بیماری بوتولیسم و یا سم بوتولیسم شاید به گوش بسیاری آشنا باشد. این بیماری بر اثر سم بوتولیسم ایجاد می شود که در اثر آن فلج عضلانی و ضعف عضلات رخ می دهد. بیماری بوتولیسم دوره ای پنهان دارد و می تواند پس از 3 ساعت یا 8 روز پس از مصرف خود را نشان دهد. در ادامه این مقاله با این بیماری، علائم و علل آن بیشتر آشنا می شوید.
بیماری بوتولیسم چیست؟
بیماری بوتولیسم بر اثر سم بوتولیسم ایجاد می شود و بسیار خطرناک است. این سم از باکتری ای به نام کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود که در خاک و آب های تصفیه نشده زندگی می کند. این باکتری همچنین می تواند هاگ هایی تولید کند که در غذاهایی که به درستی و با استاندارد کنسرو و یا نگهداری نشده اند زنده بمانند و باعث تولید سم شوند. این سم عضلات را فلج می کند. فلج شدن عضلات از صورت آغاز می شود و به باقی قسمت های بدن و حتی عضلات تنفسی راه می یابد و باعث از کار افتادن آن می گردد. سم بوتولیسم انواع مختلفی دارد اما همه آنها باعث فلج شدن بدن می شوند. این بیماری در بیشتر موارد منجر به مرگ می شود اما در سال های اخیر از پادزهرها یا آنتی توکسین ها برای نجات شخص استفاده می گردد.
علائم بیماری بوتولیسم
نشانه های این بیماری به طور معمول در افراد یکسان است. نشانه ابتدایی این بیماری ضعفی است که از دو سمت صورت آغاز می شود و به سمت گردن می آید و بعد در کل بدن منتشر می شود. نشانه های اولیه این بیماری موارد زیر می باشند:
- تاری دید یا دو بینی
- افتادن پلک ها
- ایجاد مشکل در بلع
- لکنت زبان
- نفس تنگی
- استفراغ، درد شکم و اسهال
- دشواری در ادرار
- یبوست شدید
علائم این بیماری در نوزادان
- بی حالی
- ناتوانی عضلانی
- سوء تغذیه
- گریه کردن به سختی
- مشکل در تنفس
- مکیدن ضعیف
- بی احساس شدن چهره
- نگاه غیرمتمرکز
انواع بیماری بوتولیسم
بوتولیسم شکل های متفاوتی دارد که به شرح زیرند:
- بوتولسیم غذایی: در صورت مصرف غذای آلوده به این سم ایجاد می شود.
- بوتولسیم زخمی: زمانی که سم از طریق زخم روی بدن وارد آن شود این نوع بیماری ایجاد می شود و در افراد معتاد به تزریق مواد مخدر بیشتر دیده می شود.
- بوتولسیم کودکان: از طریق ورود سم به دستگاه گوارش یا روده ایجاد می شود. سم می تواند از طریق گرد و غبار یا خوردن عسل به بدن کودک راه یابد.
- بوتولسیم روده ای در افراد بزرگسال: زمانی اتفاق می افتد که باکتری در دستگاه گوارش لانه کند. این مورد بسیار نادر اتفاق می افتد.
- بوتولسیم ساخته پزشک: این نوع بر اثر مصرف سوء بوتاکس یا سم بوتولیسم ایجاد می شود.
- بوتولسیم استنشاقی: سم بوتولیسم می تواند در سلاح های بیولوژیکی استفاده شود و استنشاق آن باعث بیماری و کشته شدن فرد گردد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
به محض مشاهده علائم بوتولسیم حتما باید به پزشک مراجعه شود. علائم بوتولسیم معمولا در طی 18 تا 36 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض آن آشکار می شوند. هرچند در مواردی ممکن است از یک هفته تا ده روز بعد نشانه ها بروز پیدا کنند. در نوزادان نیز ممکن است تا 14 روز نشانه ها پنهان باشند.
تشخیص و درمان بوتولسیم چگونه است؟
ابتدا پزشک با معاینه پزشکی و بررسی علائم بوتولسیم به تشخیص بیماری می پردازد. گاهی پزشک برای تشخیص بهتر آزمایش خون یا مدفوع تجویز می نماید. در هر صورت اگر پزشک به این بیماری مشکوک باشد بدون دریافت جواب آزمایش اقدامات زیر را آغاز می کند:
- تجویز ضد سم بوتولسیم: درمان بیماری بوتولسیم، دارویی به نام آنتی توکسین یا ضد سم است. این داروها از بدتر شدن علائم جلوگیری می کنند.
- آنتی بیوتیک ها: اگر بیماری بوتولسیم زخمی باشد از آنتی بیوتیک نیز استفاده می شود.
- کمک به تنفس: اگر بوتولسیم عضلات تنفسی را هدف قرار داده باشد ممکن است فرد به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا کند.
چگونه از ابتلا به بیماری بوتولسیم پیشگیری کنیم؟
- از داروهای تزریقی مشکوک برای درمان زخم استفاده نکنید.
- مواد غذایی را در خانه کنسرو نکنید و در صورت اینکار حتما از روی اصول اینکار را انجام دهید.
- غذاهای کنسروی و فرآوری شده را تا حداقل ده دقیقه پیش از مصرف بجوشانید.
- اگر ظرف غذای کنسروی در برآمده دارد، یا نشتی دارد و آسیب دیده آن را بدون چشیدن دور بیندازید.
- اگر هنگام باز کردن کنسرو کف یا مایع از آن بیرون می ریزد از مصرف آن خودداری کنید.
- اگر غذای کنسروی بوی غیرطبیعی یا نامطبوع دارد آن را دور بیندازید.
- پیاز، سیر و سبزیجات پخته شده را در یخچال نگهداری کنید.
- به کودکان زیر یک سال شربت ذرت یا عسل ندهید.
چه غذاهایی در معرض بیشتر مسمومیت با سم بوتولسیم قرار دارند؟
برخی غذاها بیشتر مستعد آلوده شدن به سم بوتولیسم می باشند و شامل موارد زیرند:
- عسل
- شربت ذرت
- ماهی خام یا دودی
- سبزیجاتی که به صورت خانگی کنسرو می شوند.
داروخانه آنلاین مطالعه مطالب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- آیا بیماری ادرار سیاه خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد؟
- بیماری وبا؛ علائم، درمان و پیشگیری
- کلستاز بارداری؛ علل و علائم آن
- قرص لوپرامید نحوه مصرف، عوارض جانبی و موارد احتیاطی!
