ویتامین B12 ویتامینی است که برای عملکرد درست و حفظ سلامتی بدن بسیار حیاتی است. کمبود این ویتامین در بدن، عوارض خاصی نظیر احساس خستگی و خواب آلودگی در طول روز، زردی پوست، زبان صاف، قرمز و دردناک، ضعف عضلات و ضعف بینایی ایجاد می کند. در این مقاله به فواید ویتامین B12 و عوارض کمبود آن به طور کامل می پردازیم.
شما می توانید جهت خرید قرص ویتامین ب 12 از طریق وب سایت داروخانه آنلاین اقدام نمایید.
ویتامین B12 چیست؟
ویتامین B12 نقش کلیدی در بسیاری از جنبههای سلامتی دارد و می تواند از چشمها، استخوانها، پوست و همچنین ذهن حمایت کند. ویتامین B12 که به نام کوبالامین نیز شناخته می شود، یک ویتامین ضروری است که بدن به آن نیاز دارد اما نمی تواند آن را تولید کند. این ماده به طور طبیعی در محصولات حیوانی یافت میشود، اما به برخی غذاها نیز اضافه میشود و به عنوان مکمل خوراکی یا تزریقی در دسترس است.
این ویتامین نقش های زیادی در بدن دارد. از عملکرد سلول های عصبی پشتیبانی می کند و برای تشکیل گلبول های قرمز خون و سنتز DNA مورد نیاز است. برای بیشتر بزرگسالان، مقدار توصیه شده (RDA) 2.4 میکروگرم (mcg) است، اگرچه برای افرادی که باردار یا شیرده هستند این مقدار بیشتر است.
اهمیت ویتامین B12 در بارداری سالم
کمبود ویتامین B12 در مراحل اولیه بارداری می تواند خطر مشکلات تولد مانند نقص لوله عصبی را افزایش دهد. علاوه بر این، کمبود ویتامین B12 مادر ممکن است باعث زایمان زودرس یا از دست دادن بارداری شود.
یک مطالعه قدیمی نشان داده است که مادرانی که سطوح ویتامین B12 کمتر از 250 میلی گرم در دسی لیتر دارند، 2.5 تا 3 برابر بیشتر از مادرانی که سطح ویتامین B12 آنها کافی است، احتمال تولد فرزندی با نقص مادرزادی دارند. برای افرادی که کمبود این ویتامین را در سطوح زیر 150 میلی گرم در دسی لیتر داشتند، این خطر 5 برابر بیشتر از افراد با سطوح بالای 400 میلی گرم در دسی لیتر بود.
سلامت استخوان با ویتامین B12
حفظ سطح کافی ویتامین B12 می تواند از سلامت استخوان حمایت کند. استخوان ها، با کاهش تراکم مواد معدنی می توانند در طول زمان ظریف و شکننده شوند و این منجر به افزایش خطر پوکی استخوان می شود. همچنین تحقیقات در سال 2021 به ارتباط احتمالی بین سطوح پایین ویتامین B12 و ضعف سلامت استخوان، پوکی استخوان یا خطر شکستگی اشاره کرده است.
ویتامین B12 خلق و خو را بهبود می بخشد
یک بررسی تحقیقاتی در سال 2019 اشاره کرد که ویتامین های B می توانند به بهبود خلق و خوی مرتبط با استرس، هم برای افراد سالم و هم برای افرادی که بیشتر در معرض خطر علائم افسردگی هستند، کمک کند. همچنین یک مرور تحقیقاتی در سال 2020 که دهها مطالعه دیگر را تجزیه و تحلیل کرد، نشان میدهد که سطح ویتامین B12 پایینتر به عنوان یک عامل خطر برای افسردگی بیشتر است.
B12 برای مغز و حافظه مفید است
کمبود ویتامین B12 با از دست دادن حافظه به خصوص در افراد مسن مرتبط است. یک مطالعه روی افراد در مراحل اولیه زوال عقل نشان داد که ویتامین B12 می تواند به کند کردن زوال شناختی کمک کند. مطالعه دیگری نشان داد که حتی سطوح پایین ویتامین B12، می تواند باعث عملکرد ضعیف حافظه شود.
اهمیت ویتامین B12 در سطح انرژی
مکملهای ویتامین B12 مدتهاست که به عنوان یک محصول پیشنهادی برای افزایش انرژی مورد توجه قرار گرفتهاند. مطمئناً، همه ویتامینهای B نقش مهمی در تولید انرژی دارند، اگرچه لزوماً خودشان انرژی تولید نمیکنند.
افرادی که کمبود ویتامین B12 را تجربه میکنند، بهعنوان یک علامت اولیه رایج، معمولاً دچار خستگی، خواب آلودگی یا کمبود انرژی میشوند. برخی تحقیقات نشان میدهد که این افراد می توانند برای افزایش سطح انرژی خود، مکملهای ویتامین مصرف کنند.
مو، پوست و ناخن های سالم با مصرف B12
سطح ویتامین B12 با سلامت پوست، مو و ناخن مرتبط است و افرادی که کمبود B12 دارند ممکن است دچار عوارضی شوند. این عوارض شامل پرپیگمانتاسیون، تغییر رنگ ناخن، تغییرات مو، از دست دادن رنگ پوست در لکهها (ویتیلیگو) و زخمهای شانکر روی گونه، لبها، دهان و زبان (استوماتیت آفتی) باشد.
کم خونی با کمبود ویتامین B12
سطوح پایین ویتامین B12 باعث کاهش تولید گلبولهای قرمز خون میشود و از رشد مناسب آنها جلوگیری میکند. گلبول های قرمز سالم کوچک و گرد هستند، در حالی که در موارد کمبود ویتامین B12 بزرگتر و معمولاً بیضی شکل می شوند. به دلیل این شکل بزرگتر و نامنظم، گلبول های قرمز نمی توانند با سرعت مناسب از مغز استخوان به داخل جریان خون حرکت کنند و باعث کم خونی مگالوبلاستیک می شود.
کمبود ویتامین B12 و ضعف ماهیچه ها
برای اینکه ماهیچه ها قوی باشند به اکسیژن نیاز دارند. سلولهای قرمز خون که اکسیژن را به بدن می رسانند به ویتامین B12 وابسته هستند. در اثر کمبود اکسیژن سلولهای قرمز خون وظایف خود را به خوبی در بدن ایفا نمی کنند و در نتیجه عضلات و ماهیچه ها ضعیف می شوند.
ضعف عضلانی مشکلات زیادی را برای سلامتی به بار می آورد و فرد در انجام کارهای روزمره با مشکلات زیادی روبرو می شود. همچنین ضعف عضلات سبب می شود بدن در برابر ابتلا به بیماری تحلیل عضلانی قرار گیرد.
در نمونه های حاد این بیماری، فرد توانایی خود را برای راه رفتن از دست می دهد و ماهیچه های او دیگر توان انجام کارهای ساده را ندارند. اگر در عضلات خود احساس ضعف می کنید بهتر است سریعا به پزشک متخصص مراجعه نمایید و وضعیت سلامتی خود را بررسی نمایید.
کمبود ویتامین B12 و مشکلات بینایی
کمبود ویتامین b12 به عصب بینایی آسیب وارد می کند. همچنین می تواند رگهای خونی چشم را مسدود کند و یا دچار دوبینی، تاری دید و یا از دست رفتن بینایی شوید. همین امر سبب بروز مشکلات زیادی در زندگی روزمره می شود و اعصاب و خلقیات را تحت تاثیر قرار می دهد.
فردی که تاری دید دارد به راحتی نمی تواند رانندگی کند و یا اگر با کامپیوتر کار می کند با مشکلات زیادی رو به رو می شود .اگر احساس ضعف در بینایی خود می کنید بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه نمایید و با انجام آزمایش خون، سطوح این ویتامین را بسنجید.
کمبود ویتامین B12 و پوست رنگ پریده
اگر دیدید که پوست شما به زردی رفته است ممکن است نشانه این باشد که از کمبود ویتامین b12 رنج می برید. زیرا کمبود این ویتامین سبب شکسته شدن سلولهای قرمز خون می شود، در نتیجه بیلی روبین خون آزاد می شود. آزادسازی بیلی روبین در خون سبب می شود که رنگ پوست شما زرد شود.
البته به این نکته توجه داشته باشید همیشه زردی پوست به دلیل کمبود این ویتامین در بدن رخ نمی دهد و ممکن است شما در معرض ابتلا به بیماری یرقان قرار گرفته باشید. به همین دلیل با بروز زردی غیرعادی بر روی پوست بهتر است سریعا به پزشک متخصص مراجعه نمایید و با آزمایش خون و دیگر آزمایشهای لازم سطوح ویتامینی بدن خود را اندازه گیری نمایید.
زبان صاف و قرمز با کمبود ویتامین B12
توده های بسیار کوچکی که بر روی زبان وجود دارند، پرزهای چشایی نامیده می شوند. افرادی که از کمبود ویتامین B12 رنج می برند، این پرزهای چشایی را از دست می دهند .همین امر سبب می شود که این افراد دیگر نتوانند مزه غذاها را احساس کنند و دائما احساس می کنند غذاها بی مزه هستند. تحقیقات نشان داده اند که این افراد در پشت زبانشان احساس درد نیز می کنند.
چه افرادی در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند؟
کمبود ویتامین B12 می تواند به یکی از دو روش رخ دهد. یا رژیم غذایی شما فاقد مقادیر کافی از آن است، یا بدن شما قادر به جذب کامل آن از غذایی که می خورید نیست. کسانی که در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند عبارتند از:
- بزرگسالان مسن
- افراد مبتلا به اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون یا بیماری سلیاک.
- کسانی که جراحی های گوارشی مانند جراحی چاقی یا جراحی برداشتن روده داشته اند.
- افرادی که رژیم غذایی سخت گیاهی دارند.
- کسانی که برای کنترل قند خون متفورمین مصرف می کنند.
- کسانی که برای سوزش سر دل مزمن از مهارکننده های پمپ پروتون استفاده می کنند.
اگر بدن شما در جذب ویتامین B12 مشکل دارد، پزشک ممکن است تزریق عضلانی را برای افزایش سطح شما توصیه کند. کمبود ویتامین B12 اغلب با مصرف مکملها، تغییر رژیم غذایی، تزریق B12 و رفع هر گونه بیماری زمینهای قابل درمان است.
چه چیزی سبب کمبود ویتامینB12 در بدن می شود؟
بدن ما دارای باکتری های خوب است که برای شکست غذاها و جذب مواد ضروری هستند. اما ممکن است تعادل این باکتری ها بهم بخورد، در نتیجه مواد مورد نیاز جذب نمی شوند و همین امر سبب کمبود ویتامین B12 در بدن می شود. در نتیجه کمبود این ویتامین، عملکرد بسیاری از ارگان های بدن تحت تاثیر قرار می گیرد.
افرادی که از انواع بیماری سرطان رنج می برند و باید شیمی درمانی کنند در خطر کمبود ویتامین B12 قرار دارند. این مواد شیمیایی سبب می شوند تعادل عملکرد سیستم های داخلی بدن تحت تاثیر قرار گیرد و همین امر مشکلاتی را برای بدن به وجود می آورد. به همین دلیل این افراد باید استفاده از مکمل های ویتامینی و مکمل های دیگر را با صلاحدید پزشک به رژیم غذایی خود بیافزایند.
راهکارهایی برای جبران کمبود ویتامین B12
اولین و بهترین راه این است که رژیم غذایی خود را تغییر دهید. منابعی مانند ماهی، مرغ ، گوشت و جگر را به رژیم غذایی خود اضافه نمایید. رژیم غذایی سالم بهترین راهکار برای رفع تمامی مشکلات است. زیرا تامین مواد مورد نیاز از منابع طبیعی هیچ گونه اثر سویی بر بدن ندارد. به همین دلیل بهتر است رژیم غذایی خود را تغییر دهید و از مواد طبیعی استفاده نمایید.
استفاده از مکمل ها
در صورتی که امکان تغییر رژیم غذایی وجود ندارد و کمبود این ویتامین در بدن به صورتی است که به بدن آسیب وارد می کند باید استفاده از مکمل های ویتامینی را آغاز نمایید. استفاده از مکمل های B12 نیز راهکار بسیار خوبی برای تامین مواد مورد نیاز بدن است و فقر این مواد را در بدن به خوبی جبران می کند. همین امر سبب می شود ارگان های بدن به خوبی کار کنند و دیگر از ضعف ارگان های داخلی بدن رنج نبرید.
اگر از مشکلات کلیوی و کبدی رنج می برید هرگز مصرف هیچ مکملی را سرخود و بدون صلاحدید پزشک آغاز نکنید. در استفاده از دوز مصرفی حتما طبق دستورالعمل پیش بروید. استفاده بیش از حد از مکمل های ویتامین سبب بروز مشکلات زیادی مانند حساسیت های شدید پوستی و یا مسمومیت می شود و در موارد حاد خطر مرگ نیز وجود دارد.
استفاده از پروبیوتیک ها
علاوه بر مکمل ها می توانید از پروبیوتیکهای با کیفیت استفاده نمایید. روده انسان حاوی انواع مختلفی از باکتریها است. بسیاری از این باکتریها برای گوارش غذا مفید هستند. دستهای از این باکتریها، به باکتریهای پروبیوتیک معروف هستند.
پروبیوتیکها علاوه بر کمک به گوارش، مولکولهای پیچیده و ترکیباتی مانند ویتامینها و آنتیبیوتیک های مختلف را تولید میکنند که برای بدن مفید هستند. منبع خوب باکتریهای پروبیوتیک، لبنیات و میوهها هستند. کفیر، شکلات تلخ و کمبوجیا نیز منابع خوبی برای پروبیوتیک ها هستند.
نکات پایانی
ویتامین B12 یک ویتامین محلول در آب است که باید از طریق رژیم غذایی، مکمل ها یا تزریق دریافت شود. این ویتامین مسئول بسیاری از عملکردهای بدن است و می تواند به طرق مختلف برای سلامتی مفید باشد مانند جلوگیری از نقص های مادرزادی، حمایت از سلامت استخوان و چشم، حفظ سلامت پوست و مو و بسیاری موارد دیگر که مهمترین آنها را در این مقاله مجله سلامت داروخانه آنلاین معرفی کردیم.
