بیماری لایم یک عفونت باکتریایی است که می تواند توسط کنه های آلوده، به انسان منتقل شود. معمولاً این بیماری اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن آسان تر است. این بیماری در صورت عدم درمان به موقع، به ایجاد علائم بسیاری منجر می گردد که در این مقاله به آن ها می پردازیم. همچنین در ادامه، نحوه تشخیص و درمان این بیماری را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
نیش کنه و ایجاد بیماری لایم
کنه ها با چسبیدن به پوست میزبان، از خون او تغذیه می کنند. کنه انقدر تغذیه می کند تا زمانی که چندین برابر اندازه معمولی خود متورم شود. بیماری لایم توسط باکتری بورلیا ایجاد می شود. کنه پا سیاه که کنه گوزن نیز نامیده می شود، عمدتاً حامل این باکتری است. این کنه ها با نام های مختلفی از جمله کنه لوبیا کرچک، کنه گوسفندی یا کنه آهو نیز شناخته می شوند.
کنه ها باکتری ها را از یک میزبان مانند گوزن یا دیگر جوندگان می گیرند و آن را به میزبان دیگری منتقل می کنند. هنگامی که کنه آلوده از یک فرد تغذیه می کند، باکتری می تواند به جریان خون فرد منتقل شود. اگر کنه را در عرض 24 ساعت از بین ببرید، باکتری کمتر باعث گسترش بیماری لایم می شود.
خطر ابتلا به بیماری لایم، بستگی به محل زندگی شما دارد. کنه ها اغلب در مناطق جنگلی یا چمنزار زندگی می کنند. خطر ابتلا به عفونت لایم بیشتر در فصل بهار، تابستان و پاییز است. اما کنه‌ها می‌توانند هر زمانی که درجه حرارت بالای صفر باشد فعال باشند.
علائم و مراحل بیماری لایم
علائم مرحله اول
نیش کنه معمولا مانند یک برآمدگی کوچک و خارش دار روی پوست ایجاد می شود. علائم اولیه بیماری لایم در برخی افراد، ایجاد بثورات دایره ای یا بیضی شکل در اطراف نیش کنه می باشد. بثورات می تواند ناحیه تیره یا روشن تری در مرکز داشته باشد و به تدریج گسترش یابد.
بثورات می توانند صاف یا کمی برجسته باشند و زمانی که روی پوست سفید ظاهر می شوند صورتی، قرمز یا بنفش به نظر برسند. دیدن بثورات روی پوست تیره دشوارتر است و ممکن است مانند کبودی به نظر برسد. سایر علائم مرحله اول بیماری می تواند شامل تب، سردرد، خستگی مفرط، سفتی مفصل، درد عضلانی و تورم غدد لنفاوی باشد.
علائم مرحله دوم
بیماری لایم بدون درمان، می تواند بدتر شود. علائم اغلب در عرض 3 تا 10 هفته پس از نیش کنه ظاهر می شوند. مرحله 2 اغلب جدی تر و گسترده تر است و معمولا شامل علائم مرحله 1 و موارد زیر می باشد:
- بثورات زیاد در سایر قسمت های بدن
- گردن درد یا سفتی
- ضعف عضلانی در یک یا هر دو طرف صورت
- فعالیت سیستم ایمنی در بافت قلب که باعث نامنظم شدن ضربان قلب می شود
- دردی که از پشت و باسن شروع می شود و به پاها سرایت می کند
- درد، بی حسی یا ضعف در دست ها یا پاها
- تورم دردناک در بافت های چشم یا پلک
- فعالیت سیستم ایمنی در اعصاب چشم که باعث درد یا از دست دادن بینایی می شود
علائم مرحله سوم
شایع ترین وضعیت این مرحله، آرتروز در مفاصل بزرگ، به ویژه زانوها است. درد، تورم یا سفتی می تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد. علائم مرحله 3 معمولاً 2 تا 12 ماه پس از نیش کنه شروع می شود.
نوعی بیماری لایم که در اروپا رایج است می تواند باعث بیماری پوستی به نام آکرودرماتیت مزمن آتروفیکانس شود. پوست پشت دست ها و بالای پاها تغییر رنگ داده و متورم می شوند. همچنین ممکن است روی آرنج و زانو ظاهر شود. موارد جدی تر ممکن است باعث آسیب به بافت ها یا مفاصل شود. این عارضه پوستی ممکن است چند ماه تا چندین سال پس از نیش کنه ظاهر شود.
نحوه تشخیص لایم و حذف کنه ها
- نیش کنه همیشه دردناک نیست. شما ممکن است اصلا متوجه کنه نشوید مگر اینکه آن را روی پوست خود ببینید.
- به طور مرتب روی لباس ها و پوست خود و همچنین کودکان و حیوانات خانگی را بررسی نمایید.
- از موچین هایی با نوک ریز یا ابزاری برای حذف کنه استفاده کنید.
- زمانی که آن را حذف کردید آن را دور بریزید.
- محل گزش را با ضد عفونی کننده یا آب و صابون تمیز کنید.
تشخیص پزشکی لایم
پزشک در مورد علائم شما می پرسد و هر گونه بثورات یا گزش اخیر را بررسی می کند. تشخیص بیماری لایم می تواند دشوار باشد. این علائم مشابه سایر شرایط است و همیشه یک راش آشکار پوستی وجود ندارد.
2 نوع آزمایش خون برای کمک به تایید یا رد بیماری لایم وجود دارد. اما این آزمایشات همیشه در مراحل اولیه بیماری دقیق نیستند. اگر پس از نتیجه منفی همچنان علائم بیماری لایم را دارید، ممکن است نیاز به آزمایش مجدد داشته باشید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر افرادی که به بیماری لایم مبتلا می شوند گزش کنه را به خاطر نمی آورند. همچنین بسیاری از علائم بیماری لایم به شرایط دیگر مشابه است. اگر علائم بیماری لایم را دارید به پزشک مراجعه نمایید. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می تواند نتایج را بهبود بخشد. اگر می‌دانید که توسط کنه گزیده شده‌اید یا در اطراف کنه‌ها بوده‌اید، مراقب علائم باشید. اگر آنها ظاهر شدند، در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.
روش درمان لایم
اگر پزشک تشخیص بیماری لایم داشته باشد، یک دوره آنتی بیوتیک تجویز می کند. آنتی بیوتیک هایی که تجویز می شود به علائم بستگی دارد، اما ممکن است لازم باشد آنها را تا 28 روز مصرف نمایید. مهم است که دوره را تمام کنید، حتی اگر احساس بهتری داشته باشید. برخی از افراد با علائم شدید، به بیمارستان ارجاع داده می شوند تا آنتی بیوتیک ها را بصورت وریدی دریافت نمایند.
اکثر افراد مبتلا به بیماری لایم پس از درمان آنتی بیوتیکی بهبود می یابند. با این حال این بیماری در برخی از افراد، ماه ها طول می کشد اما علائم باید به مرور زمان بهبود یابند. معمولا افرادی که علائم بیماری لایم را دارند و پس از درمان طولانی مدت بهبود نیافته اند، برای مشاوره و آزمایش‌های خون بیشتر به یک متخصص در بیمارستان ارجاع داده می شوند.
جلوگیری از بیماری لایم
- هنگام راه رفتن در فضای باز پوست خود را کاملا بپوشانید.
- از مواد دافع حشرات روی لباس ها پوست و وسایل خود استفاده نمایید.
- تا حد امکان در مسیرهای روشن بمانید.
- لباس های رنگ روشن بپوشید تا کنه ها راحت تر دیده شوند.
- از پوشیدن کفش های باز یا صندل خودداری نمایید.
- زمانی که از بیرون به منزل باز می گردید، هر چه زودتر دوش بگیرید تا کنه ها جدا شوند.
- بدن خود را به خوبی بررسی نمایید. به زیربغل، مو و خط رویش مو توجه کنید. همچنین گوش ها، کمر، بین پاها، پشت زانو و داخل ناف خود را بررسی کنید.
- قبل از اینکه لباس‌های خود را بشویید، آنها را به مدت حداقل 10 دقیقه در خشک‌کن قرار دهید تا کنه‌ها از بین بروند.
- هر حیوان خانگی را که زمانی در خارج از منزل سپری می‌کند، روزانه بررسی نمایید.
- در مناطق پر درخت و چمنزار، تا حد امکان در مسیرهای صاف بمانید.
نکات پایانی
اغلب کنه‌ها هنگام راه رفتن یا کار در چمن‌زارها، جنگل ها یا مزارع، خود را به پاها می‌چسبانند. بعد از آن اغلب به سمت بالا می خزند تا نقطه ای را برای فرورفتن در پوست پیدا کنند. اگر در منطقه ای هستید که احتمالا کنه ها زندگی می کنند، حتما نکاتی را که در این مقاله برای جلوگیری از بیماری لایم ذکر کردیم رعایت نمایید. برای جلوگیری از عوارض شدید این بیماری، در صورت مشاهده علائم اولیه در اسرع وقت به پزشک مراجعه و درمان را شروع کنید.
