دیسک کمر یکی از بیماری های مزمنی است که می تواند چالش های زیادی را در سلامتی به وجود بیاورد. در ستون فقرات بدن انسان بین مهره های ستون فقرات استخوانی بالشتک ها یا صفحاتی از جنس غضروف قرار دارند که به آنها دیسک گفته میشود. کمر انسان دارای ۵ مهره است که در پایین آنها نیز استخوان مثلثی شکلی به نام استخوان خاجی قرار گرفته است.
در منابع خارجی آمده است که دیسک ها فشارهایی را که به ستون فقرات وارد میشوند جذب میکند و همچنین کباعث بهبود حرکت بین مهرهها می می شوند. بنابراین همه افراد دیسک کمر دارند ولی منظور از دیسک کمر، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر است که البته یکی از صعب العلاج ترین بیماری های ستون فقرات است .
علائم دیسک کمر
- درد بازو یا پا: اگر درد دیسک در قسمت پایین کمر است، معمولا بیشترین درد را در باسن، ران و ساق پا احساس خواهید کرد. احتمال دارد در بخشی از پا هم درد داشته باشید. اگر درد دیسک در گردن باشد، معمولاً بیشترین درد را در شانه و بازوی خود احساس خواهید کرد. این درد هنگام سرفه، عطسه یا حرکت در موقعیتهای خاص در بازو یا پا احساس می شود. درد اغلب به صورت تیز یا همراه با سوزش است.
- بی حسی یا گزگز: افرادی که دچار دیسک کمر ( فتق ) هستند، اغلب در قسمتی از بدن که توسط اعصاب آسیبدیده هستند، بیحسی یا گزگز دارند.
- ضعف: ماهیچه هایی که اعصاب آن ها آسیب دیده است به مرور زمان ضعیف می شوند. این امر باعث می شود که فرد در هنگام راه رفتن زمین بخورد یا بر توانایی در بلند کردن یا نگه داشتن وسایل را نداشته باشد.
علل ابتلا به دیسک کمر
فتق دیسک اغلب در نتیجه ساییدگی و پارگی تدریجی با افزایش سن رخ می دهد که به نام دژنراسیون دیسک نیز گفته می شود. با افزایش سن، دیسک کمر انعطافپذیری کمتری پیدا میکند و بیشتر مستعد پارگی است. در این شرایط؛ حتی فشار یا پیچش جزئی می تواند باعث کمر دردهای مزمن شود.
اکثر مردم نمی توانند علت دیسک کمر را مشخص کنند. گاهی اوقات، استفاده از عضلات پشت به جای عضلات ساق و ران برای بلند کردن اجسام سنگین، میتواند منجر به دیسک کمر شود، همانطور که میتواند در حین بلند کردن چرخش و پیچ خوردگی ایجاد می شود. البته به ندرت، دیسک کمر به علت زمین خوردن یا ضربه به پشت ایجاد می شود .
عوامل خطرناک ابتلا به دیسک کمر
عواملی که می توانند خطر دیسک کمر را افزایش دهند عبارتند از:
- وزن: اضافه وزن بدن باعث ایجاد فشار اضافی بر روی دیسک های کمر می شود.
- اشتغال: افرادی که از نظر فیزیکی مشاغل سختی دارند، بیشتر در معرض خطر مشکلات کمر از جمله دیسک کمر هستند. بلند کردن مکرر، کشیدن، هل دادن، خم شدن به طرفین و چرخاندن هم می تواند خطر دیسک کمر را افزایش دهد.
- ژنتیک: برخی افراد ژن و استعداد ابتلا به دیسک کمر را از خانواده به ارث می برند.
- سیگار کشیدن: تصور می شود که سیگار کشیدن اکسیژن رسانی به دیسک کمر را کاهش می دهد و باعث می شود که دیسک سریعتر تجزیه شود.
عوارض ابتلا به دیسک کمر
درست بالای کمرتان، نخاع به پایان می رسد. چیزی که از طریق کانال نخاعی ادامه پیدا می کند، گروهی از ریشه های عصبی بلند است که شبیه دم اسب هستند. به ندرت، فتق دیسک می تواند کل کانال نخاعی، از جمله تمام اعصاب دم اسبی را تحت فشار قرار دهد و به ندرت برای جلوگیری از ضعف یا فلج دائمی به جراحی اورژانسی دیسک کمر نیاز است . در صورت داشتن موارد زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید :
- بدتر شدن علائم درد: بی حسی یا ضعف می تواند به حدی افزایش یابد که فعالیت های روزانه فرد را مختل کند.
- اختلال عملکرد مثانه یا روده: سندرم دم اسبی می تواند باعث بی اختیاری یا مشکل در ادرار شود.
- بی حسی قسمت پایین بدن: این بیماری باعث از دست دادن تدریجی حس در نواحی قسمت داخلی ران، پشت پاها و ناحیه اطراف راست روده می شود.
جلوگیری از ابتلا به دیسک کمر
برای کمک به جلوگیری از این بیماری، موارد زیر را انجام دهید:
- ورزش برای دیسک کمر: تقویت عضلات تنه باعث تثبیت و حمایت از ستون فقرات می شود.
- وضعیت بدن را به خوبی حفظ کنید: توجه به حالت درست بدن باعث کاهش فشار روی ستون فقرات و دیسک می شود. پشت خود را صاف و در یک راستا نگه دارید، به خصوص زمانی که برای مدت طولانی می نشینید. اجسام سنگین را به درستی بلند کنید، در این شرایط عضله ی پاهایتان( نه عضلات پشتتان ) بیشتر کار را انجام می دهند.
- حفظ وزن سالم : اضافه وزن فشار بیشتری بر ستون فقرات و دیسک وارد می کند و آن ها را مستعد ایتلا به دیسک کمر می کند.
- ترک سیگار: از مصرف هر گونه فرآورده های دخانی خودداری کنید.
تشخیص دیسک کمر
در طول معاینه فیزیکی، پزشک کمر فرد را از نظر حساسیت بررسی می کند. پزشک از بیماری میخواهد که صاف دراز بکشد و پاهای خود را در موقعیت های مختلف حرکت دهد تا به تعیین علت درد کمک کند. همچنین، پزشک معاینه عصبی را برای بررسی موارد زیر انجام می دهد:
- بررسی رفلکس ها
- بررسی قدرت عضلانی
- توانایی راه رفتن
- توانایی احساس لمس سبک، نوک سوزن یا لرزش
تست های تصویربرداری برای تشخیص دیسک کمر
- اشعه ایکس: اشعه ایکس ساده این بیماری را تشخیص نمی دهد، اما می تواند سایر علل کمردرد، مانند عفونت، تومور، مسائل مربوط به تراز ستون فقرات یا شکستگی استخوان را رد کند.
- سی تی اسکن: یک سی تی اسکنر مجموعه ای از اشعه ایکس را از جهات مختلف می گیرد و سپس آنها را برای ایجاد تصاویر مقطعی از ستون فقرات فرد و ساختارهای اطراف آن ترکیب می کند.
- ام آر آی: امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی بدن فرد استفاده می شود. از این تست می توان برای تایید محل فتق دیسک و مشاهده اینکه کدام اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته اند استفاده کرد.
- میلوگرام: قبل از عکسبرداری با اشعه ایکس، یک رنگ به مایع نخاعی تزریق می شود. این آزمایش می تواند فشار روی نخاع یا اعصاب فرد را به دلیل فتق دیسک های متعدد یا شرایط دیگر نشان دهد.( البته این را به یاد داشته باشید که حتما از این که به ماده تزریقی حساسیت دارید یا خیر اطمینان حاصل کنید )
درمان دیسک کمر
درمان محافظه کارانه عمدتاً اصلاح فعالیت ها برای جلوگیری از حرکتی است که باعث درد می شود و مصرف داروهای ضد درد که علائم را در بیشتر افراد در عرض چند روز یا چند هفته تسکین می دهند.
پزشک فیزیوتراپی را برای کمک به کاهش درد فرد پیشنهاد می دهد. فیزیوتراپیست ها می توانند موقعیت ها و تمرین هایی را به فرد نشان دهند که برای به حداقل رساندن درد دیسک کمر طراحی شده اند. البته در موارد حاد دیسک کمر پزشک جراحی را پیشنهاد می دهد .
جراحي دیسک کمر
تعداد کمی از افراد مبتلا به دیسک کمر در نهایت نیاز به جراحی دارند. در صورتی که درمان های دیگر بعد از شش هفته نتوانند علائم فرد را بهبود بخشند، پزشک به احتمال زیاد جراحی را پیشنهاد دهد. این افراد علائمی مثل علائم زیر دارند :
- درد ضعیف کنترل شده
- بی حسی یا ضعف
- مشکل در ایستادن یا راه رفتن
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
تقریباً در همه موارد، جراحان می توانند فقط قسمت بیرون زده دیسک را بردارند. به ندرت، کل دیسک باید حذف شود. در این موارد، حتی احتمال دارد نیاز به پیوند مهره ها با پیوند استخوان باشد.
برای کمک به فرآیند همجوشی استخوان، که ماهها طول میکشد، شی فلزی در ستون فقرات قرار میگیرد تا ستون فقرات ثابت نگه دارد . البته این را هم باید گفت که به ندرت، جراح کاشت دیسک مصنوعی را پیشنهاد می دهد.
درمان خانگی دیسک کمر
علاوه بر مصرف داروهای مسکن توصیه شده توسط پزشک، راهکارهای زیر توصیه می شوند؟
- اعمال گرما یا سرما: در ابتدا می توان از کمپرس های سرد برای تسکین درد و التهاب استفاده کرد. پس از چند روز، برای تسکین و راحتی، دمای کمپرس را به آرامی به گرمای ملایم تغییر دهید.
- پرهیز از استراحت بیش از حد: در رختخواب ماندن می تواند منجر به سفت شدن مفاصل و عضلات ضعیف شود که همین امر بهبودی را پیچیده می کند. در عوض، 30 دقیقه در یک موقعیت راحت استراحت کنید و سپس کمی پیاده روی کنید یا کاری انجام دهید. سعی کنید از فعالیت هایی که درد شما را بدتر می کند اجتناب کنید.
- از سرگیری فعالیت ها به آرامی: مطمئن شوید که حرکات شما آهسته و کنترل شده است، به خصوص خم شدن به جلو و بلند کردن.
طب جایگزین و روش های جدید دیسک کمر
برخی از درمانهای دارویی جایگزین و مکمل به کاهش کمردرد مزمن کمک می کنند. این موارد به شرح زیر هستند:
- کایروپراکتیک: مشخص شده است که دستکاری ستون فقرات برای کمردردی که حداقل یک ماه طول کشیده است تا حدی موثر است. به ندرت، درمان کایروپراکتیک گردن می تواند باعث ایجاد انواع خاصی از سکته شود.
- طب سوزنی: اگرچه نتایج معمولاً متوسط هستند، اما به نظر می رسد طب سوزنی درد مزمن دیسک کمر و گردن را کاهش می دهد.
- ماساژ: این درمان عملی می تواند تسکین کوتاه مدتی را برای افرادی که با کمردرد مزمن سروکار دارند فراهم کند.
- ورزش برای بهبود دیسک کمر: برخی از ورزش ها وجود دارند که می توانند بیماری دیسک کمر را در روند بهبودی قرار دهند.
اگر به دنبال محصولات مناسب برای کنترل کمر درد هستید، می توانید محصولات زیر را سفارش دهید:
داروخانه آنلاین خواندن مقاله زیر را به شما پیشنهاد می دهد:
