص می شوند. از آنجا که این مواد شیمیایی در مغز باعث تغییر اشتها و نحوه سوزاندن کالری در بدن می شوند، می توانند افزایش وزن ناشی از مصرف دارو را در پی داشته باشند به طوریکه برخی داروهای ضد افسردگی می توانند در عرض یکسال فرد را دچار افزایش وزن 11 کیلوگرم نمایند.
داروهای ضد افسردگی موثر در افزایش وزن:
- فلووکسامین (Luvox)
- سیتالوپرام (با نام تجاری Celexa)
- پاروکستین (Paxil)
- فلوکستین (با نام تجاری پروازاک)
- میرتازاپین (رمرون)
- سرترالین (Zoloft)
داروهای موثر در تثبیت خلق و خو
از این داروها برای درمان بیماری هایی نظیر اسکیزوفرنی یا اختلال دو قطبی استفاده می شود. این داروها با تاثیر مستقیم روی مغز بر روی وزن و سوخت و ساز نیز اثر می گذارند. داروهای تثبیت کننده خلق و خو اشتهای فرد را افزایش می دهند و می توانند در عرض 10 هفته باعث افزایش وزن حدود 5 کیلوگرمی در فرد شوند. داروهای زیر می توانند افزایش وزن ناشی از مصرف دارو را به همراه داشته باشند:
- لیتیوم (Eskalith ،Lithobid)
- کوئتیاپین (Seroquel)
- کلوزاپین (Clozaril)
- اُلانزاپین (با نام تجاری Zyprexa)
- ریسپریدون (Risperdal)
کورتیکواستروئیدها
این داروها بر کاهش درد و التهاب موثرند و با نوعی از کورتیکواستروئیدها که برای ساخت عضله توسط بدنسازان استفاده می شوند متفاوت می باشند. از آنجا که این داروها روی سوخت و ساز بدن اثر می گذارند مصرف آنها در دراز مدت می تواند باعث افزایش اشتها و ذخیره چربی به خصوص در ناحیه شکم شوند. داروهای زیر می توانند افزایش وزن ناشی از مصرف دارو را در پی داشته باشند:
- پردنیزولون
- پردنیزون
- متیلپردنیزولون
داروهای ضد تشنج و میگرن
این داروها برای توقف و کنترل تشنج و سردردهای میگرنی کاربرد دارند و با اثری که روی هورمون های کنترل کننده گرسنگی در بدن می گذارند باعث می شوند فرد احساس سیری کمتری داشته باشد. این داروها باعث افزایش اشتها، کاهش سوخت و ساز بدن و جمع شدن مایعات در بدن می گردند.
- والپروئیک اسید
- آمیتریپتیلین
- نورتریپتیلین
داروهای دیابت
بسیاری از افراد پس از مصرف داروهای دیابت دچار افزایش وزن می شوند. داروهای دیابت به روش های مختلف سطح قند خون را کنترل می کنند؛ برخی باعث می شوند بدن پیش یا بعد از غذا انسولین بیشتری آزاد کند و برخی باعث افزایش حساسیت به انسولین می شوند. شروع مصرف این داروها و هماهنگ شدن بدن با سازو کار آنها می تواند باعث چاقی شود بنابراین لازم است در سبک زندگی تغییراتی برای کنترل این مسئله ایجاد شود. داروهای دیابتی مانند موارد زیر می توانند اثرات چاق کننده داشته باشند:
- گلیپیزید (glipizide)
- ناتگلیناید (با نام تجاری Starlix)
- ریپاگلینید (Prandin)
- گلیمپراید (glimepiride) (Amaryl)
- انسولین
- پیوگلیتازون (pioglitazone ،Actos)
داروهای ضد آلرژی
داروهای ضدحساسیت و آلرژی با جلوگیری از عملکرد هیستامین در بدن می توانند باعث افزایش وزن شوند. داروهای ضد حساسیت بدون نسخه زیر باعث افزایش وزن ناشی از مصرف دارو می شوند:
- لوراتادین
- ستیریزین
- فکسوفنادین
- دیفن هیدرامین
داروهای قلبی مسدود کننده بتا
این مسدود کننده ها باعث آهسته شدن ضربان قلب و پایین آمدن فشار خون می شوند و فشار روی قلب را کاهش می دهند. عملکرد این داروها باعث کاهش یافتن واکنش بدن به ورزش می گردد و کالری سوزی بدن کاهش می یابد. این داروها حس خستگی در بدن تولید می کنند و فرد با مصرف آنها تمایلی به ورزش و فعالیت در خود حس نمی کند و به این ترتیب دچار اضافه وزن می شود. داروهای زیر افزایش وزن ناشی از مصرف دارو را در پی خواهند داشت:
- پروپرانولول
- آتنولول
- متوپرولول
- آسبوتولول
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- فواید و عوارض استفاده از قرص لاغری بر بدن!
- قرص ارلیستات؛ تاثیرات آن بر لاغری و عوارض آن
- از قرص پانکراتین، این داروی گوارشی چه می دانید؟
- قرص لوپرامید نحوه مصرف، عوارض جانبی و موارد احتیاطی!
