یرقان بیماری است که در آن پوست، سفیدی چشم ها و غشاهای مخاطی فرد مبتلا به دلیل سطح بالای بیلی روبین ( رنگدانه صفراوی زرد-نارنجی) زرد می شوند. در منابع خارجی آمده است که ابتلا به یرقان علل زیادی دارد که از مهمترین آنها می توان به هپاتیت، سنگ کیسه صفرا و تومور اشاره کرد. البته باید بدانید در بزرگسالان، یرقان معمولاً نیازی به درمان ندارد.
یرقان چیست؟
همانطور که در ابتدای این متن به آن اشاره کردیم پوست، صلبیه (سفیدی چشم) و غشاهای مخاطی زرد می شوند. این رنگ زرد ناشی از سطح بالای بیلی روبین، رنگدانه صفراوی زرد-نارنجی است. صفرا مایعی است که توسط کبد ترشح می شود. بیلی روبین نیز از تجزیه گلبول های قرمز تشکیل می شود.
چه چیزی باعث یرقان می شود؟
این بیماری می تواند به دلیل وجود مشکل در هر یک از سه فاز تولید بیلی روبین ایجاد شود. قبل از تولید بیلی روبین، این احتمال وجود دارد که به دلیل افزایش سطح بیلی روبین ناشی از موارد زیر به این بیماری مبتلا شوید:
- بازجذب هماتوم بزرگ ( منظور مجموعه ای از خون لخته شده یا نیمه لخته شده در زیر پوست است )
- کم خونی های همولیتیک (به این معنی که سلول های خون قبل از پایان عمر طبیعی از بین می روند و از جریان خون خارج می شوند)
در طول تولید بیلی روبین، این بیماری می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- ویروس ها، از جمله هپاتیت A، هپاتیت مزمن B و C و عفونت ویروس اپشتین بار (مونونوکلئوز عفونی) .
- مصرف الکل
- اختلالات خود ایمنی
- نقص های متابولیک ژنتیکی نادر
- داروها، از جمله سمی بودن استامینوفن، پنی سیلین ها، داروهای ضد بارداری به صورت خوراکی، کلرپرومازین و استروئیدهای استروژنی یا آنابولیک.
پس از تولید بیلی روبین، این بیماری امکان دارد به دلیل انسداد مجاری صفراوی ناشی از موارد زیر باشد:
- سنگ کیسه صفرا
- التهاب (تورم) کیسه صفرا
- سرطان کیسه صفرا
- تومور پانکراس
علائم یرقان در بزرگسالان چیست؟
گاهی اوقات این امکان وجود دارد که فرد علائم این بیماری را نداشته باشد و این بیماری به طور تصادفی پیدا شود. شدت علائم بستگی به علل زمینه ای و سرعت یا کندی پیشرفت بیماری دارد. اگر یرقان کوتاه مدت (معمولاً ناشی از عفونت) دارید، احتمال دارد که علائم و نشانه های زیر را تجربه کنید:
- تب
- لرز
- درد شکم
- علائم شبیه آنفولانزا
- تغییر رنگ پوست
- ادرار تیره رنگ و یا مدفوع مثل خاک رس
اگر این بیماری ناشی از عفونت نباشد، احتمالا فرد علائمی مانند کاهش وزن یا خارش پوست داشته باشد. اگر زردی ناشی از سرطان لوزالمعده یا مجاری صفراوی باشد، شایع ترین علامت آن درد شکم است. گاهی اوقات، در صورت داشتن موارد زیر این امکان وجود دارد که این بیماری همراه با بیماری کبد رخ دهد و راههای انتقال بیماری یرقان به شرح زیرند:
- هپاتیت مزمن یا التهاب کبد
- پیودرما گانگرنوزوم ( نوعی بیماری پوستی )
- هپاتیت حاد A، B یا C
- پلی آرترالژیا ( التهاب مفاصل )
یرقان چگونه تشخیص داده می شود ؟
پزشکان این بیماری را با بررسی علائم بیماری کبدی مانند موارد زیر تشخیص می دهند :
- کبودی پوست
- آنژیوم عنکبوتی ( منظور جمع آوری غیر طبیعی رگ های خونی در نزدیکی سطح پوست است ) .
- اریتم کف دست ( به معنی رنگ قرمز کف دست و نوک انگشتان است ) .
آزمایش یرقان
آزمایش ادرار در صورتی که جواب این آزمایش برای بیلی روبین مثبت باشد ، نشان می دهد که بیمار یرقان دارید. یافته های آزمایش ادرار باید با آزمایش سرم تایید شوند. آزمایش سرم شامل شمارش کامل خون (CBC) و سطح بیلی روبین خواهد بود.
همچنین پزشک برای تعیین اندازه و حساسیت کبد فرد معاینه ای را انجام می دهد. احتمال دارد پزشک از تصویربرداری (سونوگرافی و توموگرافی کامپیوتری(CT)) و بیوپسی کبد (نمونه برداری از کبد) برای تایید بیشتر تشخیص استفاده کند.
درمان یرقان چیست ؟
این بیماری معمولاً در بزرگسالان نیازی به درمان ندارد ( این مشکل در نوزادان شدیدتر است که به عنوان زردی در نوزادان شناخته می شود). علل و عوارض این بیماری قابل درمان است. به عنوان مثال، اگر خارش آزاردهنده باشد، با کلستیرامین آن را کاهش می دهند.
برخی از عوارض جانبی درمان این بیماری چیست؟
آیا می توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟
از آنجایی که دلایل زیادی برای این بیماری وجود دارند، ارائه اقدامات پیشگیری خاص از ابتلا به این بیماری دشوار است. برخی از نکات کلی عبارتند از:
- از عفونت هپاتیت جلوگیری کنید.
- از مصرف الکل اجتناب کنید .
- وزن سالم و ایده آل خود را حفظ کنید.
- کلسترول را در خود مدیریت کنید.
آیا بیماری یرقان کشنده است ؟
در طول تولید بیلی روبین، زنان میانسال بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند. افرادی که هپاتیت دارند و الکل زیاد مصرف می کنند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
درمان خانگی یرقان
برای درمان یرقان چه بخوریم و چه مواردی را انجام دهیم؟! برای اینکار باید به راهکارهای زیر توجه داشته باشید:
- نور آفتاب
- استفاده از روغن های معطر
- آب نیشکر
- شیر بز
- آب انگور سبز
- سیر
- زنجبیل
- آبلیمو
- مصرف ویتامین D ( برای خرید قرص ویتامین د می توانید به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید)
- ماست
- گوجه فرنگی
- ماءالشعیر
- پونه کوهی
سوالات پرتکرار
در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار پاسخ دهیم.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند ؟
این بیماری در زنان میانسال و به طور کل در مردان بیشتر شایع است .
آیا این بیماری قابل درمان است ؟
بله این بیماری قابل درمان است . البته در بزرگسالان احتیاجی به درمان نیست ولی هنگامی که نوزادان به این بیماری مبتلا می شود احتیاج به درمان هست .
آیا این امکان هست که بدون علائم به این بیماری مبتلا شد ؟
بله ، گاهی اوقات این امکان هست که فرد علائم این بیماری را نداشته باشد و این بیماری به طور تصادفی پیدا شود.
خرید مکمل دارویی
برای خرید مکمل دارویی می توانید به سایت داروخانه آنلاین مراجعه کنید:
نویسنده و گردآورنده: پرستو رجبی
