وسواس کندن مو یکی از اختلالات روانی رایج است که در آن فرد به شدت تمایل دارد تا موهای خود را بکند. این مسئله می تواند در طول زمان مشکلاتی نظیر کچلی و مشکلات روانی برای فرد به همراه داشته باشد. در ادامه این مقاله با اختلال وسواس کندن مو، علل و درمان آن بیشتر آشنا خواهید شد.
وسواس کندن مو یا تریکوتیلومانیا چیست؟
وسواس کندن مو یا تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) یک اختلال وسواس اجباری است. افراد مبتلا به این اختلال میل شدیدی به کندن موهای سر، ابرو، ریش و حتی مژه دارند و برخی حتی تمایل به خوردن مو نیز پیدا می کنند (اختلال تریکوفاگیا). اختلال وسواس مو بیشتر در دوره نوجوانی و بلوغ در فرد ظاهر می شود، هر چند ممکن است در بزرگسالی نیز هر از گاهی فرد را درگیر نماید.
نشانه های وسواس کندن مو
افراد مبتلا به وسواس کندن مو به طور معمول دارای نشانه های زیر هستند:
- مکرر و ناخودآگاه موها را می کنند؛
- توانایی کنترل میل خود به کندن مو را از دست داده اند؛
- قبل از کندن مو احساس تنش دارند؛
- بعد از کندن مو حس آرامش پیدا می کنند؛
- گاهی حس استرس و اضطراب به کندن مو دارند؛
- در مناطقی که موها را می کنند احساس سوزش دارند؛
- کاهش حجم مو و یا کچلی موضعی بر روی پوستشان قابل مشاهده است؛
- گاهی مو را می خورند؛
- رفتارهای مانند پیچیدن موها دور انگشت و یا شمردن موها را در آنها می توان مشاهده کرد.
چه عواملی در بروز وسواس کندن مو موثر هستند؟
هنوز علت اصلی بروز این اختلال تشخیص داده نشده است اما برخی دانشمندان معتقدند تغییر در عملکرد پیام رسان های عصبی مرتبط با برخی نواحی مغز که کنترل احساسات، حرکات و عادت های ما را به عهده دارند، می تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. به طور کلی عوامل زیر می توانند در بروز این اختلال تاثیر گذار باشند:
- استرس: استرس های شدید در خانواده و محیط های دیگر، مورد بدرفتاری قرار گرفتن یا مرگ یک عزیز می توانند باعث این مشکل شوند.
- سن: این اختلال در سنین بین 10 تا 13 سالگی بیشتر بروز می کند.
- ژنتیک: این اختلال در افرادی که یکی از نزدیکان درجه یک آنها به این اختلال مبتلاست بیشتر دیده می شود.
- سایر بیماری های روانی: افراد مبتلا به وسواس کندن مو مشکلات روانی دیگری مانند افسردگی، اضطراب و اختلال وسواس جبری نیز ممکن است داشته باشند.
- آسیب های روحی و روانی دوران کودکی: بر اساس گفته سازمان ملی بیماری های نادر آمریکا، افرادی که آسیب عاطفی در دوران کودکی دیده اند بیشتر در معرض ابتلا به وسواس کندن مو هستند.
- تغییر در عملکرد مغز و اعصاب: این مسئله می تواند باعث عدم کنترل فرد بر روی رفتارهای تکانشی مانند کندن مو گردد.
عوارض وسواس کندن مو
این اختلال می تواند باعث مشکلات جسمی و روحی-روانی ای همچون موارد زیر در فرد شود:
- افسردگی و اضطراب: به دلیل اینکه افراد مبتلا، کنترلی بر روی رفتار خود ندارند دچار افسردگی و استرس می شوند و از طرفی با ایجاد کچلی، اضطراب مضاعفی پیدا می کنند.
- دوری از اجتماع: احساس خجالت ناشی از کندن موها می تواند حضور فرد در محیط های اجتماعی را کاهش دهد و باعث انزوای آنها شود.
- آسیب به پوست و مو: کندن و کشیدن مو در دراز مدت باعث ایجاد زخم و کاهش رشد مو در فرد می گردد.
- تریکوبزوار: برخی افراد موها را پس از کندن می خورند که می تواند باعث تشکیل گلوله مو در معده شود. این مشکل آسیب های جدی به معده می زند و برای خروج گلوله مو شاید نیاز به جراحی باشد. حالت تهوع، استفراغ، کاهش وزن، انسداد روده، درد شکم و کم خونی از جمله نشانه های این بیماری می باشند.
تشخیص و درمان وسواس کندن مو
بسیاری از افراد مبتلا به وسواس کندن مو به دنبال درمان نمی روند زیرا گمان می کنند این کار تنها یک عادت بد است و برخی نیز علاقه ای به درمان ندارند. در صورت مراجعه فرد به پزشک تشخیص این بیماری با دیدن نشانه های آن صورت می گیرد. پزشک با دیدن علائم این بیماری فرد را به روان شناس یا روانپزشک ارجاع می دهد. روان درمانگر با استفاده از روش های زیر می تواند به فرد در کنترل و از بین بردن این اختلال یاری رساند:
رفتار درمانی
این روش می تواند تا حد قابل قبولی به کاهش نشانه های وسواس کندن مو یاری رساند و به شکل های زیر انجام می شود:
- معکوس سازی عادت: این روش اولین و اصلی ترین روش درمانی وسواس کندن مو است. در این روش به فرد یاد داده می شود هنگاهی که تمایل به کندن مو پیدا می کند از روش های جایگزین مانند مشت کردن دست استفاده کند.
- درمان شناختی: در این روش درمانگر به بیمار کمک می کند تا باورهایی را که باعث بروز این مشکل شده اند شناسایی کند و سپس آنها را تغییر دهد.
- درمان مبتنی بر پذیرش: با این روش فرد یاد می گیرد عوامل محرک کندن موهای خود را بپذیرد و با آنها کنار بیاید، بدون اینکه موهای خود را بکند.
دارودرمانی
برای درمان این بیماری داروی خاصی وجود ندارد اما برخی داروها در کاهش علائم این بیماری موثرند:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان پریشی نسل دوم مانند آنتی سایکوتیک آتیپیکال
- مکمل اسید آمینه N -استیل سیستئین (NAC)
مجله سلامت داروخانه آنلاین مطالعه مطلب زیر را به شما پیشنهاد می دهد :
- اختلال شخصیت سایکوپت را بشناسید
- وسواس شستشو چیست؛ علل و راه های درمان آن
- اختلال خوردن و دلایل موثر در بروز آن
