برداشتن تخمدان یا اوفورکتومی چیست؟! اوفورکتومی یک روش جراحی برای برداشتن یک یا هر دو تخمدان است. تخمدان ها اندام های بادامی شکلی هستند که در هر طرف رحم در لگن زنان قرار دارند. تخمدان ها حاوی تخمک هستند و هورمون هایی تولید می کنند که چرخه قاعدگی بانوان را کنترل می کنند.
هنگامی که در طی اوفورکتومی هر دو تخمدان از بدن برداشته شوند، اوفورکتومی دوطرفه نامیده می شود. زمانی که جراحی فقط شامل برداشتن یک تخمدان باشد، اوفورکتومی یک طرفه است. در منابع خارجي آمده است که اوفورکتومی همينطور می تواند به عنوان بخشی از عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) انجام شود.
علت برداشتن تخمدان
اوفورکتومی برای موارد زیر انجام مي شود:
- آبسه لوله تخمدان ( عفونت شامل یک لوله فالوپ و یک تخمدان )
- سرطان تخمدان
- آندومتریوز
- تومورها یا کیست های غیر سرطانی (خوش خیم) تخمدان
- کاهش خطر سرطان تخمدان یا سرطان سینه در افراد در معرض خطر
- پیچ خوردگی تخمدان
خطرات برداشتن تخمدان
اوفورکتومی یک روش نسبتاً ایمن است. با این حال، براي هر روش جراحی، خطراتی وجود دارد. خطرات برداشتن تخمدان شامل موارد زیر است:
- خون ریزی
- عفونت
- آسیب به اندام های مجاور
- پارگی تومور، گسترش سلول های سرطانی بالقوه
- حفظ سلول های تخمدان که همچنان باعث ایجاد علائم و نشانه هایی مانند درد لگن در زنان یائسه می شوند (سندرم باقیمانده تخمدان)
- ناتوانی در باردار شدن، اگر هر دو تخمدان برداشته شود .
یائسگی پس از برداشتن تخمدان و عوارض آن
اگر فرد هنوز یائسه نشده است و درصورتي که هر دو تخمدان برداشته شوند، یائسگی رخ می دهد. این امر بدن را از هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون که در تخمدان ها تولید می شود محروم می کند و منجر به عوارض برداشتن تخمدان مي شوند، مانند:
- علائم و نشانه های یائسگی، مانند گرگرفتگی و خشکی واژن
- افسردگی یا اضطراب
- بیماری قلبی
- مشکلات حافظه
- کاهش میل جنسی
- پوکی استخوان
برداشتن تخمدان در سنین پایین تر، به طور مثال قبل از 45 سالگی، احتمال خطرات مربوط به یائسگی زودرس را افزایش مي دهد. مصرف دوزهای پایین داروهای هورمونی پس از جراحی خطر این عوارض را کاهش مي دهد. اما هورمون درمانی جایگزین خطرات خاص خود را دارد.
جراحي اوفورکتومی
برای آماده شدن برای برداشتن تخمدان، پزشک از فرد مي خواهد:
- ساعت معینی قبل از عمل از خوردن خودداری کند و نوشيدن مایعات را محدود کند .
- مصرف برخی داروها را متوقف کند .
- برای کمک به جراحان و برای برنامه ریزی برای این روش، آزمایش های تصویربرداری مانند سونوگرافی و آزمایش خون را انجام دهد .
- برای ناباروری بعد عمل برنامه ریزی کند.
اگر فرد می خواهد بچه دار شود، باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارد. با توجه به شرایط خاص فرد کاندید داین عمل، راه هایی برای حفظ توانایی فرد برای باردار شدن وجود دار . از پزشک بخواهد که شما را به یک متخصص باروری معرفی کند تا بتوانید موارد مدنظر را با او بررسی کند.
روش انجام عمل جراحي اوفورکتومی
در طول عمل جراحی اوفورکتومی، فرد داروهای بیهوشی را دریافت خواهد کرد. برداشتن تخمدان را می توان به دو روش انجام داد:
- لاپاراتومی: در این روش جراحی، جراح یک برش طولانی در زیر شکم بیمار ایجاد می شود تا به تخمدان دسترسی پیدا کند. جراح هر تخمدان را از خون و بافتی که آن را احاطه کرده است جدا می کند و تخمدان را خارج می کند.
- جراحی لاپاراسکوپی: در این روش جراحی، جراح چند برش بسیار کوچک در شکم ایجاد می کند. جراح یک لوله با یک دوربین کوچک و ابزار جراحی مخصوص را از طریق برش ها وارد بدن می کند. دوربین فیلم را به مانیتوری در اتاق عمل می فرستد که جراح از آن برای هدایت ابزارهای جراحی استفاده کند. هر تخمدان از خون و بافت اطراف جدا شده و در یک کیسه قرار می گیرد. کیسه از طریق یکی از برش های کوچک از شکم شما بیرون کشیده می شود. اووفورکتومی لاپاراسکوپی را می توان با کمک یک ربات جراحی نیز انجام داد. در طول جراحی رباتیک، جراح یک مانیتور سه بعدی را تماشا می کند و از کنترل های دستی استفاده می کند که امکان حرکت ابزارهای جراحی را فراهم می کند.
اینکه اوفورکتومی به کدام روش صورت گیرد، به وضعیت شما بستگی دارد. لاپاراسکوپی یا اوفورکتومی رباتیک معمولاً بهبودی سریع‌تر، درد کمتر و بستری کوتاه‌تر در بیمارستان را دارد. اما این روش برای همه مناسب نیست.
بعد از جراحي اوفورکتومی
پس از برداشتن تخمدان، موارد زیر دنبال می شوند:
- فرد به اتاق ریکاوری فرستاده می شود تا از بیهوشی خارج شود.
- ممکن است فرد یک تا چند روز فرد باید در بیمارستان بستری شود،
- اکثر افراد پس از برداشتن تخمدان می توانند به خانه بروند و نیازی به سپری کردن شب در بیمارستان ندارند.
- برای کمک به بهبودی سريع ، فرد باید به آرامی حرکت را شروغ کند.
نتایج برداشتن تخمدان
یکی از سوالاتی که پرسیده می شود در این زمینه است که چقدر پس از برداشتن تخمدان می توان به زندگی روزمره بازگشت! در پاسخ به این سوال باید بگوییم اینکه چقدر سریع می توانید به فعالیت های عادی خود پس از اوفورکتومی بازگردید، به وضعیت شما، از جمله دلیل جراحی و نحوه انجام آن بستگی دارد. اکثر افراد می توانند دو تا چهار هفته پس از جراحی به فعالیت کامل برگردند. ورزش، رانندگی، محدودیت های جنسی و سطح فعالیت کلی را با جراح خود در میان بگذارید ، تا بدانيد که چه زماني مناسب است که به فعاليت هاي خود ادامه دهيد .
سوالات پرتکرار
در این قسمت تلاش می کنیم به سوالات پرتکرار شما پاسخ دهیم.
آيا بعد از برداشتن تخمدان مي توان باردار شد ؟
این امر بستگي به شرايط فرد و دليل انجام اين کار دارد ولي به طور کلي راه هايي براي حفظ توانايي فرد براي باردار شدن وجود دارد .
آيا برداشتن تخمدان خطرات و عوارضي را در پيش دارد ؟
البته باید بدانید هر جراحي عوارض و خطرات مخصوص خود را دارد . همان طور که در اين مقاله به طور کامل توضح داديم اين عمل هم خطرات و عوارضي را در پي دارد .
نويسنده و گردآورنده : پرستو رجبي
