عوارض قرص ضد افسردگی!

عوارض قرص ضد افسردگی می تواند قابل توجه باشد. منابع خارجی بر این امر تاکید می ورزند که این عوارض پس از مدتی از بین می روند، اما کسانی که از قرص های ضد افسردگی استفاده می کنند باید ورزش کنند تا بتوانند خطر آسیب این عوارض را به حداقل برسانند. اگر پس از مصرف قرص های ضد افسردگی عوارض آنها تا دو هفته ادامه داشت، باید با پزشک خود تماس بگیرید. این عوارض باید در طی هفته دوم کمرنگ شوند و در طول 4 هفته از بین بروند.

عوارض قرص ضد افسردگی SSRI ها و SNRI ها

بهتر است بدانید قرص های ضد افسردگی باز جذب کننده سروتونین و قرص های باز جذب کننده سروتونین و نوراپینفرین از قرص های پر استفاده هستند. به همین دلیل جای تعجب نیست که سوالات زیادی در مورد عوارض قرص ضد افسردگی SSRI ها و SNRI ها پرسیده شود. عوارض جانبی داروهای باز جذب کننده سروتونین SSRI ها ( مانند فلوکستین، سرترالین، فلووکسامین، سیتالوپرام، پاروکستین، ویلازودون و ورتیوکستین)  و عوارض جانبی داروهای باز جذب کننده سروتونین و نوراپینفرین ( مانند ونلافاکسین، دس ونلافاکسین، دولکستین و لوومیلنا سیپران)  به شرح زیر هستند:

• احساس آشفتگی، لرزش یا اضطراب
• احساس مریضی
• سوهاضمه و معده درد
• اسهال
• یبوست
• از دست دادن اشتها
• سرگیجه
• احساس خواب آلودگی شدید یا بی خوابی
• سردرد
• کاهش میل جنسی
• عدم رسیدن به ارگاسم در زنان
• اختلال نعوظ در مردان

این عوارض باید طی چند هفته از بین بروند و به بهبود سلامتی فرد افسرده کمک کنند.

عوارض داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای

یکی از سوالاتی که در مورد عوارض قرص ضد افسردگی در مورد داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای است. باید بدانید عوارض جانبی شایع داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای یا  TCA ( مانند آمی‌تریپتیلین، ایمیپرامین، نورتریپتیلین، کلومیپرامین، دزیپرامین، تریمیپرامین، دوکسپین) به صورت زیر هستند:

• دهان خشک
• تاری دید
• یبوست
• مشکلات دفع ادرار
• خواب آلودگی
• سرگیجه
• افزایش وزن
• تعریق زیاد (به ویژه در شب)
• مشکلات ریتم قلبی، مانند تپش قلب یا ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)

این عوارض در طی 2 تا 4 هفته باید کاهش پیدا کنند.

خطرات احتمالی و عوارض قرص ضد افسردگی

عوارض قرص ضد افسردگی تنها به مواردی که در بالا اشاره کردیم ختم نمی شود. این قرص ها می توانند عوارض دیگری را نیز در پی داشته باشند که در ادامه به آنها می پردازیم.

سندرم سروتونین

سندرم سروتونین یکی از عوارض قرص ضد افسردگی که به ندرت رخ می دهد. در این شرایط سطح ماده شیمیایی سروتونین در مغز بالا می رود. داروهای SSRI ها  و SNRI ها اگر همراه با داروهای دیگر که حاوی سروتونین مصرف شوند می توانند خطر بروز این سندروم را افزایش دهند. علائم سندرم سروتونین به شرح زیرند:

• گیجی
• تحریک
• گرفتگی عضلات
• تعریق
• لرزش شدید
• اسهال

در صورت مشاهده این عوارض با 115 تماس بگیرید. علائم شدید سندروم سروتونین که از عوارض قرص ضد افسردگی به شمار می روند به شرح زیرند:

• تشنج
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
• بیهوشی

هیپوناترمی

افراد مسن که از داروهای ضد افسردگی استفاده می کنند، به ویژه کسانی که از SSRI استفاده می کنند، ممکن است با کاهش شدید سطح سدیم خون که به هیپوناتریمی معروف است مواجه شوند. این ممکن است منجر به تجمع مایع در داخل سلول های بدن شود که می تواند به طور بالقوه خطرناک باشد. یکی از عوارض قرص ضد افسردگی SSRI ها به هم ریختن تعادل هورمونی است. هیپوناترمی علائم زیر را ایجاد می کند:

• احساس بیماری
• سردرد
• درد عضلانی
• کاهش اشتها
• گیجی

علائم شدید هیپوناترمی به صورت زیر است:

• احساس بی حالی و خستگی
• بی نظمی
• تحریک
• روان پریشی

علائم هیپوناترمی که از عوارض قرص ضد افسردگی می تواند خطرناک باشد و حتی خطر مرگ را در پی دارد. هیپوناترمی را می توان با تغذیه محلول سدیم در بدن از طریق قطره وریدی درمان کرد.

دیابت

یکی دیگر از عوارض قرص ضد افسردگی که در اثار استفاده طولانی مدت از SSRI ها و TCA ها رخ می دهد افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است. بسیاری از پزشکان بر این عقده هستند که یکی از عوارض قرص ضد افسردگی افزایش وزن است و همین امر می تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد.

افکار خودکشی

در موارد نادر، به نظر می رسد یکی از عوارض قرص ضد افسردگی خودکشی باشد. این عوارض معمولا در افراد زیر 25 سال رخ می دهد. به همین دلیل توصیه می شود به محض بروز این افکار سریعا به پزشک مراجعه شود.

سوالات پرتکرار در مورد قرص ضد افسردگی

امروزه استفاده از این داروها رایج شده است و همین امر سوالات زیادی را به وجود آورده است. یکی از سوالات رایج در مورد قرص ضد افسردگی این است که آیا این قرصها اثربخش هستند یا خیر؟! پاسخ به این سوال کمی دشوار است. بیماری افسردگی بیماری بسیار پیچیده ای است و مانند سرماخوردگی نیست که با مصرف قرص بلافاصله خوب شود.

درمان این بیماری پروسه طولانی است و نیازمند رویکردهای متفاوت درمانی است. با توجه به این موضوع که سوالات پرتکراری در مورد قرص ضد افسردگی وجود دارد که در ادامه تلاش می کنیم به این سوالات پاسخ دهیم.

قرص ضد افسردگی در چه مواردی تجویز می شود؟

تجویز این دارو تنها توسط روانپزشک مجاز است. روانپزشک باید تایید کند که فرد از بیماری افسردگی متوسط تا شدید رنج می برد، این قرصها هرگز برای بیماریهای خفیف تجویز نمی شوند. همچنین، اگر بیمار همراه با بیماری افسردگی دچار حملات پانیک و یا وسواس باشد، استفاده از این قرصها الزامی است.

آیا قرص ضد افسردگی عوارض جانبی دارد؟

یکی از مواردی که سبب می شود بسیاری از افراد از مصرف این قرصها سر باز بزنند عوارض جانبی است که همراه با مصرف این قرصها تجربه می کنند. به طور مثال خواب آلودگی، سرگیجه، افزایش وزن، گیجی، عدم تعادل و تغییرات در مدل ادرار از مواردی هستند که معمولا افراد پس از مصرف این قرصها استفاده می کنند. البته مطالعات نشان داده اند که پس از مدتی این عوارض کمرنگ تر می شوند و یا فرد می تواند زیر نظر پزشک داروهای خود را تغییر دهد تا داروی مناسب را پیدا کند.

آیا استفاده از قرص ضد افسردگی اعتیاد آور است؟

بهتر است بدانید که پس از مدتی استفاده از این قرصها بدن به خوردن آنها عادت می کند، ولی اعتیاد به این قرصها به صورت اعتیاد به نیکوتین و یا الکل نیست. برای قطع مصرف این قرصها فرد باید زیر نظر پزشک دوز مصرفی را کم کم کاهش دهد تا بتواند وابستگی بدن خود را بدون آسیب کم کند.

آیا در دوران بارداری می توان از این قرصها استفاده کرد؟

مطالعات نشان می دهند که مصرف داروهای بنزودیازپین خطر سقط جنین را افزایش می دهد، همچنین مطالعات دیگر نشان داده اند که مصرف انواع قرص ضد افسردگی در دوران بارداری ( به ویژه در سه ماهه اول) به شدت بر جنین اثر می گذارد. به همین دلیل اگر از این قرصها استفاده می کنید و قصد بارداری دارید، بهتر است با یک پزشک متخصص مشورت کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

آیا در دوران شیردهی می توان از این قرصها استفاده کرد؟

ممکن است پزشک به شما اجازه دهد که در دوران شیردهی از این قرصها استفاده کنید. مصرف یا عدم مصرف این قرصها در دوران شیردهی به میزان دوز مصرفی بستگی دارد که تنها پزشک می تواند در مورد آن نظر دهد.

آیا پس از قطع این قرص ضد افسردگی این بیماری باز می گردد؟

پاسخ به این سوال به موارد متعددی بستگی دارد. معمولا بیماری افسردگی باید همراه با جلسات روان درمانی باشد تا بیمار بتواند رویکرد خود را به دنیا و چالش های آن تغییر دهد. گاهی پزشک تصمیم می گیرد تا دارو را قطع کند، اما فرد باید جلسات روان درمانی خود را ادامه دهد. اگر بیمار طبق نظرات پزشک پیش رود، پس از قطع این قرص حالتهای افسردگی باز نمی گردند.

نکات پایانی

افسردگی یک بیماری شایع است که سالانه میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. هر کسی ممکن است افسردگی را تجربه کند – حتی اگر دلیلی برای آن وجود نداشته باشد. خبر خوب این است که افسردگی قابل درمان است. اگر علائم افسردگی دارید، با تراپیست صحبت کنید. هر چه زودتر کمک بگیرید، زودتر احساس بهتری خواهید داشت.

منبع:

Depression – treatment and management